Hoe 5G Nederland kon veranderen in één grote magnetron

Sinds een paar weken heeft Nederland een ‘volwaardig’ 5G-net. Den Haag heeft vergunningen gegeven aan telecombedrijven om op frequenties rond 3,5 gigahertz 5G-signalen te gaan versturen. Dat is akelig dicht in de buurt van de straling in een magnetron. Daarmee heeft Den Haag niet geluisterd naar onafhankelijke experts die zich grote zorgen maken over de gezondheidseffecten van de 5G-technologie.

De volle omvang van die effecten zullen pas aan het licht komen als het 5G-netwerk voor honderd procent is gerealiseerd. Zover is het nog niet. In 2020 verleende De Haag al vergunningen voor het gebruik van 0,7 gigahertz voor 5G. In een later stadium komt daar nog de 26 gigahertz bij. De telecomreuzen kunnen nu via een netwerk van antennes overal in Nederland computers, smartphones en het ‘internet of things’ met elkaar verbinden op een manier waarbij een apparaat per seconde meerdere gigabytes aan gegevens kan verzenden en ontvangen.

Of we die enorme capaciteit ook echt nodig hebben, is nog maar de vraag. Het internationale adviesbureau Arthur D. Little berekende in 2023 dat de gemiddelde Nederlander in 2030 een mobiel datagebruik zal hebben van 70 gigabyte per maand. Dat is ook haalbaar zonder 5G.

Gebundelde straling

De 5G-technologie maakt gebruik van energierijke golflengtes waarbij de antenne bij wijze van spreken oogcontact moet hebben met het apparaat. Bomen en gebouwen werpen blokkades op voor de 5G-straling. Omdat de telecombedrijven niet op elke straathoek 5G-masten kunnen opstellen, plaatsen ze hun antennes op plekken waar veel mensen passeren, zoals treinstations, pleinen en verkeersaders. Apparaten die via 5G communiceren, ontvangen en versturen geconcentreerde pulsen van informatie als ze in ‘line of sight’ zijn van een 5G-antenne.

De 5G-technologie werkt radicaal anders dan zijn voorgangers, inclusief 4G. 5G-antennes zenden geen signalen uit die elk apparaat binnen bereik kan opvangen. In plaats daarvan zenden ze geconcentreerde signalen uit in de vorm van krachtige stralingsbundels, die gericht zijn op een specifiek apparaat en dus ook op de persoon die dat apparaat bij zich draagt. Dat apparaat zendt weer een gericht signaal terug naar de antenne.

Zijn die geconcentreerde stralingsbundels wel veilig? Volgens onafhankelijke onderzoekers als biochemicus Martin Pall niet. Pall, emeritus-hoogleraar van Washington University, publiceerde literatuurstudies die beschrijven hoe een teveel aan radiogolven de werking van hersenen verandert en angst, irritatie en depressie in de hand werkt. Op de lange termijn lopen hersencellen misschien zoveel schade op dat de kans op de ziekte van Alzheimer toeneemt. Bovendien groeit de kans op kanker, onvruchtbaarheid en geboorteafwijkingen, vreest Pall.

De telecombedrijven en overheid nemen die bezwaren niet serieus – en de reguliere media hebben het standpunt van megabedrijven en overheden overgenomen. Ze negeren de kritische geluiden en laten uitsluitend experts aan het woord als Eric van Rongen, de voorzitter van de International Commission on Non-Ionizing Radiation Protection (ICNIRP). Volgens hem is er niks mis met 5G. “Er is geen enkel overtuigend bewijs dat elektromagnetische straling voor mobiele communicatie een gevaar voor de volksgezondheid oplevert”, zei Van Rongen in 2018 in de Volkskrant.

De Gezondheidsraad zegt het

Ondanks pogingen van verontruste burgers om via de rechter de uitrol van 5G te stoppen, wordt het netwerk van 5G-antennes alsmaar dichter. De website antennekaart.nl laat zien hoe het 5G-antennepark snel groeit. Volgens de Nederlandse overheid is dat geen probleem. Een rapport van de Gezondheidsraad, dat in september 2020 is verschenen, heeft immers aangetoond dat 5G veilig is, aldus Den Haag.

Eén van de wetenschappers die dat rapport schreven is Eric van Rongen, die al in 2018 in de Volkskrant kon vertellen dat 5G veilig was. Hij fungeerde in de raad als secretaris. Dat betekende dat hij verantwoordelijk was voor de studies die de Gezondheidsraad onder ogen kreeg.

Niet verwonderlijk nam de Gezondheidsraad de conclusies die de ICNIRP in eerdere rapporten had getrokken bijna 1 op 1 over. Volgens de ICNIRP, waarvan Van Rongen voorzitter is, zijn radiogolven veilig. Dat geldt ook voor de radiogolven die worden gebruikt in 5G. Het enige effect dat misschien kan spelen is dat bij intensieve radiostraling cellen warmer worden. Al andere effecten waarover onafhankelijke wetenschappers en actiegroepen zich zorgen maken, spelen alleen in laboratoria waar onderzoekers cellen en proefdieren bombarderen met extreem krachtige straling, aldus de ICNIRP.

De Gezondheidsraad was niet honderd procent overtuigd van de veiligheid van 5G. In theorie zou 5G-straling misschien de kans op kanker, onvruchtbaarheid, miskramen en geboorteafwijkingen kunnen verhogen en invloed kunnen hebben op de hersenen, stelde de Gezondheidsraad. Er was onvoldoende onderzoek om het uit te sluiten.

Dertig jaar geleden had de Gezondheidsraad bij zoveel onduidelijkheid geadviseerd het 5G-project voorlopig te stoppen, maar anno 2020 vond de Gezondheidsraad dat de uitrol van 5G kon doorgaan. Wel moesten de gemeenten ervoor zorgen dat de intensiteit van 5G-straling niet hoger werd dan de normen van de ICNIRP. Bovendien adviseerde de raad om de gezondheidseffecten van 5G te monitoren. Gewoon, voor het geval dat.

‘Frauduleus’

Het was niet de eerste keer dat de ICNIRP het beleid naar haar hand kon zetten. Landelijke overheden, de EU en invloedrijke ngo’s beschouwen de ICNIRP als een onafhankelijke organisatie. De Environmental Health Trust (EHT), een non-profit organisatie die mobiele telefoons veiliger wil maken, denkt daar anders over. Volgens de EHT is de ICNIRP ‘niet objectief en niet wetenschappelijk geloofwaardig’ en is deze commissie opgericht door de telecomindustrie om de wetenschap te kapen.

In 2017 kwamen de Scandinavische oncologen Lennart Hardell en Rainer Nyberg tot dezelfde conclusie. Zij noemden de ICNIRP zelfs ‘frauduleus’.  In een open brief aan het EU-parlement, die door meer dan 180 artsen en wetenschappers is ondertekend, pleitten de oncologen voor het stopzetten van 5G. De oncologen vonden dat Brussel onderzoekers zónder banden met de telecomreuzen moest laten vaststellen welke hoeveelheid radiostraling veilig was. De huidige normen, die zijn bedacht door de ICNIRP, waren volgens Hardell en Nyberg veel te ruim.

Vooralsnog staan zij, net als zoveel andere kritische wetenschappers, buiten spel. En ondertussen werken onderzoeksinstellingen als TNO alvast aan 6G, de datatechnologie die in 2030 5G moet gaan vervangen. 6G zal nog uiteraard nog meer dataverkeer mogelijk maken – en ons ongetwijfeld opzadelen met nog meer gezondheidsrisico’s.