Nederland heeft meer psychologen nodig sinds coronalockdowns

Lockdowns werkten sterk in op de psyche van jongeren, aldus de Volkskrant. Volgens onderzoek van het Trimbos-instituut is de impact van de coronacrisis op het werk en welzijn van professionals voor psychische hulp fors geweest. Maar het stopte niet na het verdwijnen van de pandemie. Ook daarna nam de vraag naar psychische hulpverlening in Nederland onvoorstelbaar toe. Iedere website van een Nederlandse psycholoog heeft wel een knop ‘wachtlijst’. Een verkenning.

Mentale gezondheid in eerste helft 2021 op dieptepunt

In de eerste twee kwartalen van 2021 was 15 procent van de bevolking van 12 jaar of ouder psychisch ongezond, aldus een CBS-onderzoek dat daarmee cijfers van het Trimbos-instituut bevestigt. Dit percentage is sinds 2001, het jaar waarin het CBS begon met de monitoring van de mentale gezondheid, niet zo hoog geweest. De mentale gezondheid is gemeten via een vragenlijst waarin werd gevraagd naar vijf aspecten: somberheid, zenuwachtigheid, in de put zitten, rust en kalmte, en gelukkig zijn.

Jongvolwassenen waren het vaakst psychisch ongezond; het percentage dat zich neerslachtig en somber voelde lag bovendien hoger dan voorheen. Ook gaven 4 op de 10 jongvolwassenen aan somberder te zijn dan voor de coronacrisis. Dit meldt het CBS op basis van nieuwe cijfers uit de Gezondheidsenquête. In de publicatie ‘Ervaren impact corona op mentale gezondheid en leefstijl’ zijn de gegevens uit deze enquête geanalyseerd.

Het Trimbos-instituut luidt de noodklok

In 2022 heeft ruim een kwart van de volwassen Nederlanders een psychische aandoening gehad. Een absoluut dieptepunt in de Nederlandse geschiedenis. Dat zijn 3,3 miljoen mensen. Het aantal volwassenen met een angststoornis, depressieve stoornis of stoornis in het gebruik van alcohol en drugs is de afgelopen twaalf jaar sterk gestegen, aldus het Trimbos-instituut op deze website.

26 procent van de volwassen Nederlanders (18 tot 75 jaar) had in 2023 een psychische aandoening. Twaalf jaar geleden ging het nog slechts om minder dan 1 op de 5 volwassenen. Bekijk hier alle cijfers.

Is het corona-overheidsbeleid een verklaring voor de toename van mentale klachten?

In juli 2020 verscheen er al een rapport van het Sociaal en Cultureel Planbureau over de ‘Verwachte gevolgen van corona voor de psychische gezondheid’.

Het rapport stelt dat de overheid vooral op het bestrijden van de directe fysieke en economische schade gericht is, maar niet op de mentale gevolgen van alle ingrepen die zij tegen het virus bedacht.

Uit onderzoek van het Trimbos-instituut in 2023 blijkt dat er voor veel Nederlanders blijvende mentale schade bestaat als gevolg van de dramatische beslissingen tijdens de coronacrisis.

De kijk van een psychiater op de mentale gezondheid van Nederlanders

Ik vroeg een relatie van mij die als psychiater werkzaam is, wat haar gedachten zijn bij de groei van het aantal mentale problemen in ons land. Ze schreef:

“Interessante vraag, waar ik een heel verhaal over zou kunnen schrijven. Dirk de Wachter, Vlaams psychiater heeft een boek geschreven ‘Borderline Times’. Dat gaat erover dat de maatschappij/ de wereld kenmerken vertoont van een borderline persoonlijkheidsstoornis. Dat is ook wat ik zie en merk om me heen en in mijn werk. Ja, er komen meer mensen met psychische klachten, maar ik heb sterk de indruk dat vooral de maatschappij ziek is, dat individualisme hoogtij viert, er minder tolerantie en verbinding is en dat in die zin een toename van het aantal mensen met psychische klachten mogelijk een weerspiegeling is van wat er gaande is.

Er zijn steeds meer mensen die het bijvoorbeeld heel moeilijk hebben om rond te komen. Dat levert angst en depressieve klachten op. Mogelijk dat als zij meer bestaanszekerheid zouden hebben, zij niet in beeld zouden komen. En verder is de zorg voor juist de meest kwetsbare mensen met psychische klachten de laatste jaren enorm uitgekleed door overheid en zorgverzekeraars.

Alles moet snel en mega-efficiënt, maar de patiënt om wie het gaat en de hulpverlener die gewoon graag zijn werk goed wil doen wordt niet gezien en gehoord. Marktwerking heeft binnen de GGZ, jeugdzorg etcetera vooral veel ellende gebracht. Met dank aan Edith Schippers. Veel mensen hebben zich verrijkt over de rug van de meest kwetsbaren. Nou, ik zal je mijn verdere frustraties besparen.”

Conclusies

Nederland is mentaal steeds zieker geworden. Het aantal hulpvragen aan psychologen en psychiaters is explosief gegroeid en wel zozeer, dat er overal wachtlijsten zijn ontstaan.

Er zijn meerdere oorzaken voor de grote stijging aan mentale problemen onder de bevolking. Van maatschappelijke ontwikkelingen als toegenomen werkdruk en individualisering, coronamaatregelen waaronder lockdowns en tweedracht zaaien tussen bevolkingsgroepen vanwege vaccinaties, tot wantrouwen tegenover leugenachtige politici die hun afspraken steeds vaker niet nakomen. Als nieuwe loot aan de stam van maatschappelijke onrust zie ik de steeds scherper wordende oorlogsdreiging zoals door EU en NAVO veroorzaakt.

Terwijl de vraag om psychische hulp toenam, werd er meer op bezuinigd. In de jeugdzorg heeft dat tot heel grote problemen geleid. Ook zijn er (te-)veel incidenten geweest tijdens de kabinetten-Rutte I-IV waarin bewindslieden hun afspraken niet na zijn gekomen, bewezen leugens hebben verteld, of bepaalde bevolkingsgroepen bewust hebben gestigmatiseerd. Zie het optreden van voormalig gezondheidsminister Hugo de Jonge bij het haat zaaien tussen wel en niet gevaccineerde Nederlanders. Een minister onwaardig en met onnodige maatschappelijke spanningen als gevolg.

Het is in ieder geval de verantwoordelijkheid van de huidige regering en parlement om op dit onderwerp onverwijld maatregelen te nemen. Een ziek Nederland is ook een ongelukkig Nederland en een minder productief Nederland. Een ontwikkeling die gekeerd moet worden.

Samen met ons impact maken? Dat kan! Of het nu gaat om een kleine eenmalige donatie of een maandelijkse donatie, wij zijn jullie dankbaar voor elke donatie! Doneren kan hier.