Protest tegen azc in Aalten: “Wij voelen ons bedonderd”

Door internationale conflicten is het aantal asielaanvragen in Nederland toegenomen. Om aan deze groeiende behoefte te voldoen, is het aantal asielzoekerscentra (azc’s) in Nederland fors gegroeid. In 2024 ging het al om 81 nieuwe azc’s, oftewel een stijging van bijna 30 procent (!) in één jaar, ondanks het regeerprogramma van het nieuwe kabinet. Daarbij wordt het recht op inspraak van de lokale bevolking vaak genegeerd. Dit alles raakt direct aan het dagelijks leven van lokale gemeenschappen waar die uitbreidingen plaatsvinden. Veel mensen hebben het gevoel niet serieus te zijn genomen en voelen zich bedonderd.

Toename van azc’s: de schrikbarende cijfers

Sinds 2021 kampt het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) met een structureel tekort aan opvangplekken. Dit leidde onder andere tot overvolle centra, zoals het veelbesproken Ter Apel. Het aantal mensen in de asielopvang van het COA groeide in de periode tot 1 januari 2025 aan tot 88.500. Daarvan zijn er 26.000 statushouders die nog geen woning kregen toegewezen, vanwege de groeiende woningnood in ons land.

Om de druk te verlichten, werden noodopvanglocaties ingericht, tijdelijke azc’s geopend, en bestaande locaties uitgebreid. In veel gevallen gebeurde dit in samenwerking met gemeenten, die onder toenemende druk van het Rijk staan om bij te dragen aan de opvangcapaciteit.

In de loop van 2024 groeide het aantal asiel-opvanglocaties maar liefst van 291 naar 372. Dat blijkt uit de meest recente gegevens van het COA. Vooral het aantal noodopvanglocaties is gegroeid. Inmiddels worden er in 197 gemeenten asielzoekers opgevangen, ten opzichte van 152 een jaar eerder.

Inmiddels heeft 85 procent van de gemeenten een asielzoekerscentrum, of zijn er plannen voor, aldus onderzoek van RTL.

Maatschappelijke en sociale impact op lokale gemeenschappen

De komst van een azc in een gemeente roept uiteenlopende reacties op. In de meeste gevallen leidt de vestiging ervan tot zorgen over leefbaarheid, criminaliteit, veiligheid en druk op bestaande voorzieningen. Ondanks de ingrijpende effecten van de komst van een azc, blijkt uit onderzoek dat in 2015 al 69 procent van de Nederlanders geen gelegenheid tot inspraak kreeg bij een gemeentelijk besluit tot het plaatsen van een azc.

Ondanks alle ophef over nieuwe azc’s sinds 2015, blijft de overheid vasthouden aan het plaatsen van nieuwe centra zonder consultatie van de eigen bevolking. Mensen voelen zich vaak bedonderd door de gemeente waarin ze leven. Azc’s worden overal in Nederland mensen ‘door de strot geduwd’ zonder een fatsoenlijk democratisch inspraakproces!

Recente voorbeelden van schendingen van elementaire burgerrechten vonden plaats in deze gemeenten:

• Nijkerkerkerveen
• Budel
• Gooise Meren
• Aalten

Verwoesting van sociale cohesie in de leefgemeenschap

De aanwezigheid van een azc kan een beroep doen op de sociale samenhang. Soms ontstaan spanningen, zeker als communicatie en voorbereiding door desbetreffende gemeente tekortschieten zoals de hierboven genoemde voorbeelden.

In 2016 bracht de Universiteit van Utrecht deze studie uit naar de vraag of een leefbare buurt behouden kan blijven als daar een asielzoekerscentrum in – of naast – wordt gevestigd.

Het rapport schrijft onder andere:

“De aankondiging van een nog te openen azc heeft meer dan eens geresulteerd in protesten vanuit de gemeenschap uit de directe omgeving van de nieuwe azc locatie.”

“Mensen zullen over het algemeen alleen in actie komen wanneer de azc-locatie binnen hun eigen leefomgeving valt. Dit is een duidelijk voorbeeld van het Not in my backyard of NIMBY-principe”.

“Het woongenot wordt na de komst van een azc mogelijk aangetast door een vermindering van de privacy, meer drukte op straat, een verslechterde reputatie en meer criminaliteit (Theebe, 2002). Een ander genoemd argument bij de protesten tegen de komst van een azc in de buurt is de waardedaling van de woningen rondom het azc.”

Objectief gezien veranderen bij de vestiging van een azc de samenstelling en het inwonersaantal van de buurt; subjectief gezien kan de komst van een azc een rol spelen in de waardering van bewoners over kenmerken van de eigen buurt, zoals het veiligheidsgevoel en de ervaren overlast. Dat kan  –  zeker in wijken met huurwoningen – leiden tot een versneld vertrek van de oorspronkelijke bewoners waardoor de sociale cohesie in de wijk verwoest wordt.

Gaat het om een buurt met veel koopwoningen, dan vertrekken de oorspronkelijke bewoners minder snel omdat  –  vooral in dunbevolkte gebieden – de huizenprijzen fors dalen nadat er een azc is gevestigd en mensen dus hun vermogen zien verdampen door de komst van een azc.

Druk op gemeentelijke voorzieningen en ontwikkeling van schoolkinderen

Lokale gemeenschappen maken zich regelmatig zorgen over de druk op scholen, huisartsen en openbare diensten. Vooral kleinere gemeenten kunnen moeite hebben om op korte termijn voldoende capaciteit te organiseren.

Alleen als een groot azc wordt gevestigd – met minimaal 300 asielzoekers – blijkt die vrees minder terecht. Zo is de gemeente Aalten van plan zo’n groot centrum toe te laten omdat dan het COA ook eigen voorzieningen mee financiert waardoor de lokale druk op die voorzieningen niet toeneemt.

Het effect van de komst van asielzoekers op de kwaliteit van het onderwijs is een beladen onderwerp. Uit alle onderzoeken blijkt Nederlands onderwijs het snelst achteruit te zijn gelopen op het gebied van (Nederlandse) taalbeheersing, taalvaardigheid en het hieraan verbonden taalkundig redeneervermogen. Een onderzoek van de Universiteit van Leiden legt de duidelijke link met immigratie.

De plannen van het huidige kabinet versus die van de EU

Een belangrijke reden om voor de huidige coalitie te stemmen, waren de plannen om de asielinstroom fors te beperken en de gevreesde Spreidingswet weer af te schaffen. Wat minister Marjolein Faber betreft had dat al eind 2024 gebeurd moeten zijn.

Helaas! Naar nu blijkt, zal de wet pas in de loop van 2026 worden afgeschaft. Ondertussen meldt RTL Nieuws dat de Spreidingswet effect heeft: “grootste deel gemeenten heeft plannen asielopvang”.

Nederland mag geen asielstop invoeren volgens het asielrecht van de EU. Ook het meest recente verzoek van minister Faber voor een opt-out voor het Nederlandse asielbeleid  belandde in de prullenbak van Brussel, nadat de Europese Commissie het verzoek van de Nederlandse regering had afgewezen. Volgens de Europese Commissie zou voor een opt-out een (migratie)verdragswijziging nodig zijn en daartoe is Brussel niet bereid.

Kortom; de huidige asielzoekersproblematiek, de explosieve groei van het aantal azc’s en de maatschappelijke ontwrichting van ons land zal niet wijzigen zolang Nederland lid van de EU blijft!

Tot slot; wil je weten of er ook in jouw gemeente nieuwe plannen voor een azc worden ontwikkeld krachtens de Spreidingswet, kijk dan even hier en zoek de naam van jouw gemeente in de lijst.

Op 15 mei 2025 stonden wereldwijd vele kranten – behalve uiteraard in Nederland – er vol mee; de recent ontdekte corruptie binnen de inkooporganisatie van de NAVO. Twee Belgische en drie Nederlandse medewerkers van de NAVO werden die dag gearresteerd wegens verdenkingen van grootschalige corruptie. De NAVO wil wereldwijd duizenden miljarden euro’s extra vrij laten maken om de wapenproductie op te voeren voor een oorlog tegen Rusland en dat betekent dat de organisatie steeds meer macht krijgt over de portemonnee van individuele lidstaten. De kansen op interne corruptie nemen daarmee toe. Hoe erg is dat?

De NAVO onder Rutte blijkt corrupt

Het Belgische Openbaar Ministerie maakte woensdag 14 mei 2025 bekend dat de Belgische autoriteiten een grensoverschrijdend onderzoek starten naar voormalige en huidige medewerkers van de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO) vanwege “mogelijke onregelmatigheden” bij het NAVO-agentschap voor inkoop en aanbestedingen (NSPA).

Het Belgische Openbaar Ministerie heeft medewerking gevraagd van het Agentschap van de Europese Unie voor samenwerking op strafrechtelijk gebied (Eurojust) om “een gecoördineerde justitiële aanpak te waarborgen”.

Op zich vinden wij dit een lastige constructie. De EU en NAVO hebben beiden hun hoofdkantoor in Brussel en hebben de laatste jaren – onder voorzitterschap van Ursula von der Leyen – een zeer nauwe samenwerking opgezet en nu gaat de ene partij (EU) meewerken aan onderzoek tegen de andere partij (NAVO) in een strafzaak?

Waar gaat die corruptie over?

De corruptiezaak heeft volgens justitie betrekking op contracten voor militair materieel – waaronder de aankoop van drones en munitie – geleverd door de NSPA. Dit in Luxemburg gevestigde NAVO-agentschap is verantwoordelijk voor de ondersteuning van de 32 NAVO-lidstaten bij – honderden miljarden euro’s omvattende – inkoopcontracten, logistiek, militaire beveiligingssystemen en -ondersteuning.

Volgens het Openbaar Ministerie van België is het onderzoek gestart naar aanleiding van aanwijzingen dat ‘verschillende’ NSPA-medewerkers vertrouwelijke informatie hebben overgedragen om bepaalde  defensiebedrijven, die in aanmerking komen voor NAVO-inkoopcontracten, de voorkeur te geven.

Het Openbaar Ministerie onderzoekt ook de mogelijkheid dat het geld – dat via de illegale praktijken door de NAVO-medewerkers is verkregen – mogelijk via speciaal daarvoor opgerichte adviesbureaus is binnengeharkt.

Arrestaties in Nederland

Volgens dit artikel heeft de Nederlandse Rijksrecherche op 13 mei 2025 arrestaties in ons land verricht in dezelfde NAVO-zaak als die in Brussel speelt. Het gaat om een voormalige medewerker van het ministerie van Defensie – destijds onder verantwoordelijkheid van Kasja Ollongren –  die al in 2023 omgekocht zou zijn door wapenproducenten om Nederlandse belastinggelden voor militair materieel specifiek bij hen te besteden en dus geen concurrenten meer in overweging te nemen.

Daarnaast heeft de Rijksrecherche ook nog twee andere Nederlanders burgers in hechtenis genomen die gelieerd zijn aan deze omkoopzaak.

NAVO-expansie betekent ook meer corruptie bij wapenaankopen

De Duitse publieke omroep besteedde onlangs dit artikel aan de gevolgen van de expansiewoede van de NAVO onder leiderschap van Mark Rutte – en de dwang van de Amerikaanse president Trump – om tot 5 procent van het bruto binnenlands product van lidstaten aan het leger uit te gaan geven.

Het artikel beschrijft onder andere:

“Het inkoopagentschap van de militaire alliantie staat onder druk vanwege deals over wapens en munitie. In een sector met een notoir gebrekkig toezicht zijn de corruptierisico’s zeer reëel.”

“Vorig jaar tekende de NSPA namens verschillende lidstaten een contract ter waarde van bijna 700 miljoen dollar (624 miljoen euro) voor Stinger-luchtdoelraketten. Voormalig NAVO-secretaris-generaal Jens Stoltenberg kondigde de overeenkomst in mei 2024 aan, zonder de namen van de betrokken landen te noemen, zo meldde persbureau Reuters.”

“In 2024 gaf de alliantie gezamenlijk 1,3 biljoen dollar uit aan defensie, volgens cijfers die de NAVO vorige maand [april 2025, red.] publiceerde.”

Als er via de NAVO meer dan 1 biljoen jaarlijks te verdelen valt bij een uitgaveverplichting van 2 procent aan militair materieel, dan is het sommetje makkelijk te maken, als dat percentage in juni 2025 op een verplichte 5 procent wordt vastgesteld.

NAVO-corruptieonderzoek wordt uitgebreid naar meerdere lidstaten

Het eerdergenoemde artikel van de Duitse omroep meldt dat het corruptieonderzoek binnen de NAVO-inkooporganisatie inmiddels ook is uitgebreid naar andere NAVO-lidstaten dan Nederland en België.

In Luxemburg bevestigde het Openbaar Ministerie dat er in in eigen land documenten in beslag zijn genomen die met de NAVO-corruptie te maken hebben en meldde het dat het onderzoek ook is uitgebreid naar Italië, Spanje en de VS, gecoördineerd door Eurojust.

Hoe erg is deze NAVO-corruptiezaak?

Het Amerikaanse persbureau AP besteedde onlangs aandacht aan de enorme druk die vanuit de regering-Trump op de NAVO wordt gelegd om de defensie-uitgaven naar 5 procent te verhogen, die dan bij voorkeur bij Amerikaanse wapenleveranciers besteed zouden moeten worden.

Volgens het AP kunnen vele NAVO-lidstaten nu al niet aan de huidige norm van 2 procent voldoen en is de verhoging naar 5 procent een onhaalbare kaart. Tot de landen die in de problemen komen met deze eis van de regering-Trump behoren onder andere: België, Canada, Kroatië, Italië, Luxemburg, Montenegro, Portugal, Slovenië en Spanje.

Als landen, die nu al niet in staat zijn de norm van 2 procent te halen, gedwongen worden om 5 procent uit te geven en daarmee het hele huishoudboekje van hun land overhoop gooien, dan is het voor te stellen wat de negatieve effecten van deze corruptiezaak zijn.

Een land als Nederland zou van 20 miljard naar 46 miljard euro per jaar aan defensie-uitgaven moeten gaan. Dat betekent 26 miljard euro minder beschikbaar voor andere nationale uitgavenposten zoals onderwijs, zorg en sociale voorzieningen.

Als dan ook nog bekend is dat een deel van die exorbitante stijging in defensie-uitgaven – via de NAVO-inkooporganisatie – in de zakken van corrupte ambtenaren en politici belandt, dan zijn de rapen gaar.

De nationale steun voor de plannen van de NAVO en de VS om de defensie-uitgaven te verhogen naar 5 procent zal bijzonder gering zijn.

De voormalige premier van ons land, gaat als secretaris-generaal van de NAVO door met de sloop van Nederland. Hij heeft recentelijk opgeroepen tot een drastische verhoging van de defensie-uitgaven naar 5 procent van ons bruto binnenlands product (bbp) in plaats van de huidige richtlijn van 2 procent. Volgens politieke analisten is deze koerswijziging vermoedelijk beïnvloed door eerdere druk van Amerikaans president Donald Trump. Wat zijn de gevolgen als Nederland daadwerkelijk 5 procent van zijn bbp aan defensie zou uitgeven? In dit artikel analyseren we de potentiële impact op de Nederlandse economie, maatschappij en politieke verhoudingen.

Op 9 mei 2025 sprak een onhandige Schoof zijn mond voorbij

Secretaris-generaal Mark Rutte van de NAVO wil dat de lidstaten van het bondgenootschap uiterlijk in 2032 de verhoogde norm van 5 procent halen voor hun defensie-uitgaven, aldus de NOS. Deze nog vertrouwelijke informatie heeft premier Schoof per ongeluk naar buiten gebracht op zijn wekelijkse persconferentie. Tot nu toe was zowel het percentage als het exacte tijdspad formeel geheim.

Op zijn persconferentie bevestigde Schoof het circulerende percentage en het jaartal. Het leek alsof hij ervan uitging dat deze informatie openbaar was. “Zoals u weet heeft de SG van de NAVO alle partners een brief geschreven met de inzet van 3,5 procent harde militaire uitgaven te behalen in 2032 en 1,5 procent met daaraan gerelateerde uitgaven, zoals infrastructuur en cybersecurity en dat soort zaken”, aldus Schoof.

Huidige situatie: hoeveel geeft Nederland nu uit aan defensie?

In 2024 besteedde Nederland 1,95 procent van zijn bbp aan defensie, net onder de NAVO-doelstelling van 2 procent. Dat komt neer op circa 18 miljard euro. Voor het lopende jaar – 2025 – is de defensiebegroting met 4 miljard euro opgehoogd naar 22 miljard euro. Daarmee zit Nederland net boven de huidige NAVO norm van 2 procent.

Als het percentage verhoogd wordt naar 5 procent, zou dat neerkomen op ruim 46 miljard euro per jaar – een verdrievoudiging van het huidige defensiebudget. Dat zal ten koste gaan van andere begrotingsposten.

Waar moet dat vele extra NAVO-geld vandaan komen?

1. Extra belastingen of bezuinigingen

Om deze toename te financieren, moet de overheid keuzes maken: óf belastingen verhogen, óf fors bezuinigen op andere terreinen zoals zorg, onderwijs, infrastructuur of sociale zekerheid.

Rutte gaf eind 2024 al aan de eisen van Donald Trump te willen volgen. Een paar dagen later gaf Rutte aan waar de Nederlandse regering dat geld vandaan moet halen, namelijk de pensioenen, de zorg en de sociale zekerheid zoals WW, bijstand en WAO-uitkeringen.

Honderdduizenden Nederlanders zullen hierdoor in de problemen en in armoede terechtkomen.

2. Inflatoire druk

Een dergelijke verschuiving in overheidsuitgaven zou de binnenlandse economie sterk beïnvloeden. Hogere overheidsinvesteringen in wapensystemen, militaire infrastructuur en personeel kunnen leiden tot economische groei in bepaalde sectoren, maar ook tot oververhitting van de arbeidsmarkt. Vooral in de techniek, ICT en logistiek zou een tekort aan personeel kunnen ontstaan, met looninflatie als gevolg die zich weer zal vertalen in nog hogere jaarlijkse inflatie dan de huidige 4 procent.

3. Verschraling van publieke diensten

Een verdrievoudiging van het defensiebudget betekent dat minder geld beschikbaar is voor essentiële diensten zoals gezondheidszorg en onderwijs. Vooral kwetsbare groepen in de samenleving zullen hiervan de dupe worden, aangezien sociale vangnetten al sinds kabinet-Rutte I werden afgebroken.

Maatschappelijke gevolgen: militarisering van de Nederlandse maatschappij

1. Publieke opinie en draagvlak

In Nederland leeft een brede pacifistische en humanitaire traditie. Uit recente peilingen blijkt dat de meningen over militarisering een sterke verdeling binnen de samenleving oproept. Een verhoging naar 5 procent van het bbp kan resulteren in een verdere polarisering van de Nederlandse samenleving met oplaaiende spanningen tussen bevolkingsgroepen en zelfs binnen families, zoals we in de coronatijd gezien hebben.

2. Normalisering van militarisering

Een groter defensiebudget zal onvermijdelijk leiden tot meer zichtbaarheid van het leger in het publieke domein. Denk aan vaker voorkomende militaire oefeningen, meer agressieve wervingscampagnes, het slopen van woningen en bedrijven om ruimte te maken voor defensie en mogelijk een grotere aanwezigheid van buitenlandse NAVO-troepen op Nederlands grondgebied. Voor steeds meer burgers kan dit leiden tot een gevoel van onveiligheid of vervreemding binnen de grenzen van ons land.

3. Verschuiving in nationale prioriteiten

Als defensie één van de grootste posten op de Rijksbegroting wordt, verandert dat onvermijdelijk de politieke en maatschappelijke focus. Waar nu thema’s als duurzaamheid, woningnood en bestaanszekerheid centraal staan, kunnen deze overschaduwd worden door veiligheid, militaire industrie en internationale NAVO- en EU-verplichtingen. Dat zal weer tot een toename in spanningen tussen de verschillende politieke stromingen in ons land leiden.

Internationale implicaties: meer afhankelijkheid van NAVO en EU

1. Versterking NAVO-bondgenootschap

Nederland zou met een bijdrage van 5 procent een koploper binnen de NAVO worden. Dit kan de diplomatieke invloed van Nederland versterken, vooral richting de VS, die al langer klagen over de “free riders” binnen het bondgenootschap. Het zou vooral de positie van Rutte als NAVO-leider fors versterken.

2. Verhoogd risico op escalatie

Een grotere militaire capaciteit binnen Europa zou door andere grootmachten – met name Rusland en China – gezien kunnen worden als escalatie. Dit verhoogt mogelijk de internationale spanningen, en zou Nederland nadrukkelijker op de radar zetten als potentieel doelwit in een gewapend conflict of cyberaanval.

3. Europese strategische autonomie onder druk

De NAVO is in essentie Amerikaans geleid. Door meer te investeren in NAVO-verplichtingen in plaats van in een autonome Europese defensie, vergroot Nederland zijn afhankelijkheid van de VS. Dit staat haaks op de roep vanuit Frankrijk en andere EU-landen om meer Europese soevereiniteit in veiligheidsvraagstukken.

Hoe realistisch zijn de plannen van Rutte en Schoof?

Een verhoging naar 5 procent is op korte termijn nauwelijks haalbaar, zowel politiek als economisch. De huidige economische groeiverwachtingen voor 2025 en verder zijn belabberd – 1,5 procent volgens De Nederlandsche Bank zonder de Amerikaanse importheffingen – en begrotingskaders laten weinig ruimte voor zo’n mega-investering. Bovendien zou een dergelijk besluit breed maatschappelijk en parlementair draagvlak vereisen – iets wat in de huidige politieke versnippering lastig te organiseren is.

Het door de VS voorgekookte voorstel van secretaris-generaal Rutte om 5 procent van het bbp aan defensie te besteden is zonder twijfel controversieel en ingrijpend. Voor Nederland zou dit een fundamentele koerswijziging betekenen, met grote gevolgen voor de economie, de armoede in Nederland, de polarisering ,het sociale stelsel, en het maatschappelijk debat.

De NOS verwacht dat op de NAVO-top op 24 en 25 juni 2025 in Den Haag het besluit over de ophoging naar de 5 procent zal worden genomen. Trump gaf aan niet te zullen komen als dit besluit niet op de agenda staat, aldus de NOS op 2 mei 2025.

Het is overigens niet de bedoeling dat die 5 procent aan Europese wapens worden besteed. Trump wil dat de extra aankopen in de VS worden gedaan.

Nederland gaat zo ten onder aan de EU en de VS.