Vanaf nu vertelt de geheime dienst journalisten hoe ze onderzoek moeten doen

De NOS, onderdeel van de publieke omroep waarin we als bevolking jaarlijks bijna 1 miljard euro aan gemeenschapsgeld in pompen, heeft erg veel moeite om feiten en fictie uit elkaar te houden. En dat terwijl men bij de NOS prat gaat op ‘evenwichtige journalistiek’. Twee voorbeelden van afgelopen week:

Moord op Charlie Kirk

In het NOS Journaal in Makkelijke Taal van 11 september wordt gezegd dat Kirk alle zwarte vrouwen dom noemde, een pertinente leugen en ook nooit zo gezegd door Kirk. Het is ook geen ‘slip of the tongue’ maar regelrechte framing met als doel Kirk weg te kunnen zetten als een racist. Dat laatste zeggen ze bij de NOS nog net niet. Na veel protesten komt er juist geen rectificatie in het NOS-journaal, de plek waar het ook gezegd is, nee, er komt een ‘herstelrubriek’ ergens op een onvindbare webpagina. In deze ‘herstelrubriek’ wordt bovendien nog verder geframed door de NOS, want ook dat heeft Kirk niet gezegd. Kirk herhaalde de woorden van de vier dames zélf dat hun kleurtje hen had geholpen op deze positie terecht te komen. Ook de zelfgekozen NOS-classificatie ‘te kort door de bocht’ wekt de indruk dat de boodschap wel zou kloppen, maar de verwoording wat onhandig was.

Protesten London

Over de protesten in London (Unite the Kingdom) wordt wederom een walgelijk sausje framing gegoten. In de kop is er sprake van ‘meer dan 100.000 demonstranten’. Dat is al best veel, maar in werkelijkheid waren er 500.000 tot een miljoen mensen op de been, iets van een geheel andere dimensie dus. In de eerste alinea is nog sprake van een ‘anti-immigratieprotest’, in de tweede alinea is er al sprake van ‘de grootste radicaal rechtse demonstratie’, waarmee iedereen die zich zorgen maakt over de aanhoudende stortvloed aan immigranten weggezet wordt als ‘radicaal-rechts’. Vervolgens is er vooral aandacht voor de inzet van de politie, enkele uitspraken van organisator Robinson die eerst in het artikel al is weggezet als de man die de landelijke rellen in de zomer ‘verder aanwakkerde’.

Waarom nu werkelijk 500.000 mensen (er zijn zelfs schattingen van 3 miljoen) op de been komen om hun onvrede te uitten verdiend nauwelijks aandacht in het artikel, terwijl dat de inhoud van het artikel had moeten zijn. Wat moet blijven hangen is ‘extreem-rechts’, ‘politie-inzet’ en ‘racistische demonstraties’. Een treffende quote van Robinson wordt overigens wél gepubliceerd: “Zij hebben ons 20 jaar de mond gesnoerd met labels. Racisten, islamofoben, extreemrechts. Deze labels werken niet meer”.

Exact deze laatste quote is datgene wat de NOS nog altijd voorafgaand aan ieder artikel verzuimt te vermelden om de indruk te wekken onafhankelijke journalistiek te bezigen. Bijna 1 miljard euro voor goedkope framing met als doel mensen tegen elkaar op te zetten is namelijk nogal duur, tenzij dat het doel is uiteraard.

De Europese Commissie heeft onlangs de European Media Freedom Act (EMFA) aangekondigd. Officieel is het doel van deze wet: de persvrijheid versterken en burgers beter beschermen tegen desinformatie. Toch zijn er vanuit verschillende hoeken zorgen geuit dat de wet juist een tegenovergesteld effect zou kunnen hebben.

Nieuwe regels naast bestaande codes

Al decennialang bestaat er al een journalistieke gedragscode, de Code van Bordeaux, die als richtlijn dient voor objectieve verslaggeving. Toch zien we in de praktijk dat media regelmatig een eigen interpretatie geven van wat “publiek belang” is. Denk bijvoorbeeld aan uiteenlopende berichtgeving over klimaat, gezondheidszorg of geopolitiek.

Mogelijke belangenverstrengeling

Een punt van kritiek is dat grote mediabedrijven nauwe banden hebben met zowel overheden als financiële instellingen. Als een uitgever bijvoorbeeld kan rekenen op Europese leningen of subsidies, is de vraag gerechtvaardigd in hoeverre dat onafhankelijkheid beïnvloedt.

Nieuwe bevoegdheden

De EMFA bevat bepalingen die het mogelijk maken om journalisten te monitoren wanneer het “publiek belang” dat vereist. Voorstanders zien dit als bescherming tegen misbruik of buitenlandse inmenging. Critici vrezen echter dat dit ruimte laat voor interpretatie, waardoor kritische stemmen onder druk kunnen komen te staan.

Impact op de vrije pers

Waar de ene kant stelt dat de wet een versterking van de democratie betekent, ziet de andere kant risico’s voor pluriforme berichtgeving. Wat als onderwerpen als digitale valuta of klimaatbeleid straks alleen nog door een officiële bril mogen worden besproken? Zouden onafhankelijke media dan nog dezelfde ruimte krijgen?

Digitale platforms en bereik

Veel gebruikers merken dat op sociale media bepaalde berichten minder bereik krijgen, bijvoorbeeld door algoritmische filtering of “gevoelige woorden”-controles. Het is vaak lastig te bepalen of dit door de platformen zelf komt of door Europese regelgeving. Maar duidelijk is wel dat alternatieve media zich steeds vaker beperkt voelen in hun online aanwezigheid.

De kernvraag

Vrije pers is altijd een hoeksteen geweest van democratische samenlevingen. De cruciale vraag is dus: hoe vinden we de balans tussen bescherming tegen misinformatie en het garanderen van echte persvrijheid?

Je hoort en leest er nauwelijks wat over in de reguliere media, maar maatschappelijke onrust en geweld nemen overal in Europa – ook in Nederland – fors toe. De oorzaak is overal hetzelfde: Immigratie en politiek beleid dat losgezongen is van wat de bevolking wenst. Wil je weten hoe het echt zit met onrust in de EU, moet je YouTube kanalen gaan volgen van buitenlandse media. Vooral uit Azië. Maar ook in Nederland zit men niet stil…

Jaarcongres Binnenlands Bestuur 2025; maatschappelijke onrust voorkomen

De maatschappelijke spanningen lopen op. Niet alleen online, maar ook in de haarvaten van buurten en gemeenschappen. Gemeenten en professionals in het sociaal domein worden steeds vaker geconfronteerd met protesten, vechtpartijen tussen groepen, opstanden, polarisatie en radicalisering.

Het wantrouwen richting de overheid groeit. Dat vergroot het gevoel van onvrede en versterkt risico’s op onrust en uitsluiting, schrijft Binnenlands Bestuur (BB) op deze website.

Deze ontwikkeling vraagt dus om extra aandacht en vooral een rol voor gemeenten, aldus BB. Om die reden gaat het jaarcongres op 9 oktober 2025 over dit onderwerp.

Waarom groeit de maatschappelijke onrust en het wantrouwen richting de overheid?

Als je die vraag aan ChatGPT stelt, komt er als antwoord dat de voordelen van globalisering ongelijk verdeeld zijn. Groepen met lagere inkomens of een lagere opleiding ervaren vaker dat hun werkzekerheid, koopkracht of toekomstperspectief afneemt. Dit leidt tot frustratie en wantrouwen richting politiek en instituties.

Ga je zelf op onderzoek uit dan kom je bij rapporten van de Algemene Rekenkamer, of onderzoeken van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP).

Probeer je een rode draad uit deze onderzoeken te destilleren, dan kom je uit op de volgende verklaringen:

• De regering is al jaren lang niet daadkrachtig genoeg in het oplossen van problemen.
• De overheid geeft structureel meer geld uit dan van te voren begroot en dat verhoogt belastingen.
• Nederlanders zijn bezorgd over de slechte samenwerking binnen het kabinet.
• Hedendaagse ministers en staatssecretarissen zijn niet competent genoeg ten opzichte van wat we vroeger in de politiek gewend waren.

Kijken we naar de thema’s waarvan Nederlanders vinden dat het allemaal ongewenst verloopt, dan zijn dat volgens het onderzoek “Burgerperspectieven 2025 Bericht 1” (SCP):

• De beroerde woningmarkt en onbetaalbaarheid van zowel koop- , als huurwoningen. De reden daarvan ligt volgens ons voor een belangrijk deel bij het monetaire beleid van de Europese Centrale Bank (ECB).
• De al jaren veel te hoge instroom van asielzoekers die – behalve druk op de woningmarkt – voor tal van maatschappelijke problemen zorgt. Van teveel druk op zorgkosten en sociale voorzieningen zoals de bijstand, tot verhoogde criminaliteit, onveiligheid en het vernietigen van de sociale cohesie in gemengde woonwijken.
• De steeds maar stijgende belastingen en kosten voor milieumaatregelen inzake CO₂– en stikstofreductie. Een gevolg van EU-wetgeving.
• Ongerustheid over de gezondheidszorg, hetgeen gaat over de betaalbaarheid van de gezondheidszorg en de kwaliteit van de ouderen- en jeugdzorg.

Bovengenoemde thema’s spelen nagenoeg in ieder Europees land. Dat tonen we aan de hand van recente nieuwsbeelden aan.

Onrust en geweldsexplosies in het Verenigd Koninkrijk

De meeste problemen onder de bevolking van het Verenigd Koninkrijk (VK) gaan over de snel groeiende armoede in combinatie met de massale immigratie vanuit Noord-Afrika.

Bekijk eens de volgende beelden om een indruk te krijgen:

• De massale mars voor remigratie op 2 augustus 2025 in Birmingham.
• Deze korte reportage van Al Jazeera over anti-immigratierellen.
• De CNN-documentaire over protesten in Norwich tegen extreem dure woonvoorzieningen voor asielzoekers terwijl veel bewoners van de stad zelf geen fatsoenlijk dak boven hun hoofd hebben.
• Dit panelgesprek over anti immigratierellen van Channel 4 News.
• Deze reportage over dreigende burgeroorlog als gevolg van een combinatie van groeiende armoede en meer immigranten in het VK.
• Deze reportage (17 augustus 2024) van het Indiase NDTV over de explosie van armoede en honger in het VK van de laatste jaren. Door politiek wanbeleid leeft 21 procent van de Britten onder de armoedegrens en lijden 2 miljoen Britten aan ernstige honger.

Maatschappelijke escalaties in EU-lidstaat Ierland

• Deze reportage gaat over de opvang en kosten van Syrische vluchtelingen in Ierland.
• Deze Ierse reportage gaat over protesten in Dublin tegen de teloorgang van de Ierse cultuur.
• Deze Amerikaanse CBS-reportage vertoont brandstichtingen omtrent immigratie.
• Deze BBC News-reportage gaat ook over brandstichting omtrent immigratie-problematiek.
• Deze IENews-reportage bespreekt de spanningen tussen de Ierse bevolking en de EU, over door de EU aan Ierland opgelegde boetes inzake immigratie.

Onrusten in EU-lidstaat Frankrijk

Twee jaar geleden ging het in Frankrijk op grote schaal mis. Dit kwam ook weer door een combinatie van groeiende armoede en de enorme kosten en maatschappelijke onrust door de massa-immigratie. Deze kosten zijn niet meer op te brengen met de almaar groeiende armoede onder de eigen bevolking.

De ellende in Frankrijk begon zo volgens BBC News en zo volgens Sky News.

De problemen van twee jaar geleden zijn vandaag nog net zo groot. Kijk maar even mee:

• Deze reportage van BBC News gaat over wanhopige Franse politieagenten die migrantenbootjes aanvallen.
• Deze documentaire van ABC News toont de duizenden vluchtelingen die de stad Calais onveilig maken.
• Dit betreft opnamen uit een door asielzoekers ontregeld Parijs.

Onrust, geweld en opstand in Polen, Griekenland, Spanje, Duitsland, Italië, België en Nederland

Tot slot delen we nog wat beelden uit andere Europese landen die je niet op reguliere nationale media tegenkomt:

• Agressie en vernielingen door asielzoekers aan de Poolse grens met Wit-Rusland.
• Deze reportage (27 juli 2025) gaat over een conflict tussen de Poolse regering en de EU over immigratiebeleid en rellen in het land.
• De intense chaos op de Griekse eilanden door de duizenden asielzoekers.
• Het explosieve geweld in Spaanse dorpen en steden tussen immigranten en de Spaanse bevolking.
• Massale woede in Berlijn tegen Duitse regering inzake Gaza-beleid.
• Geweld in Italië tegen overheidsbeleid inzake toerisme.
• Agressie van politie tegenover protesterende Italiaanse burgers.
• Woedende Belgen die in Brussel protesteren tegen de eigen regering en de EU.
• 35.000 protesterende Belgen tegen de NAVO (27 juni 2025).
• Anti-NAVO-protesten in Nederland (24 juni 2025).

Kortom: overal in Europa loopt het uit de hand en wordt geprotesteerd. Meestal is immigratie de hoofdoorzaak, maar ook EU- en NAVO-beleid zijn een motief, in combinatie met groeiende armoede in Europa.

Wij zien dit als een trend die alleen gestopt kan worden door meer zeggenschap over het eigen land terug te krijgen en daardoor macht weg te nemen bij de supranationale organisaties die debet zijn aan de huidige problematieken.