Woningcrisis(1): Annemarie (36) woont noodgedwongen met 1,5-jarige dochtertje op vakantiepark

Het is crisis op de woningmarkt: huurwoningen zijn onbetaalbaar, huurders worden in onzekerheid gehouden met tijdelijke huurcontracten en de prijzen voor koopwoningen rijzen de pan uit. Veel mensen vallen tussen wal en schip. In deze serie vertellen we de verhalen achter de kille cijfers. Annemarie* (36) woont samen met haar dochtertje, die bijna twee jaar is, op een afgelegen vakantiepark in Brabant. Mede door alle woonstress werd ze meermaals ziek op haar werk en moest stoppen. “Ik schaam me voor het land waar ik geboren ben, het voelt alsof ik word weggepest.”

Annemarie woont samen met haar dochtertje op een afgelegen vakantiepark in een klein dorpje in Brabant. Een situatie die puur uit nood geboren is: nadat ze ontdekte dat ze zwanger was en haar relatie uiting, moest ze woonruimte zoeken. Haar aanvraag voor urgentie werd meermaals afgewezen. Intussen breekt ze onzekerheid haar op. Ze heeft slapeloze nachten, kan niet meer functioneren op haar werk als gevolg van de stress over woonruimte en zit in een burn-out.

Tijdens het gesprek maakt Annemarie een wandeling door het bos, dat aan het vakantiepark grenst. “Het is een mooie omgeving, als je hier net komt wonen”, begint ze haar verhaal. “Maar als je single moeder bent, is dat wel een ander verhaal. Dan kun je niet meer alle kanten op. Daar ben ik zo klaar mee. Het is dat ik een rijbewijs en een auto heb, maar ik kom hier haast niet meer weg.” In het park voelt Annemarie zich erg geïsoleerd met haar dochtertje. “Zo is de dichtstbijzijnde supermarkt op 12 minuten rijden. Ook wonen er op het park geen mensen met kinderen, wat best eenzaam kan voelen.”

Dakloos na zwangerschap

Jarenlang woonde Annemarie in het buitenland. Ze woonde in onder meer Amerika, Koeweit, Turkije, Italië en in Antwerpen. “Ik ben van nature nomadisch aangelegd en heb op zo’n vijf plekken in de wereld gewoond. Ik ben zo’n 25 keer verhuisd en wist altijd mijn weg wel te vinden, qua woonruimte. Ik kan overal mijn mannetje wel staan en vind de regels buiten de regels, daar ben ik buitengewoon creatief in.” Tot ze zo’n zes jaar geleden naar Nederland terug verhuisde, een relatie kreeg, zwanger raakte en de relatie tijdens haar zwangerschap werd verbroken. Ze dreigde dakloos te worden. Het was extreem moeilijk om woonruimte te vinden, daarom zag ze geen andere mogelijkheid voor zich dan uit te wijken naar een vakantiepark. “Nederland is zo’n regelland, er zijn gewoon geen regels buiten de regels. Mijn grote frustratie is dat ik nergens in een hokje pas.”

De zoektocht naar woonruimte kostte haar enorm veel moeite. Als alleenstaande moeder moest ze de zorg dragen voor haar jonge dochter, waardoor ze minder kon werken. Als gevolg van stress, de zoektocht naar woonruimte, maar ook het moederschap dat veel van haar vraagt, kan ze maximaal 24 uur per week werken. Huurders stellen ‘bizarre eisen’, zoals vier keer de bruto maandhuur betalen of twee keer borg, wat voor Annemarie niet haalbaar is. “Ik heb altijd in mijn leven gewerkt, tot nu toe ben ik nog nooit afhankelijk geweest van een uitkering”, vertelt Annemarie. “Ook tijdens mijn werk was ik bezig met het zoeken van een woning. Dat zorgde voor ontzettend veel stress, het slokte al mijn energie op. Die energie nam ik mee naar mijn werk en daar werd ik letterlijk ziek van. Het was niet te doen: die zoektocht naar woonruimte, in combinatie met mijn werk. Ik wist niet meer hoe ik alle ballen omhoog kon houden, ik sliep niet meer, ik was vaak ziek. Collega’s, vrienden en familie zagen ook in hoezeer ik daar onder leed.”

“Stress naar woonruimte breekt op”

De druppel wat betreft werk, kwam toen haar manager besloot dat ze een bepaalde opleiding niet mocht volgen. “Dat was het enige in mijn leven, waarmee ik nog vooruit zou kunnen gaan. Verder staat mijn leven helemaal stil. Mijn intrinsieke motivatie raakte ik kwijt.” Door alle stress heeft ze haar baan niet kunnen behouden. Inmiddels leeft ze van een WW-uitkering. Er komt zo’n 1600 euro per maand binnen, maar haar vaste lasten zijn 1550 euro, dus ze moet ook haar spaargeld aanbreken.

Nu woont ze in een chalet, op een vakantie park, in ‘the middle of nowwhere’, een situatie waarvan ze nooit gedacht had daar te belanden. Ze voldoet dan ook niet aan het stereotype beeld dat veel mensen hebben van mensen die geen woning hebben, een taboe dat ze wil doorbreken door met haar verhaal naar buiten te treden. “Ik ben universitair geschoold en heb een master in de bedrijfscommunicatie gedaan. Daarnaast heb ik Engelse taal en cultuur  gestudeerd aan de Universiteit van Antwerpen. In het verleden heb ik ook als docent Engels gewerkt.”

De zorg voor haar dochter en de zoektocht naar woonruimte neemt veel tijd in beslag, de stress breekt haar op. Haar droom om haar eigen praktijk te beginnen, kwam stil te staan door het zwangerschap. “Mijn droom is een eigen praktijk te beginnen. Op dit moment is dat lastig te combineren met het moederschap. Mijn moederschap is zo’n tachtig procent van mijn leven. Het is mooi en verrijkend, maar om dat alleen te doen, is ontzettend zwaar. Vooral als je ook nog eens afgelegen woont.”

Daklozenopvang

Omdat ze veel in het buitenland heeft gewoond, staat ze niet lang genoeg op de wachtlijst voor een sociale huurwoning. Wachtlijsten kunnen oplopen tot wel vijftien jaar in grote steden. Annemarie staat ingeschreven bij woningcorporaties en loot regelmatig mee op woningen, vanwege haar te korte inschrijfduur. Tot nu toe vist ze steeds naast het net: soms reageren er wel tweeduizend mensen op een woning. “Ik hoorde via mijn een ex-collega dat ik in aanmerking zou komen voor gezinsopvang: dat is een soort van daklozenopvang voor mensen met kinderen”, vertelt Annemarie. “Ook omdat ik zo ontzettend afwezig was, en toch de zorg voor mijn dochtertje moet dragen. Met een groot gevoel van schaamte, heb ik mij toch maar op de wachtlijst laten zetten.”

Maar zelfs daar bleek een addertje onder het gras te zitten: je moet wel last hebben van psychische problemen om in aanmerking voor een woning te komen.. “Die heb ik ook aangedikt in het intakeformulier”, zegt Annemarie. “Ik heb maar verteld dat ik geen overzicht heb en de structuur kwijt ben, wat ook wel klopt. Ik wacht nu al zeven maanden, er is nog steeds geen plek en ik weet ook niet wanneer die er wel gaat konen.”

Dan is er nog een enorme stressfactor. Volgens de wetgeving mag je niet op vakantieparken wonen, je mag er alleen ‘recreëren’. Er is een aantal vakantieparken dat in hun voorwaarden heeft staan dat je er 365 dagen per jaar mag recreëren, puur om de wetgeving te omzeilen. Er zijn dan ook veel woningzoekenden – exacte aantallen ontbreken – die hun toevlucht zoeken tot vakantiewoningen. Maar daar zitten wel een aantal haken en ogen aan: je kunt je daar niet inschrijven, je betaalt parkkosten die flink kunnen oplopen en ieder moment kan een boa langskomen, om een waarschuwing of zelfs een boete uit te delen.

Dwangsom van 16.500 euro

In Annemaries geval ging het om een dwangsom, waar ze al snel na de aankoop vaan haar chalet mee werd geconfronteerd,  vertelt ze. “Men kwam erachter dat ik op het vakantiepark woon. Op 4 januari 2025 zou ik mijn woning moeten verlaten, anders zou ik een dwangsom van maar liefst 16.500 euro moeten betalen. Toen ben ik naar de gemeente gegaan, om mijn situatie uit te leggen. Dat ik daar woon met een kind en zelf ook weg wil. Gelukkig heb ik toen respijt gekregen, en een jaar uitstel gekregen van die dwangsom.”

“Maar dat lost het probleem op termijn niet op”, benadrukt Annemarie. “Je verschuift het probleem alleen maar, want ik sta nog steeds onder ontzettende stress. Intussen staat mijn leven compleet stil, ik kan nergens heen. Op alle terreinen heeft dit invloed: ik ben een ontzettend sociaal persoon, maar mijn sociale leven staat stil. Ik kan ’s avonds niet meer weg, vanwege mijn dochtertje. Natuurlijk ben ik blij met het uitstel, maar het is geen ‘sustainable solution’.”

“Elk jaar begint de hekserij vanuit de gemeente”

Op het vakantiepark waar zij woont, zijn meerdere ‘permanente bewoners’ die min of meer in hetzelfde schuitje zitten. Ze hebben steun aan elkaar, vertelt Annemarie. “Permanente bewoners kunnen elk moment worden weggejaagd door de gemeente. In september begint jaarlijks de heksenjacht, zoals wij dat noemen. Om tien uur ’s avonds kwamen boa’s langs om op de ramen te kloppen, om te kijken of ik thuis was. Het waren mannen, die bij mijn chaletje aanklopten. Ik werd daar zo bang van, ik was toen ook net mijn kind aan het voeden, en voelde mij heel kwetsbaar. Als ik meerdere keren thuis zou zijn, zouden ze mij betichten van permanente bewoning en zou ik een dwangsom krijgen.”

Ook andere permanente bewoners voelen constant die druk: via een groepsapp houden ze elkaar op de hoogte over de ‘heksenjacht’ vanuit de gemeente om hen weg te krijgen. “We appen dan: ‘ze komen vanuit de gemeente, doe je ramen maar dicht!’” Enerzijds heeft ze steun aan haar medebewoners – ze heeft fijne sociale contacten en als iemand ziek is, is er altijd wel iemand bereid om boodschappen te doen. “Toch voelt het soms heel eenzaam, omdat ik een van de weinigen ben met een kind. Ik heb mij nog nooit zo eenzaam gevoeld. Mensen zonder kinderen, snappen niet hoe isolerend het kan zijn om in zo’n vakantiepark te wonen.”

Ze voelt veel schaamte over haar situatie, daarom wil ze haar naam onder een schuilnaam doen. “Ik heb dit lange tijd toch wel voor mij houden. Maar toch vind ik het belangrijk hiermee naar buiten te treden. Mensen die geen huis hebben, blijven een soort van anoniem, ook vanuit schaamte. Ik krijg te maken met stigma’s die ik nog nooit eerder heb gehad. Ik heb een goede opleiding, ik heb nog nooit eerder in een uitkering gezeten en altijd gewerkt. Nu heb ik geen huis, geen man en ben ik bijna dakloos. Dan heb je voor de maatschappij gefaald. En het schrijnende is ook dat niemand jou ziet of hoort.”

Als ze haar verhaal vertelt, lopen de emoties soms hoog op bij Annemarie. “Ik ben bij twee sociale werkinstanties geweest die urgentie toewijzen. Maar dit is afgewezen. In een van de brieven stond: jij hebt ervoor gekozen het kind te behouden in jouw woonsituatie. Die brief kon ik haast niet lezen, het liefst had ik hem weggegooid. Als ik zoiets lees, schaam ik mij voor mijn eigen land. Wat doe ik hier nog? Ik voel me weggepest.”

Coronacrisis zorgde voor bewustwording

Voordat ze vertrok uit Nederland, om de wereld over te reizen, was ons land nog heel anders, vindt Annemarie. “Er was meer betrokkenheid, het was echt nog een sociaal land. Nu is het zo kil en individualistisch en zo gericht op het systeem, er is echt een crisis gaande in dit land.” Ze heeft alles in het werk gezet om woonruimte te vinden, van reageren op huurwoningen op Funda tot het wonen op een community in ruil voor kost en inwoning, maar zonder resultaat. “Voor sociale huur sta ik te kort ingeschreven, voor de privémarkt is mijn inkomen te laag. Verhuurders willen tegenwoordig een motivatie, ik heb veel gereageerd en heb goede referenties, maar dat maakt blijkbaar geen indruk meer. Ze vonden altijd wel een reden om mij af te wijzen, als was het maar omdat ik een huisdier – een kat – heb. Daar kun je op de privémarkt ook al niet mee aankomen.”

Haar toekomst ziet ze dan ook niet in Nederland, na zo’n 3,5 jaar dag in dag uit zoeken is de rek er wat Annemarie betreft volledig uit en ze ziet het politieke beleid ook niet op korte termijn veranderen. “Sowieso heb ik Nederland zien veranderen. Zoveel mensen zijn gericht op materie, met een eigen tuin, een mooie auto, meerdere keren per jaar op vakantie gaan. In Nederland wonen zoveel mensen in hun hoofd. Deze periode mij ook wel laten inzien, dat ik zo niet in het leven wil staan. Ik moet zelf in actie komen, in Nederland gebeurt dat toch nog niet.

Ik wil naar een betere plek, een eenvoudiger leven, waar kinderen nog gewoon buiten kunnen spelen en waar er meer contact is met de mensen om je heen. Nu richt ik mij op Portugal en Spanje, ik zie sowieso dat meer mensen daarheen gaan om uit het systeem te stappen. De coronacrisis liet mij ook zien van wat wij nu eigenlijk aan het doen zijn. Mensen zijn erg kritisch op  anderen  geworden, die sociale inslag van ‘leven en laten leven’, is er niet meer. Steeds meer zie ik in dat dit een ‘dead end road is’. Blijf je strijden als Don Quichot of ga je met de stroom mee? Die stroom stroomt wel ergens, maar niet hier.”

Binnenkort wil ze naar Portugal. “Het liefst schrijf ik een blog om ook andere single mama’s in te laten zien en inspireren. Dat het ook echt anders kan. Ondanks de uitdagingen en tegenslagen, blijf ik daarin geloven. Wij zijn niet gemaakt om in isolatie te leven, maar juist samen met anderen. It takes a village to raise a child.”

*om privacy redenen is de naam van Annemarie gefingeerd.