Politiek
De macht van de overheid vertoont steeds meer tekenen van onmacht

op
Door
David van Diemen
Dat steeds meer zaken door overheden alleen nog gecommuniceerd kunnen worden door drang- en dwangmaatregelen toe te passen maakt steeds duidelijker dat er een veel groter probleem ligt: onmacht.
De gemeente Woerden heeft een probleem: de formulieren die zij in het kader van de Wet WOZ aan een aantal ingezetenen toesturen worden nauwelijks teruggezonden. De woningbezitter dient in dat formulier aan te geven hoe vaak hij bijvoorbeeld het houtwerk schildert, of de keuken gedateerd of splinternieuw is en hoeveel elektriciteitsgroepen de meterkast kent. De formulieren dienen vergezeld te worden van foto’s van de badkamer, de keuken, de woonkamer, de zolder, de gevels en eventuele bouwkundige gebreken. Iedere woningbezitter zal van mening zijn dat een ambtenaar bij de gemeente daar helemaal niets mee te maken heeft. Bovendien is de beoordeling van het sanitair, de keuken en het schilderwerk uiterst subjectief. In al hun ambtelijke wijsheid heeft de gemeente Woerden dan maar bedacht een regel toe te voegen aan het verzoek: de ontvanger is op grond van de Wet WOZ artikel 33 wettelijk verplicht het formulier in te vullen en te retourneren. Nu staat er in artikel 33 veel over wat er allemaal moet en mag, maar nergens staat dat het inzenden wettelijk verplicht is. Artikel 365 van het Wetboek van Strafrecht geeft aan dat een ambtenaar die door misbruik van gezag iemand dwingt iets te doen, niet te doen of te dulden strafbaar is. Zodra de gemeente Woerden hierop gewezen wordt ontstaat een wonderlijk uitwijkgedrag. In plaats van dat excuses gemaakt worden en de vrijblijvendheid wordt benadrukt, wordt er vervolgens aanvullend verwezen naar artikel 30 van de Wet WOZ en artikel 47 van de AWR (algemene wet inzage rijksbelastingen) om vooral te benadrukken dat vrijblijvendheid van de burger niet gewenst is.
Dit voorbeeld op microniveau geeft aan dat problemen op ambtelijk niveau, in dit geval het retourneren van een formulier, niet leidt tot herbezinning of reflectie, maar tot verdergaande drang of dwang. De ‘grote jongens’ in Den Haag hebben hier ook last van.
Als het niet lukt de bevolking te overtuigen dat een vaccin belangrijk of misschien zelfs noodzakelijk is, wordt niet als reactie daarop alles gedaan om de bevolking helder en transparant te informeren, nee, er wordt alles uit de kast gehaald om door drang en dwang de bevolking zover te krijgen. Over het ‘stikstofprobleem’ wordt op basis van modellen alleen gecommuniceerd dat het er zou zijn, maar eenieder die om een nadere onderbouwing vraagt wordt genegeerd. Ook hier is transparantie over de besluitvorming ver te zoeken. Maar ook onderling kunnen ze er wat van. Als gemeentes in onvoldoende mate voldoen aan het huisvesten van statushouders, dan gaat de Rijksoverheid druk uitoefenen op provincies die dan weer gemeentes moeten dwingen. Of het uitvoeren zinvol of realistisch is staat helemaal niet ter discussie. Dat de EU haar lidstaten en burgers uitsluitend nog door middel van dwang en drang in beweging probeert te krijgen hoeven we hier niet verder toe te lichten, Timmermans en Von der Leyen zijn opperhoofd drang en dwang.
Overheden zijn steeds minder in staat burgers open en transparant te overtuigen van hun doelstellingen. En áls de burger dan al transparantie opeist, dan verdwijnen sms’jes, app-verkeer, notities, documenten, geluidsopnamen enzovoorts als sneeuw voor de zon. In plaats van herbezinning of reflectie van de ambtenarij is de enige reflex: nog meer drang en dwang. Dat bestuurders er zitten voor de bevolking en niet andersom lijkt allang vergeten, maar dat is nog altijd wel de basis voor hun bestaansrecht.
Politiek
Hoe bestaat het dat Ursula von der Leyen werd herkozen?

Gepubliceerd
3 uur geledenop
20 mei 2025Door
Twan Houben
De ervaringen met Ursula von der Leyen in haar eerste termijn waren voor velen uitzonderlijk slecht. Dat blijkt uit de honderden topambtenaren die al eind 2023 ontslag namen vanwege haar (wan-)beleid en uit het onderzoek van de Bertelsmann Stichting onder 13.000 Europeanen. Toch werd deze gehate vrouw herkozen als voorzitter van de Europese Commissie. Hoe kan dat? Om dit te snappen, moet je weten hoe de “hazen lopen” in Brussel en dat het woord “democratie” een lachertje is in de EU-hiërarchie. Wat de EU doet en nalaat, wordt vooral in Duitsland en Frankrijk én achter gesloten deuren bepaald.
Hoe de verkiezing van een nieuwe EU-voorzitter in zijn werk gaat
De Europese Raad – waarin alle premiers van de EU-lidstaten zitting hebben – kiezen de nieuwe EU-leiders uit hun midden. Ingeval van de voorzitter van de Europese Commissie gaat het om de voordracht van een kandidaat die afkomstig moet zijn uit de grootste partij van de dat jaar gehouden Europees Parlementsverkiezingen. Die kandidaat moet daarna formeel door het Europees Parlement worden goedgekeurd.
Omdat die Europese Raad doorgaans maar met één kandidaat komt als het om de voorzitter van de Europese Commissie gaat, is er een aanvullende procedure bedacht waarmee het Europees Parlement keuze zou moeten krijgen uit meerdere kandidaten, zogeheten “spitzenkandidaten”.
De spitzenkandidatenprocedure: een democratische fantasiewereld
Sinds 2014 hanteert het Europees Parlement – in theorie! – de zogenoemde spitzenkandidatenprocedure. Dit houdt in dat politieke fracties in het Europees Parlement – voorafgaand aan de Europees Parlementsverkiezingen iedere vijf jaar – een lijsttrekker aanwijzen, die automatisch geldt als kandidaat-voorzitter van de Europese Commissie.
Ook deze procedure blijkt in de praktijk van de Europese macht niet te werken. Er is namelijk nog nooit een voorzitter van de Europese Commissie gekozen uit de voorgedragen “spitzenkandidaten”.
In 2019 werd de spitzenkandidatenprocedure voor Ursula von der Leyen opzij gezet
In 2019 waren er drie spitzenkandidaten; Manfred Weber voor de Europese Volkspartij (EVP), Frans Timmermans voor de sociaaldemocraten (S&D), en Margrethe Vestager voor de liberalen (Renew Europe). Hoewel de EVP sinds 1999 steeds als grootste uit de EU-verkiezingen komt en dus de voorzitter van de EU mag leveren, was er weinig enthousiasme voor kandidaat Weber.
Geen enkele spitzenkandidaat kon in 2019 op voldoende steun rekenen van de Europese Raad. Dit leidde tot een reeks intensieve, gesloten onderhandelingen tussen de Europese regeringsleiders: de zogeheten “topbenoemingsonderhandelingen”. Daarvan worden geen notulen openbaar gemaakt. Volgens diverse diplomatieke bronnen stelde Angela Merkel de naam van Ursula von der Leyen voor aan de Franse president Emmanuel Macron. Von der Leyen werd gezien als loyale Merkel-bondgenoot, ervaren in defensie en genderbeleid en daarom goed voor de EU “nieuwe stijl”.
Binnen enkele dagen kreeg Von der Leyen, via goedkeuring door Macron, de formele steun van de Europese Raad, met 26 van de 28 stemmen.
Nieuwe spitzenkandidaten bij de verkiezingen van 2024 ook genegeerd
Hoewel de spitzenkandidatenprocedure op papier een democratische vernieuwing was, is het juridisch niet bindend. Het Verdrag betreffende de Europese Unie (artikel 17, lid 7) stelt dat de Europese Raad een kandidaat voordraagt voor het voorzitterschap van de Europese Commissie. Die formulering geeft de Europese Raad uiteindelijk de beslissende stem in wie de voorzitter van de EU wordt, niet het parlement. Die mag alleen formeel “goedkeuren”, net als bij alle wetten die de Europese Commissie ontwikkelt.
Toch werd het in 2024 opnieuw geprobeerd met maar liefst vier spitzenkandidaten als mogelijke opvolgers voor Ursula von der Leyen. Alles om de schijn van democratie in de EU hoog te houden:
- Nicolas Schmit (S&D – Sociaaldemocraten)
- Marie-Agnes Strack-Zimmermann (Renew Europe – Liberalen)
- Terry Reintke (de Groenen/EVA)
- Walter Baier (The Left – Europees Links)
Geen enkele van deze vier maakte enige kans voor de Europese Raad, zou later blijken.
President Macron wilde per se Mario Draghi als opvolger van Von der Leyen
Behalve bovengenoemde vier kandidaten uit de EU-parlementsfracties, maakte president Macron zich in 2024 sterk voor “zijn kandidaat”; Mario Draghi. Macron had immers ook Von der Leyen als buitenparlementaire kandidaat, op voordracht van Merkel, in 2019 binnengehaald. De belangrijkste reden voor Macron om Draghi als kandidaat-voorzitter van de Europese Commissie te willen was dat beide heren een vergelijkbare opvatting hebben over het aangaan van biljoenen aan nieuwe Europese schulden, aldus dit Politico-artikel.
Macron meende dat hij – samen met Draghi als nieuwe voorzitter van de EU – duizenden miljarden euro’s aan nieuwe leningen aan kon trekken om de kwakkelende multinationals van de lidstaten nieuw leven in te blazen. Als Draghi voorzitter van de Europese Commissie was geworden, hadden zijn plannen om 800 miljard euro per jaar te gaan lenen voor het Europese bedrijfsleven vermoedelijk doorgang gevonden.
Von der Leyens ambitie won het van alle vijf potentiële concurrenten
Al in begin 2024 maakte Ursula von der Leyen tijdens een partijcongres van “haar CDU” bekend dat ze dolgraag voor een tweede termijn als voorzitter van de Europese Commissie zou gaan.
Haar vele critici vinden echter dat zij wel heel ver voor de troepen uit loopt en ook te veel op eigen houtje opereert. Onder Von der Leyens leiding zette de Europese Commissie de afgelopen jaren veel te grote stappen richting Europese klimaatneutraliteit in 2050, volgens dit NOS-artikel. Ook schond ze de interne EU-regels bij de miljardenaankoop van Pfizervaccins, schond ze de publicatieplicht van de EU, nam ze de Europese Ombudsman niet serieus en werden er juridische procedures tegen haar aangespannen wegens wanbeleid.
Tot slot keurde de Europese Rekenkamer geen enkel financieel jaarverslag goed tijdens de heerschappij van Von der Leyen.
Hoe schoof ze haar vijf concurrenten aan de kant?
De geheime benoeming van Ursula von der Leyen
Ondanks haar aanzienlijke impopulariteit werd Von der Leyen opnieuw voorgedragen als voorzitter door de Europese Raad van regeringsleiders op 27 juni 2024. De discussie die aan dit voorstel vooraf ging, vond plaats tijdens een geheime informele meeting van de Europese Raad op 17 juni 2024. Er worden geen notulen bekend gemaakt van zulke “informele meetings”, maar feitelijk worden daar de besluiten – achter gesloten deuren – genomen die dan enkele dagen later in een formele zitting van de Europese Raad worden “besloten” en genotuleerd.
Het enige dat we kunnen achterhalen van die informele meeting van 17 juni – waarin de keuze al op Von der Leyen was gevallen – is dit summiere verhaal van de voorzitter van de Europese Raad.
De daaropvolgende goedkeuring vanuit het Europees Parlement op 18 juli 2024 tart elke verbeelding:
“Vandaag heeft het Europees Parlement Ursula von der Leyen herkozen als voorzitter van de Europese Commissie via een geheime stemming.”
Een geheime stemming? Het Europees Parlement is er toch voor de Europese burgers?
De EU heeft weinig met openheid en democratie en Von der Leyen opteert voor alleenheerschappij over Europa.
De EU gaat helemaal de verkeerde – totalitaire – kant op.
Politiek
Rob Roos over macht, controle en democratisch verval van de EU

Gepubliceerd
4 dagen geledenop
16 mei 2025Door
Redactie Indepen
In een tijd waarin Europa voor grote geopolitieke, economische en maatschappelijke uitdagingen staat, is het cruciaal om stil te staan bij de koers van de Europese Unie. In dit interview spreken we met voormalig Europarlementariër Rob Roos, bekend om zijn kritische houding ten opzichte van de Brusselse besluitvorming en de toenemende centralisatie van macht.
We gaan met hem in op het democratische gehalte van het Europees Parlement, de controverses rond Commissievoorzitter Ursula von der Leyen, en de rol van invloedrijke instellingen zoals de Europese Ombudsman en de Europese Rekenkamer. Ook bespreken we de impact van Europese wetgeving op onze burgerlijke vrijheden, economie en concurrentiepositie – van de Green Deal en ESG-doelstellingen tot digitale identiteit, immigratie en militaire uitgaven.
Een indringend gesprek over transparantie, macht en de toekomst van Europa.
Politiek
EU eist nieuwe pensioenwet in ruil voor geld uit EU-herstelfonds

Gepubliceerd
1 week geledenop
13 mei 2025Door
Twan Houben
De EU stond al jaren geleden aan de wieg van de nieuwe Nederlandse pensioenwet waarover zoveel te doen is en die op 9 mei 2025 weer een aantal heftige reacties veroorzaakte binnen de Nederlandse samenleving en voor minister Van Hijum. Waarom wil de EU per se dat Nederland een nieuw pensioenstelsel krijgt en wat zijn daarvan de nadelen voor ons Nederlanders?
De Europese Commissie eist en Nederland gehoorzaamt
“Met de inwerkingtreding van de nieuwe pensioenwet voldoet Nederland aan één van de voorwaarden voor de eerste betaling uit het EU-coronaherstelfonds, voorzien voor de tweede helft van 2023”, schreef de Europese Commissie al in 2022 op de eigen website.
De Wet toekomst pensioenen (Wtp) trad conform de EU-eis op 1 juli 2023 in werking, maar heeft aanzienlijke nadelen voor alle Nederlandse pensioengerechtigden, waarover verderop meer.
De werkelijk redenen waarom de EU eist dat het huidige Nederlandse pensioenstelsel wordt vervangen – ten koste van Nederlandse pensioengerechtigden – zijn de volgende:
- Het Nederlandse stelsel past niet meer binnen de eurozone waarin de ECB de rentestand bepaalt, welke de laatste jaren zodanig laag en soms negatief was, dat de bestaande indexatie van Nederlandse pensioenen niet meer realistisch Bijgevolg moest er een nieuw systeem komen waarin geen indexatie op basis van rente meer plaatsvindt.
- Het nieuwe pensioenstelsel moet gebruikt worden voor de groei van het Europese bedrijfsleven. Hoe meer groei dat kent, hoe beter de pensioenrendementen zullen zijn. Dat volgt uit Richtlijn (EU) 2016/2341. Het omgekeerde is uiteraard ook waar; lagere groei of krimp van het Europese bedrijfsleven betekent een lager pensioen.
- Nederlandse pensioenfondsen vallen onder de IORP-richtlijn (Institutions for Occupational Retirement Provisions) dat leidt tot harmonisering tussen EU-lidstaten en voornamelijk uitgaat van risicovolle pensioenbeleggingen in aandelen.
- Ieder jaar stelt de Europese Commissie nieuwe eisen aan het financieel beheer van iedere lidstaat middels het Europees Semester. Op basis van de eisen uit 2022 heeft de Nederlandse regering een 500 pagina’s tellend plan opgesteld waarin ook de door de Europese Commissie geëiste veranderingen aan het pensioenstelsel zijn opgenomen die leidde tot de Wet toekomst pensioenen in 2023.
Waarom is er zoveel weerstand tegen de door de EU opgelegde pensioenwijzigingen?
Er is heel veel weerstand tegen het nieuwe pensioenstelsel omdat de deelnemers er door worden benadeeld. De belangrijkste redenen hiervoor zijn:
- Onzekerheid over waardevastheid van pensioenuitkeringen
In het nieuwe stelsel worden pensioenuitkeringen afhankelijk van beleggingsrendementen op aandelen van vooral Europese multinationals, in plaats van het huidige indexatiesysteem op basis van rente-ontwikkelingen. Dit betekent dat pensioenen kunnen fluctueren, wat voor veel gepensioneerden en werkenden een bron van onzekerheid is. Het ene jaar is je pensioen voldoende om in je levensonderhoud te voorzien, een jaar later niet. De Stichting JAS noemt dit pensioenroof. Anderen hebben het over een jojo-pensioen.
- Verlies van collectieve garanties
Het huidige pensioenstelsel biedt collectieve garanties, waarbij risico’s worden gedeeld tussen generaties. In het nieuwe stelsel wordt dit vervangen door individuele pensioenpotjes, waardoor sommige groepen minder bescherming hebben tegen economische schommelingen en dus negatieve gevolgen zullen ervaren op hun oude dag.
- Gebrek aan inspraak
Veel pensioendeelnemers voelen zich buitengesloten bij de besluitvorming. Er zijn voorstellen geweest om deelnemers inspraak te geven in de overgang naar het nieuwe stelsel, maar kabinet-Schoof heeft besloten om die inspraak te weigeren omdat deze de tijdige invoering – zoals geëist door de Europese Commissie – vertragen.
De Europese Commissie heeft onlangs gedreigd om 2,4 miljard euro niet uit te keren aan Nederland als de nieuwe pensioenwet vertraging oploopt.
- Complexiteit van de overgang
De overgang naar het nieuwe stelsel is ingewikkeld en vereist dat pensioenfondsen hun systemen aanpassen. Dit brengt hoge kosten met zich mee en kan daarmee leiden tot lagere uitkeringen en administratieve problemen.
NSC, BBB en PVV poogden om het voor de pensioengerechtigde op te nemen
De Kamerleden Joseph (NSC), Omtzigt (NSC), Vermeer (BBB) en Mulder (PVV) dienden in april een amendement in om een individueel bezwaarrecht of een referendum bij de overgang naar het nieuwe pensioenstelsel in te voeren.
“Mensen moeten zelf kunnen bepalen of het geld dat ze in het oude pensioenstelsel gespaard hebben, overgaat naar het nieuwe stelsel”, vindt Joseph (NSC), want anders is er onvoldoende draagvlak.
Haar amendement regelt daarom dat pensioenfondsen hun deelnemers de optie zouden moeten geven om individueel bezwaar te maken. En als ze dat niet doen, moet er een referendum gehouden worden over het overstappen naar het nieuwe stelsel.
Hier zie je een duidelijke tweespalt tussen de (relatief) nieuwe partijen in de Nederlandse politiek en de ‘gevestigde orde’. De VVD en D66 vinden de risico’s bij inspraak veel te groot – vreemd voor twee partijen die het woord ‘democratie’ in de naam hebben opgenomen – en pleiten voor volgen van wettelijke termijnen zoals met de EU is afgesproken.
Strijd tussen het Nederlandse belang en de dwang vanuit de Europese Commissie
Er is duidelijk een strijd aan de gang tussen de belangen die de Europese Commissie nastreeft en de belangen van de Nederlandse burgers. Dat zien we wel op veel meer terreinen, maar hier beperk ik me tot de pensioenproblematiek. Zoals we hierboven al zagen, heeft de EU een aanzienlijke invloed op het Nederlandse pensioenstelsel, zowel via regelgeving als via financiële prikkels.
De Nederlandse bevolking heeft duidelijk behoefte aan inspraak voordat alle pensioenfondsen per eind 2027 zijn overgestapt naar het nieuwe stelsel zoals vastgelegd in de Wtp. De Europese Commissie dreigt echter met het achterhouden van miljarden euro’s aan subsidies uit het coronaherstelfonds als de invoering van het nieuwe Nederlandse stelsel wordt vertraagd.
De invoering van het nieuwe stelsel zal leiden tot aanmerkelijk hogere kosten voor pensioenfondsen en tot politieke onzekerheid binnen de Nederlandse samenleving. Verder is er veel weerstand tegen de hervorming vanwege onzekerheid over de precieze omvang van pensioenuitkeringen, verlies van collectieve garanties en een gebrek aan inspraak.
Aan al de bovenstaande vormen van ontregeling van de Nederlandse samenleving heeft de Europese Commissie – onder leiding van voorzitter Ursula von der Leyen – duidelijk geen enkele boodschap.
Het is daarom van groot belang dat de Nederlandse regering een keer zijn tanden laat zien tegenover de Europese Commissie in dit dossier, zoals dat al eerder had moeten gebeuren bij de stikstof’crisis’, de CO2-heffingen, de energiepolitiek en het immigratiebeleid.
Tot dusver hebben we weinig tot geen resultaten gezien van deze ‘extreemrechtse’ regering, wellicht komt dat er nu eens van.
Wat is jullie inschatting?
Recent


Hoe bestaat het dat Ursula von der Leyen werd herkozen?
De ervaringen met Ursula von der Leyen in haar eerste termijn waren voor velen uitzonderlijk slecht. Dat blijkt uit de...


Zo achterhaald is het stikstofmodel van het RIVM
Dankzij het stikstofrekenmodel Aerius, een monster uit de koker van het RIVM, incasseert de economie de ene mokerslag na de...


Rob Roos over macht, controle en democratisch verval van de EU
In een tijd waarin Europa voor grote geopolitieke, economische en maatschappelijke uitdagingen staat, is het cruciaal om stil te staan...


Rutte-doelstelling van 5 procent bbp naar defensie: rampzalig voor Nederland
De voormalige premier van ons land, gaat als secretaris-generaal van de NAVO door met de sloop van Nederland. Hij heeft...


Box 3: de spaarpot van de overheid
Box 3, officieel de belasting op sparen en beleggen, is ooit bedacht als manier om mensen met flink vermogen een...


EU eist nieuwe pensioenwet in ruil voor geld uit EU-herstelfonds
De EU stond al jaren geleden aan de wieg van de nieuwe Nederlandse pensioenwet waarover zoveel te doen is en...


Coronaherstelfonds en pensioenpot hebben gemeenschappelijk doel: roof
Toen in 2020 het zogenaamde ‘coronaherstelfonds’ werd opgericht zal menigeen gedacht hebben dat er IC-plekken en ziekenhuizen van deze 750...


De woningcrisis is geen gevolg van ouderliefde, maar van dertig jaar falend beleid
Wanneer is het eigenlijk begonnen, dat we ouders die hun kinderen helpen ineens als probleem zijn gaan zien? In de...


Von der Leyen is uit op de alleenheerschappij over de EU
Ursula von der Leyen is uit op de absolute alleenheerschappij over de EU, aldus een uitgebreide analyse van Politico. Dat...


Brief van de allerlaatste slager aan de allerlaatste bakker
Hoi Marcel. Het is jammer dat je geen tijd had om met mij mee te gaan naar Frankfurt. Je had...
Trending
-
Politiek1 week geleden
EU eist nieuwe pensioenwet in ruil voor geld uit EU-herstelfonds
-
Binnenland5 dagen geleden
Rutte-doelstelling van 5 procent bbp naar defensie: rampzalig voor Nederland
-
Politiek2 weken geleden
Von der Leyen is uit op de alleenheerschappij over de EU
-
Column2 weken geleden
De woningcrisis is geen gevolg van ouderliefde, maar van dertig jaar falend beleid
-
Column1 week geleden
Coronaherstelfonds en pensioenpot hebben gemeenschappelijk doel: roof
-
Klimaat1 dag geleden
Zo achterhaald is het stikstofmodel van het RIVM
-
Column2 weken geleden
Brief van de allerlaatste slager aan de allerlaatste bakker
-
Column6 dagen geleden
Box 3: de spaarpot van de overheid