Ongekende belastingverhogingen in de komende jaren?

Binnen het neoliberale gedachtengoed – niet te verwarren met het kapitalisme – worden er sinds de jaren ‘80 van de vorige eeuw een aantal leugens verspreid om de gemiddelde burger in de waan te laten dat alle wetgeving en maatregelen betreffende de economie positief zijn. Het palet aan leugens is de laatste tien jaar fors uitgebreid teneinde te verbloemen, dat de kloof tussen arm en superrijk steeds groter wordt gemaakt. Een overzicht van de meest populaire leugens en manipulatie.

Privatisering leidt tot lagere kosten voor consumenten

Ronald Reagan en Margaret Thatcher verkondigden in de jaren ’80 het verhaal dat het privatiseren van overheidsdiensten – de verkoop van energieleveranciers, ziekenfondsen, spoorverbindingen en postbezorgers en dergelijke – tot lagere kosten voor de consument zouden leiden. Private ondernemingen zijn immers efficiënter in de bedrijfsvoering dan een ambtenarenapparaat, zo was hun gedachte.

We weten inmiddels hoe dit is afgelopen. De tarieven van ziektekostenverzekeraars, postbezorgers, telefoondiensten en openbaar vervoer vlogen door het dak sinds die privatiseringen. Tegelijkertijd nam het serviceniveau dramatisch af. Aandeelhouders willen zoveel mogelijk winst zien en dat krijg je het gemakkelijkst met hogere prijzen en minder investeringen in nieuw apparatuur. De consument was de sjaak.

Lagere rentes zijn in ieders belang – behalve de spaarder

Het lijkt simpel: lagere rentes – tot 0 of negatief – verlagen de kosten voor een lening en dat is in ieders belang, behalve van de spaarder. Helaas is dat te simpel. Lagere rentes deden de huizenprijzen exploderen waardoor huizen moeilijker betaalbaar werden dan in de tijd dat de hypotheekrente nog gewoon op 5 procent stond. Degenen die profiteerden van die lage rente waren de investeerders in onroerend goed en ‘de BlackRocks’ van deze wereld.

Naast het opdrijven van huisprijzen, ging ook de inflatie fors omhoog, werden investeringsgoederen aanmerkelijk duurder en staken ondernemers zich vaak in veel te hoge schulden die – met een normale rente – niet terug kunnen worden betaald, met faillissementen als gevolg.

Lagere rentes hebben ook tot een explosie geleid van de staatsschulden van een groot aantal EU-landen, waarvoor de belastingbetalers in sterkere lidstaten opdraai(d)en. Onderstaande grafiek spreekt voor zich.

Hoe groter de EU, hoe meer economische welvaart voor alle lidstaten

In 2004 kende de EU haar grootste uitbreiding ooit en groeide het blok met maar liefst tien lidstaten. Momenteel wil de EU weer uitbreiden. De toetredingsonderhandelingen met Oekraïne en Moldavië gingen formeel van start op 25 juni 2024. In maart 2024 kwamen de EU-leiders ook overeen om toetredingsonderhandelingen te starten met Bosnië en Herzegovina.

Onderstaande grafiek toont hoe het met de economische groei van de EU is verlopen sinds 1980 (begint als bovenste lijn): de EU ging van het rijkste naar het armste blok in de wereld.

Behalve de duidelijke afname in Europese welvaart in de afgelopen tien jaar heeft een grotere EU ook nog een ander groot nadeel voor Nederland: steeds meer overdracht van Nederlands vermogen naar het buitenland. De EU is een zogeheten ‘transferunie’: de rijke landen betalen voor de arme(re) landen.

De euro is in het belang van alle Europeanen

Je hebt een oud-minister van Financiën als Hans Hoogervorst nodig om de waarheid over de euro te kunnen ontdekken, deze is onhoudbaar. Volgens hem is de euro door de ongelijke situatie tussen noord en zuid “onhoudbaar” geworden en moet Nederland hier niet verder in meegaan. Dat zul je uiteraard geen net aangetreden minister van Financiën horen zeggen.

Het wetenschappelijk bewijs voor die onhoudbaarheid is er ook in de vorm van een studie van Centres for European Policy Network (cep).

Cep heeft twintig jaar na de invoering van de euro geanalyseerd welke landen hebben geprofiteerd van de euro en welke schade hebben geleden. Dit omvatte een analyse van hoe hoog het bbp per hoofd van de bevolking van een specifiek eurozoneland zou zijn geweest als de euro niet was ingevoerd. Dit onderzoek liegt er niet om. De resultaten staan in onderstaande tabel. Nederland en Duitsland zijn de enige twee landen die geprofiteerd hebben tot en met 2017. Italië is, ondanks de honderden miljarden euro’s steun van de afgelopen jaren, een zware netto verliezer als het om de euro gaat. Zowel voor het land zelf, als voor de sterkere lidstaten is uit de euro treden van Italië het beste voor iedereen, behalve voor Italiaanse multinationals.

Het mkb is de motor van de economie

Nog zo’n achterhaald kletsverhaal. Terwijl deze uitspraak nog wel geldt voor de meeste EU-lidstaten, is dat niet meer het geval voor ons land en dat heeft grote gevolgen gehad.

In 2021 publiceerde organisatieadviesbureau McKinsey een studie waarin van alle OESO-landen de verhouding tussen bruto nationaal product (bnp) uit multinationals, versus uit het mkb is weergegeven. Daaruit blijkt dat ons land op een twijfelachtige eerste plaats staat waar het gaat om bnp afkomstig van hier actieve multinationals.

Maar liefst 61 procent van ons bnp komt van multinationals en slechts 39 procent van het mkb. Met dank aan de regeringen Rutte. Zie grafiek hieronder.

Het grote probleem van die dominantie van multinationals binnen ons land is tweeledig:

• Multinationals betalen geen, of aanmerkelijk minder, vennootschapsbelasting dan het mkb. Dus hoe minder mkb, hoe meer belastingen door Nederlanders zelf betaald moet worden.
• Hoe meer multinationals, hoe minder democratie in een land.

Beide bovengenoemde feiten voelen we in toenemende mate in ons land. Nog los van de beperkingen die de EU ons in dit opzicht oplegt.

Het liegen, bedriegen en manipuleren van de economische realiteit is een topsport geworden voor de meeste mediahuizen. Het doel daarvan is uiteraard om de gemoederen rustig te houden en het risico op maatschappelijke onrust zoveel mogelijk te beperken.

De democratie en het vertrouwen in de politiek zijn echter niet gediend met halve of hele waarheden als het om financiën, welzijn en welvaart gaat.

Samen met ons impact maken? Dat kan! Of het nu gaat om een kleine eenmalige donatie of een maandelijkse donatie, wij zijn jullie dankbaar voor elke donatie! Doneren kan hier.

De Nederlandse overheid heeft – samen met de EU en in Nederland actieve multinationals – een grote invloed op het besteedbaar inkomen per inwoner van ons land. Ik schreef al eerder dat volgens onderzoek van de Rabobank het besteedbaar inkomen al veertig jaar stilstaat. Het CBS zegt echter wat anders, namelijk dat het besteedbaar inkomen pas vanaf 2001 meer negatief af is gaan wijken van het bruto nationaal inkomen. De conclusie is dat steeds minder groei van onze economie in de portemonnee van de Nederlanders terechtkomt en steeds meer bij de overheid en de aandeelhouders van multinationals. De coronatijd verdient bijzondere aandacht. Een update van de groeiende kloof tussen arm en rijk in ons land.

Besteedbaar inkomen van huishoudens staat al bijna veertig jaar vrijwel stil

Onderzoek van de Rabobank toonde in 2018 aan:

• Het reëel besteedbaar inkomen van huishoudens is sinds 1977 nauwelijks toegenomen.
• De groei van het inkomen per Nederlander is sinds 1977 sterk achtergebleven bij de economische groei.
• Het aandeel van huishoudens in het totale inkomen is sinds de jaren tachtig sterk gedaald.
• Het aandeel inkomen van multinationals in het nationaal inkomen is de afgelopen decennia het meest gestegen.
• Dit komt mede door hogere winstgevendheid van multinationals, die vervolgens minder is uitgekeerd als inkomen aan huishoudens.

Tabel: Uiteenlopen economische groei en inkomen per huishouden (Rabobank)

Het rapport meldt: “Een gemiddeld huishouden uit 2014 heeft, gecorrigeerd voor inflatie, vrijwel hetzelfde besteedbaar inkomen als een huishouden uit 1977. Dit staat in schril contrast met de huishoudinkomensgroei in de jaren zestig en zeventig: in deze periode verdubbelde het besteedbaar inkomen van huishoudens.”

Er wordt duidelijk dat huishoudens een steeds kleiner deel krijgen van de economische taart.

De overheid en (grote) bedrijven hebben een veel groter aandeel van het nationaal inkomen in handen gekregen.

Onderstaande grafiek geeft duidelijke aan hoe ernstig de ontwikkeling voor Nederlandse burgers is geweest. In de jaren 1980 tot en met 1990 ging het grootste deel van de economische groei direct naar de Nederlandse burger. Vanaf het jaar 2001 is een dramatische duik naar beneden zichtbaar en kreeg de Nederlandse burger steeds minder geld in handen van de groeiende economie.

In de periode 2010-2016 was de ontwikkeling nog dramatischer: wat niet bij de burger terechtkwam, verdween toenemend in de zakken van een explosief gegroeide overheid en in die van multinationals.

Tabel; Ontwikkeling inkomen huishoudens in procenten van het Bruto Nationaal Product (Rabobank)

Onderzoek van het CBS nuanceert de bevindingen van de Rabobank

Een CBS-rapport uit 2021 bevestigt de conclusies van het Rabo onderzoek, maar met een aantal nuanceringen. Zo staat er: “Het meest in het oog springt de stagnatie van het beschikbaar inkomen van de gemiddelde Nederlander in de eerste vijftien jaar van de huidige eeuw. Tussen 2001 en 2015 nam het gemiddelde inkomen per Nederlander 0,1 procent toe. In dezelfde periode steeg het bbp per inwoner met 10 procent.”

Dat zijn extreem negatieve ontwikkelingen voor alle Nederlanders die (toevallig?) parallel lopen met de introductie van de euro (2001) en de uitbreiding van de Europese Unie met 10 lidstaten in 2004.

Onderstaande CBS-grafiek toont duidelijk hoe de economische groei in Nederland steeds minder terecht kwam in de portemonnee van Nederlanders vanaf 2001.

Het coronajaar 2020 kende een zeer uitzonderlijke combinatie van een grote krimp van het bbp en een bovengemiddelde groei van het inkomen door nooit eerder vertoonde staatssubsidies.

Grootschalige overheidsmanipulatie in de coronaperiode

In 2020 hadden we een negatieve groei van het nationale inkomen van maar liefst minus 3,7 procent als gevolg van corona en de landelijke lockdowns. In datzelfde jaar hadden we tegelijkertijd de grootste groei van het netto beschikbare inkomen per Nederlander in twintig jaar tijd!

De gemiddelde Nederlander ging er in het lockdownjaar maar liefst 2,4 procent netto op vooruit door de megasubsidies aan het bedrijfsleven en aan zzp’ers ter compensatie voor het inkomensverlies door de lockdowns.

Zoals je uit onderstaande CBS-grafiek kunt aflezen, kregen de Nederlanders in coronajaar 2020 maar liefst 10 keer zoveel groei van het netto-inkomen dan in de jaren 2001 tot 2008 het geval was.

Dat moest ook wel gebeuren om de toch al enorme maatschappelijke onrust als gevolg van de vrijheidsbeperkingen het hoofd te kunnen bieden.

Wat is er sinds 2021 gebeurd met het inkomen per Nederlander?

Vanaf 2022 tot nu zijn er nog geen formele analyses gemaakt door bovengenoemde instituten, maar er is wel al het nodige over te zeggen.

2022 begon met de ellendige oorlog in Oekraïne die onmiddellijk tot Europawijd ingrijpen door de Europese Commissie leidde door middel van sancties, waardoor goedkope Russische olie en gas uit de EU werden verbannen. Dat had dramatische effecten op de inflatie in Europa en het netto-inkomen.

De gemiddelde inflatie over 2022 was maar liefst 10 procent. De loonstijging was in dat jaar slechts gemiddeld 3,4 procent, dus 6,6 procent láger dan de inflatie

In 2023 was de inflatie 3,8 procent, maar éxclusief de door het rijk gesubsidieerde energiekosten maar liefst 6,5 procent over het hele jaar. Daar stond een gemiddelde loonstijging van 6,3 procent tegenover, dus toch ook weer lager dan de inflatie in dat jaar.

Voor 2024 wordt een gemiddelde inflatie van 3 procent verwacht bij een gemiddelde loonstijging van 2,4 procent.

Gemiddeld genomen is de Nederlander er – alleen al door inflatie – de afgelopen 3 jaar meer dan 7 procent op achteruitgegaan!!

Het wachten is nu op nieuwe analyses van het CBS en de Rabobank. Dat kan nog wel even duren aangezien er momenteel alles aan gedaan wordt om een ‘goed gevoel’ over de economie te creëren in een tijd dat de economische groei vrijwel nul is.

Er wordt al langer gespeculeerd over een nieuwe op handen zijnde wereldwijde economische crisis. Tegelijkertijd zijn de beurzen nog steeds in opperbeste stemming, is er krapte op de westerse arbeidsmarkten en gaat de inflatie weer richting 2 procent. Er komt een ‘soft landing’ van de wereldeconomie, zo wordt ons verteld. Of wordt het ons wijsgemaakt? Wat rammelt er allemaal onder de motorkap van de westerse economieën? Veel meer dan het blote oog waarneemt.

De Kredietcrisis van 2007-2008 werd door te hoge schulden veroorzaakt

De ‘global financial crisis’, ofwel kredietcrisis van 2008 werd volgens de Encyclopedia Brittanica veroorzaakt door de hypothekencrisis in de VS. Vanaf 2001 hadden de opeenvolgende verlagingen van de primaire rente het voor Amerikaanse banken mogelijk gemaakt hypotheekleningen tegen lagere rentetarieven te verstrekken aan miljoenen klanten, die daar normaal gesproken niet voor in aanmerking zouden zijn gekomen gezien hun (te) lage inkomens. Toen de rente in 2005 eindelijk begon te stijgen, daalde de vraag naar woningen, waardoor de huizenprijzen daalden en ‘onder water’ kwamen te staan. Tegelijkertijd konden de eigenaren met lage inkomens de hogere rente niet meer opbrengen en gingen massaal failliet.

Terwijl miljoenen mensen hun huis, baan en spaargeld verloren, steeg het armoedecijfer in de Verenigde Staten van 12,5 procent in 2007 naar ruim 15 procent in 2010.

Net toen de wereldeconomie weer wat uit het dal leek te kruipen (in de zomer van 2009) brak in de EU de zogeheten eurocrisis uit, nadat Griekenland niet meer in staat bleek zijn staatsschulden aan voornamelijk Duitse en Franse banken af te lossen.

Verdragsregels Eurogebied met voeten getreden

De Europese begrotingsregels, neergelegd in het Verdrag van Maastricht, bleken door het merendeel van de eurozonelidstaten veelvuldig overtreden te zijn. In 2011, elf jaar na het invoeren van de euro, overtraden België en Italië ieder jaar één of beide criteria; Griekenland overtrad beide in alle 10 jaar dat men de euro gebruikte. De in het verdrag voorziene boetes werden geen enkele keer opgelegd door de EU zodat de totale overheidsschulden van de meeste Euro lidstaten explodeerden boven de grens van 60 procent van het bnp.

Centrale banken FED en ECB aan zet met de verkeerde instrumenten

Om de grootste Amerikaanse banken (systeembanken) te redden, moest de Amerikaanse overheid geld lenen bij de Centrale Bank van de VS, de FED. Dat gaat in de vorm van het uitgeven van staatsobligaties die vervolgens door de FED worden opgekocht met ‘uit het niets gedrukt geld’, ook wel Quantitative Easing (QE) genoemd.

De FED begon daarmee in 2008 zodat er begin 2009 al tweemaal zoveel geld op de balans van de FED stond dan voor de crisis van 2007-2008. Zie grafiek hieronder:

Op bovenstaande wijze werd een te hoge schuld in 2007 opgelost met een schuld die tweemaal zo hoog werd in 2009 en zeven (!!) maal zo hoog na het begin van de coronacrisis.

Gestimuleerd door de FED en de financiële crisis in Griekenland, besloot de ECB hetzelfde te doen vanaf de zomer van 2012 en na de ‘whatever it takes’ speech van toenmalig ECB-voorzitter Mario Draghi.

Ook de ECB begon met printen waardoor de gezamenlijke EU-staatsschuld meer dan verdubbelde in de periode vanaf 2007 door het bijgedrukte geld van de ECB.

Ook de ECB veroorzaakte (net als de FED) een zevenmaal zo hoge hoeveelheid geld in omloop tussen 2007 en 2021! Maar met een groot verschil! In procenten van het Bruto Nationaal Product, drukte de ECB 13 procent meer geld bij dan de FED tot aan de coronacrisis van 2020.

In verhouding tot de verdiencapaciteit van de EU, drukte de ECB 13 procent meer geld bij dan de FED in verhouding tot die van de VS. Levensgevaarlijk!

Veiligheidskleppen bij de explosie van bijgedrukt geld

Iedereen begrijpt wel dat de explosief gestegen (staats-) schulden als gevolg van de explosief gestegen hoeveelheid geld niet tegen de oude rente tarieven uitgeleend konden worden. Dus de rentes moesten omlaag. Ook daarvoor hebben beide centrale banken FED en ECB gezorgd. Die rente ging naar nul en er werd gesproken van ‘gratis geld’.

Naast die lagere rente, werden de commerciële banken in de Eurozone en de VS verplicht om minimum liquiditeitsreserves aan te houden in geval van een volgende financiële crisis en mogelijke ‘run’ op banken als mensen in paniek bij hun geld wilden komen.

De FED hanteerde een reserve verplichting van 10 procent bij iedere Amerikaanse bank met meer dan 124 miljoen dollar op de balans. De ECB eiste van alle banken in de Eurozone dat zij 2 procent liquiditeiten aan zouden houden van hun balanstotaal, ongeacht de omvang daarvan.

Vanaf de uitbraak van COVID-19 vielen alle financiële veiligheidskleppen weg

Je ziet in de eerste twee bovenstaande grafieken al hoe hysterisch het fout ging vanaf maart 2020, de coronacrisis. In slechts één jaar tijd drukt de FED er 3 biljoen dollar bij om het helicoptergeld van toenmalig president Trump uit te kunnen delen. Dat is evenveel geld bijgedrukt in één jaar als de daaraan voorafgegane tien jaar!!!

De ECB besloot om in 2020 van 4,8 biljoen euro naar 7,5 biljoen euro bij te drukken: een stijging van 2,7 biljoen euro in slechts één jaar.

Maar nu komt het: In 2020 besloten de FED en de ECB beiden om hun veiligheidskleppen tegen bankruns op te geven. De FED ging van de 10 procent reserve-eis naar 0 procent! De ECB ging van 2 procent naar 1 procent.

Bij een bankrun op westerse banken hebben die banken vrijwel geen reserves meer!

Hoe sinds corona jouw bankrekening en spaargelden verder worden geplunderd

Commerciële banken hoeven van de FED dus geen voorbehoedsmiddel tegen bankruns meer aan te houden en bij de ECB nauwelijks. Nagenoeg alle liquiditeiten kunnen uitgeleend worden tegen inmiddels door de ECB en FED fors verhoogde rentes.

De FED en ECB lijken wel te stelen van de armen om de rijken te belonen.

Als je pakweg 100.000 euro spaargeld naar een bank brengt, levert dat ergens tussen de 1,25 en 1,5 procent aan rente bij een grootbank op. Als die grootbank jouw 100.000 euro bij de ECB deponeert, levert dat de grootbank 4 procent rente bij de ECB op. Dus jouw 100.000 euro spaargeld levert je zelf 1.500 euro per jaar op en jouw bank ontvangt 4.000 euro per jaar.

Is dat even makkelijk en risicoloos geld verdienen voor de bank met het spaargeld van zijn cliënten!

Momenteel hebben de commerciële banken in de eurozone ongeveer 3,7 biljoen euro bij de ECB geplaatst en levert dat deze banken een jaarlijkse rente van 145 miljard euro op. Die door de ECB aan banken te betalen rente veroorzaakt een verlies bij de ECB.

En raad eens wie dat verlies van de ECB gaat betalen? Juist; wij allen, met dank aan de ECB.

We moeten van de euro af en terug naar een eigen munt, net als Zweden, Polen en Hongarije. Dan heeft DNB ook weer een echte functie.