Professor UvA bang voor dreigementen

Uit de kassen van het Almeerse familiebedrijf van Hans Goudriaan kwamen jarenlang rozen die letterlijk de wereld overgingen, maar straks niet meer. Het Nederlandse energiebeleid heeft daar een einde aan gemaakt. “Het is voorbij”, zegt de Almeerse rozenteler gelaten. “Als deze belastingverhoging niet alsnog van tafel gaat, is het gebeurd.”

De trosrozen die nu nog in de kassen van Goudriaan groeien, gaan via Aalsmeer de hele wereld over. Ze liggen in bloemenwinkels in New York, in Parijs en ondanks de economische sancties (via Dubai) zelfs in Moskou. Een staaltje van wat de Nederlandse glastuinbouw vermag, dat nog indrukwekkender wordt als je weet dat Goudriaan bijna geen gewasbeschermers meer nodig heeft.

“We moeten wel”, vertelt Goudriaan. “In de jaren die achter ons liggen, is het ene na het andere middel verboden. Maar als dat strikter worden van de regels geleidelijk gaat, vinden we wel een manier om toch met een goed product te komen.”

Met steun van de BBB

Als het gaat om de gasprijzen, heeft de Nederlandse overheid Goudriaans bedrijf die tijd niet gegund. Dankzij de Wet fiscale klimaatmaatregelen glastuinbouw, die in december 2023, mede dankzij de senatoren van de BBB-fractie, door de Eerste Kamer kwam, is het familiebedrijf in 2025 36.500 euro extra kwijt aan gas door de energiebelasting. Het jaar daarop wordt dat 49.000 euro. En die exorbitante belastingverhogingen zullen de jaren daarop doorgaan. Voorlopig wordt elk jaar het gas duurder.

“Grootverbruikers van gas hadden tot voor kort een uitzonderingspositie”, legt Goudriaan uit. “Zij betaalden 4 cent energiebelasting per kuub gas, in plaats van de volle prijs van 60 cent. Maar die regeling kwam onder druk te staan na het sluiten van de Groningse gasvelden en de sabotage van Nordstream.” De megaconsumenten van gas in bijvoorbeeld de metaalindustrie ontspringen de dans, maar voor glastuinders als Goudriaan wordt de prijs in een periode van enkele jaren gelijkgetrokken tot dat van de consument. En dat betekent het einde van het door hem in 1988 opgestarte familiebedrijf.

Toen Goudriaan contact opname met Glastuinbouw Nederland, hoorde hij dat de organisatie voor Nederlandse glastuinders het familiebedrijf niet kan helpen. “Er komen nog meer maatregelen aan”, vertelde een vertegenwoordiger hem. “En daar gaan we onze handen aan vol hebben.”

Goudriaan was één van de eerste rozentelers die zich vestigde in de Almeerse regio. Uiteindelijk kwamen er 38 andere vergelijkbare bedrijven van de grond. Die zijn ondertussen bijna allemaal ten onder gegaan. Ze waren niet opgewassen tegen een beleid dat natuur en milieu hoog in het vaandel heeft, maar geen rekening houdt met de tijd die landbouwbedrijven nodig hebben om zich aan te passen.

Glastuinbouw in het verdomhoekje

Dat beleid komt uit de koker van een bestuurlijke elite die het contact met de economische realiteit lijkt te hebben verloren. Klaas Knot, de president van De Nederlandsche Bank, pleitte in januari 2024 in het NPO-programma Buitenhof bijvoorbeeld voor het schrappen van economische sectoren “die onder de werkelijke kostprijs produceren, bijvoorbeeld vanwege te lage lonen, of die afhankelijk zijn van fossiele subsidies”.

Knot doelde daarbij onder meer op de glastuinbouw. Dat de glastuinbouw zorgt voor grofweg honderdduizend banen en de Nederlandse economie jaarlijks meer dan 7 miljard euro oplevert, is voor Knot van ondergeschikt belang.

De linkse politicus Frans Timmermans was het helemaal met de bankdirecteur eens, bleek een paar weken later tijdens de Banninglezing. “Sectoren die maar een klein deel van onze economie uitmaken en die zowel sociaal als ecologisch zeer belastend zijn, zoals de intensieve veehouderij en de glastuinbouw, zullen moeten worden verkleind”, zei Timmerman toen. “Of verplaatst naar oorden buiten Nederland waar de belasting veel minder is.”

Rozen uit Afrika

Hoewel Timmermans’ politieke fractie niet regeert – en de BoerBurgerBeweging nota bene wel – lijkt hij toch zijn zin te krijgen. Terwijl de rozenkwekers in Nederland onderuitgaan, stromen rozen uit ‘oorden buiten Nederland’ de markt op. Ze komen vooral uit Afrika.

De toevoer is zo groot en hun prijs zo laag, dat er van een stijging van de prijs geen sprake is. De paar Nederlandse rozentelers die de kaalslag tot dusverre hebben kunnen overleven, hebben dus niet kunnen profiteren van hogere prijzen als gevolg van een afname van het aanbod.

Of Afrikaanse rozentelers ‘ecologisch niet belastend’ zijn, om het met Timmermans’ woorden te zeggen, is nog maar de vraag. En het is ook weer zo’n vraag waarmee politici en bestuurders zich liever niet bezighouden.

Winkel

Goudriaan heeft twee jaar geleden zijn bedrijf overgedragen aan zijn zoon en dochter, maar hij is nog dagelijks te vinden in de kassen. Zijn echtgenote doet de boekhouding. Ook al zijn de vooruitzichten somber en verdienen de drie Poolse krachten inmiddels meer dan de gezinsleden, het gezin vecht door.

De familie opende op de Linnaeusweg 2 in Almere een bloemenwinkel die direct aan de consument bloemen uit eigen kwekerij verkoopt. Niet alleen rozen, maar ook andere gewassen die Goudriaan heeft leren verbouwen. “We hebben veel te weinig tijd om te kunnen omschakelen”, verzucht de ondernemer. “Maar we gaan ons best doen.”

Op 22 juli 2024 verscheen er in Elsevier Weekblad nog een longread over het voorbeeld van Wassenaar als centrum voor asielopvang. Het uitgebreide artikel in het AD van 3 september 2024 schetst echter een beeld van een asielzoekerscentrum (azc) dat tot een maatschappelijke tijdbom is verworden die ieder moment kan afgaan. Wat gebeurt er allemaal in dit grote azc, dat midden in de Randstad is gelegen tussen woonwijken met welgestelde Nederlanders, waar geweld en verkrachtingen door minderjarige asielzoekers plaats zouden vinden en in eigendom is van een multimiljonair?

Burgemeester van Wassenaar over azc Duinrell

In februari dit jaar werd besloten dat de noodopvang voor asielzoekers – het bungalowpark binnen attractiepark Duinrell – omgezet zou worden tot een permanent azc. Aan dit besluit zou een groot draagvlak onder Wassenaars bevolking liggen aldus burgemeester Leendert de Lange.

Met ruim 26.000 inwoners is Wassenaar een kleine gemeente, maar toch vangt het dorp al jaren 930 asielzoekers in de winter op. De komende vijf jaar is de opvang er het hele jaar door. Burgemeester Leendert de Lange noemt Wassenaar een voorbeeld voor andere gemeenten.

De burgervader stipt tijdens een interview met Omroep West aan dat er een avond georganiseerd is voor buurtbewoners om de stemming onder de bevolking te peilen. “Daar kwam een handjevol mensen op af. Degene die er waren zeiden: ‘Kunnen we taallessen gaan geven?’ Dat is écht positief.”

Maar dat was in 2023. De tijden zijn sindsdien rap veranderd.

Aanranding en verkrachting, diefstal, dreigen met zelfmoord en geluidsoverlast

Een artikel in het AD van spreekt over “Vermeende aanranding en verkrachting, diefstal, dreigen met zelfmoord en geluidsoverlast.”

Het aantal gemelde incidenten bij de asielzoekers opvanglocatie in Duinrell is het dubbele van vorig jaar. Dat blijkt uit cijfers die de gemeente Wassenaar naar buiten heeft gebracht. De meldingen van aanranding en verkrachting door minderjarige asielzoekers worden nog door de politie onderzocht. “Mensen durven niet meer naar de Jumbo”, aldus het AD artikel.

Op de website van Sleutelstad vinden we de dramatische ontwikkelingen in cijfers van azc Duinrell terug: in heel 2023 werden er 153 incidenten geregistreerd, in de eerste helft van dit jaar ligt dit aantal al op 162 incidenten. Dat is dus meer dan een verdubbeling van de ellende in slechts één jaar tijd!

Wat zijn de oorzaken van deze geweldsexplosie in azc Duinrell?

De stijging is volgens het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) te verklaren doordat er strenger opgetreden wordt tegen incidenten en dat ze consequenter geregistreerd worden. Ook een hoge in- en uitstroom in het azc draagt volgens de vluchtelingenorganisatie bij aan de stijging.

Naast een asielzoekersopvang voor volwassenen is er op het terrein ook een opvang voor gevluchte alleenstaande jongeren. De cijfers zijn hier, in verhouding tot het aantal personen op de locatie, hoger. Onder de alleenstaande jongeren werd 95 keer een incident gemeld.

Verloedering van Wassenaar

Het rietgedekte ‘dorp’ van ruim 26.000 inwoners scoorde steevast top 10-noteringen in het EW-onderzoek Beste Gemeenten. Welvarend, groen, ruim: comfortabeler leefomgeving is schaars, zeker in Zuid-Holland. De gemiddelde WOZ-waarde is 750.000 euro.

Verschillende Wassenaarders die in de buurt van de opvanglocatie wonen, deden hun verhaal bij het AD. Een buurtbewoonster vreest met name voor de veiligheid van haar dochter. ,,Ze is 13 jaar en heeft blond haar. Dat trekt van alles aan. Dezelfde oudere man uit het azc valt haar vaak lastig en spreekt haar aan. Hij heeft haar nooit aangeraakt, maar ik vrees daar wel voor. Achter ons huis voetballen vaak jongeren die veel overlast veroorzaken, de hele buurt heeft er last van.”

Op de website van PowNed is te lezen dat er in juni een meisje is aangerand op weg van school naar huis. De politie deed niets met de aangifte en de ouders zijn ten einde raad over deze situatie. Ook gaat het op de school van het meisje – het Da Vinci College in Wassenaar – volledig mis door deze dreigingen, aldus PowNed.

De ontwikkelingen in Duinrell zijn dit jaar zodanig sterk geëscaleerd, dat de burgemeester op 29 augustus 2024 een brandbrief aan de gemeenteraad stuurde met daarin een analyse van de dramatische ontwikkelingen en een plan van aanpak om de geweldsspiraal te stoppen. De vraag is of deze maatregelen adequaat genoeg zijn.

Toename geweld en daling waarde koopwoningen

Azc Duinrell hoort met haar bijna 1.000 vluchtelingen tot de grootste azc’s in Nederland. De Universiteit Groningen deed onderzoek naar de waardedalingen van woningen in de buurt van asielzoekerscentra. Deze kunnen oplopen tot maar liefst 9 procent als het azc in een dunbevolkt gebied ligt. Bij een dichtbevolkt gebied zoals de Randstad kan dit dus nog veel verder oplopen.

In de directe woonomgeving van azc Duinrell, de buurt ‘Verspreide huizen Duinrell Wassenaarse Slag’, is de ontwikkeling meer dan dramatisch te noemen. Op de speciale webpagina over deze wijk van Huispedia lezen wij dat de huizenprijzen in deze prachtige villawijk van mei 2023 tot mei 2024 met 5,6 procent gedaald zijn, terwijl in heel Nederland de prijzen het afgelopen jaar met 11 procent stegen (CBS).

Bron: Huispedia

De oorzaak van de gedaalde prijzen kunnen direct gelinkt worden aan het exorbitant gestegen aantal geweldsdelicten in deze – naast het azc gelegen – villawijk. Dat aantal ligt maar liefst op 20 maal het gemiddelde in Nederland!

Bewoners zijn woedend op eigenaar van Duinrell

Het toegenomen geweld in de wijk, de onrust en de gedaalde woningwaardes zijn het gevolg van de hebzucht van de eigenaar van Duinrell, baron Philip van Zuylen van Nijevelt. Deze elitaire multimiljonair had zijn eigen omgeving moeten beschermen tegen een dergelijke teloorgang van de woonomgeving, het levensplezier en de woningwaarde van de bewoners van Verspreide huizen Duinrell Wassenaarse Slag, is de opvatting in de directe omgeving van het azc.

Ook voordat de bungalows van Duinrell tot een asielzoekerscentrum werden omgetoverd had de adellijke familie al regelmatig strijd met de Wassenaarse bevolking. Toen zowel de plannen van Duinrell om de achtbaan ‘Falcon’ te bouwen (2009) als het voornemen de achtbaan ‘Dragonfly’ te realiseren (2012), werden bekendgemaakt kwamen de buurtbewoners in opstand. Zo’n attractie zou veel te veel lawaai veroorzaken en het aantal bezoekers zou te groot worden. Er gingen zelfs stemmen op om het hele attractiepark uit Wassenaar te laten verdwijnen, aldus de Vereniging van Vrienden van Wassenaar.

Wordt vervolgd …

Met bovenstaande kop opent een hoofdartikel van het blad Binnenlands Bestuur op 27 augustus 2024. Kabinet-Rutte IV heeft in zijn laatste volle regeringsjaar 2023 een volledig uit de hand gelopen ambtelijk apparaat veroorzaakt. Een ontwikkeling die aan de explosies van ambtelijke kosten in de voormalige USSR doet denken. Wat zijn de oorzaken en consequenties van dit extreme wanbeleid van het laatste VVD-kabinet?

Kosten ambtenaren versus totale overheidsuitgaven

De kosten voor het ambtelijk apparaat van de overheid namen in 2023 met 9 procent toe tot 156,1 miljard euro. Dat blijkt uit cijfers van het CBS. De ambtelijke kosten vormen ongeveer een derde van de totale jaarlijkse overheidsuitgaven. Vooral bij de rijksoverheid en gemeenten namen de apparaatskosten het meeste toe, aldus dit artikel.

De totale overheidsuitgaven bedroegen in 2023 461,2 miljard euro. De ambtelijke kosten, bestaande uit salarissen, organisatie-, huisvestings-, materieel-, en bijvoorbeeld automatiseringskosten, maken dus ruim een derde van het totaal aan overheidsuitgaven uit. Alleen al de salarissen stegen in 2023 met in totaal 6,8 miljard euro. Het gaat overigens om voorlopige cijfers van het CBS. Voorgaande jaren bleek de stijging uiteindelijk nog veel hoger.

Sociale uitkeringen ook gegroeid

Nog groter dan de kosten voor het ambtenarenapparaat zijn de uitgaven aan sociale uitkeringen. Dat zijn uitkeringen in geld of natura die bedoeld zijn om huishoudens financiële zekerheid te bieden tegen inkomsensrisico’s als ziekte, invaliditeit en arbeidsongeschiktheid. Ook huisvesting, onderwijs en zorguitgaven zoals uitkeringen via de Zorgverzekeringwet (Zvw) en de Wet langdurige zorg (Wlz) worden tot de sociale uitkeringen gerekend.

De uitkeringslasten kwamen in 2023 uit op 218 miljard euro, ten opzichte van bijna 196 miljard euro in 2022. Dat staat in schril contrast met al die mooie verhalen over de Nederlandse economie en hoe geweldig het met onze werkgelegenheid zou zijn gesteld.

Cijfers vertellen de waarheid, ordinaire pr-berichten niet.

Minder subsidies uitgekeerd

Niet alle overheidsuitgaven namen in 2023 toe. Zo daalde het bedrag aan uitgekeerde subsidies, van 19,2 miljard euro in 2022 naar 18 miljard euro in 2023. Dat komt onder andere door het eindigen van corona gerelateerde maatregelen.

De overheidsschuld liep in 2023 met één miljard euro op tot 481,5 miljard euro. Hiermee groeit de schuld veel minder hard dan in het laatste coronajaar, toen deze met 30,8 miljard euro toenam.

Een verwoestende trend die door de kabinetten Rutte werd voortgezet

Een CBS-rapport geeft aan dat het reëel besteedbare inkomen van de gemiddelde Nederlander al meer dan 15 jaar nauwelijks tot niet is gestegen, ondanks een gegroeide economie:

“Het meest in het oog springt de stagnatie van het beschikbaar inkomen van de gemiddelde Nederlander in de eerste vijftien jaar van de huidige eeuw. Tussen 2001 en 2015 nam het gemiddelde inkomen per Nederlander 0,1 procent toe. In dezelfde periode steeg het bbp per inwoner met 10 procent.”

Laat dit even op je inwerken!

Dit zijn fors negatieve ontwikkelingen voor alle Nederlanders die ‘toevallig’ parallel lopen met de introductie van de euro (2001) en de uitbreiding van de Europese Unie met tien lidstaten in 2004.

Bezuinigingsplannen van de nieuwe regering

De volstrekt uit de hand gelopen overheidsuitgaven onder Rutte zijn leiding moet worden teruggedraaid, aldus de plannen van de nieuwe regering.

Eén op de vijf rijksambtenaren moet de overheid verlaten. Dat staat in de budgettaire bijlage van het hoofdlijnenakkoord dat de vier regeringspartijen medio mei 2024 sloten. Vanaf 1 januari 2026 gaat ook een nullijn gelden voor rijksambtenaren én politieke ambtsdragers voor één jaar. De nullijn moet de loonontwikkeling van rijksambtenaren matigen.

De partijen schrijven in het hoofdlijnenakkoord dat de groei van het aantal ambtenaren en de inzet van consultants bij (kern-)departementen van de afgelopen jaren ‘meer dan teruggedraaid’ wordt. De bezuiniging moet structureel 1 miljard euro opleveren. Deze ‘taakstelling’ moet wel worden gekoppeld aan het verminderen van regels en administratieve lasten voor de samenleving en de uitvoering.

Groeiende spanningen binnen de ambtenarij

Het terugdraaien van de ongezonde ontwikkelingen met betrekking tot de groei van het ambtenarenapparaat, gaat in de naaste toekomst spanningen opleveren, mede omdat een aanzienlijk deel van die explosieve groei van het ambtenarenapparaat het gevolg is van een explosief toegenomen EU-wetgeving op het gebied van milieu en CO2-reductie.

Twan Houben schreef hier al eerder het volgende over:

“In algemene zin is die uitbreiding (van het ambtenarenapparaat) noodzakelijk gebleken door de enorme toevloed aan wet- en regelgeving vanuit de EU sinds het aantreden van Ursula von der Leyen in 2019. Het UWV schrijft hierover: ‘Door ontwikkelingen als de energietransitie en klimaatverandering hebben gemeenten, provincies en waterschappen er veel werk bij gekregen’.”

Het nieuwe kabinet heeft veel werk te doen – met name in het terugdraaien van problemen die eerder veroorzaakt werden door één van de vier huidige regeringspartijen; de VVD van mevrouw Yeşilgöz.

Samen met ons impact maken? Dat kan! Of het nu gaat om een kleine eenmalige donatie of een maandelijkse donatie, wij zijn jullie dankbaar voor elke donatie! Doneren kan hier.