Koopwoningen in Nederland 11 procent gestegen, in de rest van de EU fors gedaald

Met bovenstaande kop opent een hoofdartikel van het blad Binnenlands Bestuur op 27 augustus 2024. Kabinet-Rutte IV heeft in zijn laatste volle regeringsjaar 2023 een volledig uit de hand gelopen ambtelijk apparaat veroorzaakt. Een ontwikkeling die aan de explosies van ambtelijke kosten in de voormalige USSR doet denken. Wat zijn de oorzaken en consequenties van dit extreme wanbeleid van het laatste VVD-kabinet?

Kosten ambtenaren versus totale overheidsuitgaven

De kosten voor het ambtelijk apparaat van de overheid namen in 2023 met 9 procent toe tot 156,1 miljard euro. Dat blijkt uit cijfers van het CBS. De ambtelijke kosten vormen ongeveer een derde van de totale jaarlijkse overheidsuitgaven. Vooral bij de rijksoverheid en gemeenten namen de apparaatskosten het meeste toe, aldus dit artikel.

De totale overheidsuitgaven bedroegen in 2023 461,2 miljard euro. De ambtelijke kosten, bestaande uit salarissen, organisatie-, huisvestings-, materieel-, en bijvoorbeeld automatiseringskosten, maken dus ruim een derde van het totaal aan overheidsuitgaven uit. Alleen al de salarissen stegen in 2023 met in totaal 6,8 miljard euro. Het gaat overigens om voorlopige cijfers van het CBS. Voorgaande jaren bleek de stijging uiteindelijk nog veel hoger.

Verhelderende clip van Kees van Kooten over hoe dit al 30 jaar kon bestaan.

Sociale uitkeringen ook gegroeid

Nog groter dan de kosten voor het ambtenarenapparaat zijn de uitgaven aan sociale uitkeringen. Dat zijn uitkeringen in geld of natura die bedoeld zijn om huishoudens financiële zekerheid te bieden tegen inkomsensrisico’s als ziekte, invaliditeit en arbeidsongeschiktheid. Ook huisvesting, onderwijs en zorguitgaven zoals uitkeringen via de Zorgverzekeringwet (Zvw) en de Wet langdurige zorg (Wlz) worden tot de sociale uitkeringen gerekend.

De uitkeringslasten kwamen in 2023 uit op 218 miljard euro, ten opzichte van bijna 196 miljard euro in 2022. Dat staat in schril contrast met al die mooie verhalen over de Nederlandse economie en hoe geweldig het met onze werkgelegenheid zou zijn gesteld.

Cijfers vertellen de waarheid, ordinaire pr-berichten niet.

Minder subsidies uitgekeerd

Niet alle overheidsuitgaven namen in 2023 toe. Zo daalde het bedrag aan uitgekeerde subsidies, van 19,2 miljard euro in 2022 naar 18 miljard euro in 2023. Dat komt onder andere door het eindigen van corona gerelateerde maatregelen.

De overheidsschuld liep in 2023 met één miljard euro op tot 481,5 miljard euro. Hiermee groeit de schuld veel minder hard dan in het laatste coronajaar, toen deze met 30,8 miljard euro toenam.

Een verwoestende trend die door de kabinetten Rutte werd voortgezet

Een CBS-rapport geeft aan dat het reëel besteedbare inkomen van de gemiddelde Nederlander al meer dan 15 jaar nauwelijks tot niet is gestegen, ondanks een gegroeide economie:

“Het meest in het oog springt de stagnatie van het beschikbaar inkomen van de gemiddelde Nederlander in de eerste vijftien jaar van de huidige eeuw. Tussen 2001 en 2015 nam het gemiddelde inkomen per Nederlander 0,1 procent toe. In dezelfde periode steeg het bbp per inwoner met 10 procent.”

Laat dit even op je inwerken!

Dit zijn fors negatieve ontwikkelingen voor alle Nederlanders die ‘toevallig’ parallel lopen met de introductie van de euro (2001) en de uitbreiding van de Europese Unie met tien lidstaten in 2004.

Bezuinigingsplannen van de nieuwe regering

De volstrekt uit de hand gelopen overheidsuitgaven onder Rutte zijn leiding moet worden teruggedraaid, aldus de plannen van de nieuwe regering.

Eén op de vijf rijksambtenaren moet de overheid verlaten. Dat staat in de budgettaire bijlage van het hoofdlijnenakkoord dat de vier regeringspartijen medio mei 2024 sloten. Vanaf 1 januari 2026 gaat ook een nullijn gelden voor rijksambtenaren én politieke ambtsdragers voor één jaar. De nullijn moet de loonontwikkeling van rijksambtenaren matigen.

De partijen schrijven in het hoofdlijnenakkoord dat de groei van het aantal ambtenaren en de inzet van consultants bij (kern-)departementen van de afgelopen jaren ‘meer dan teruggedraaid’ wordt. De bezuiniging moet structureel 1 miljard euro opleveren. Deze ‘taakstelling’ moet wel worden gekoppeld aan het verminderen van regels en administratieve lasten voor de samenleving en de uitvoering.

Groeiende spanningen binnen de ambtenarij

Het terugdraaien van de ongezonde ontwikkelingen met betrekking tot de groei van het ambtenarenapparaat, gaat in de naaste toekomst spanningen opleveren, mede omdat een aanzienlijk deel van die explosieve groei van het ambtenarenapparaat het gevolg is van een explosief toegenomen EU-wetgeving op het gebied van milieu en CO2-reductie.

Twan Houben schreef hier al eerder het volgende over:

“In algemene zin is die uitbreiding (van het ambtenarenapparaat) noodzakelijk gebleken door de enorme toevloed aan wet- en regelgeving vanuit de EU sinds het aantreden van Ursula von der Leyen in 2019. Het UWV schrijft hierover: ‘Door ontwikkelingen als de energietransitie en klimaatverandering hebben gemeenten, provincies en waterschappen er veel werk bij gekregen’.”

Het nieuwe kabinet heeft veel werk te doen – met name in het terugdraaien van problemen die eerder veroorzaakt werden door één van de vier huidige regeringspartijen; de VVD van mevrouw Yeşilgöz.

Samen met ons impact maken? Dat kan! Of het nu gaat om een kleine eenmalige donatie of een maandelijkse donatie, wij zijn jullie dankbaar voor elke donatie! Doneren kan hier.

Ter voorbereiding op een oorlog met Rusland – en mogelijk ook China – is de NAVO in goed overleg met de EU gestart om de Europese Unie om te bouwen naar een oorlogseconomie. Zo’n oorlogseconomie is zeer veelomvattend. In dit artikel gaat het om de eerste fase: de bouw en uitbreiding van wapenproductie in ons land. Daarvoor zijn meerdere projecten gestart, tot groot ongenoegen van de omwonenden die soms uit zo’n gebied moeten vertrekken, of zich bedreigd zien door mogelijke raketaanvallen op zo’n nabijgelegen fabriek. Wat speelt hier allemaal?

Oorlogsbeleid EU-NAVO

Naar aanleiding van de oorlog in Oekraïne en de toegenomen spanningen met China, zijn de NAVO en de EU steeds meer gaan samenwerken. Een overzicht van alle onderdelen van de EU-NAVO samenwerking, tref je hier aan. De hoofdlijnen van die samenwerking betreffen:

• Gezamenlijk bestrijden van desinformatie, onder andere door de Europese Digital Services Act (DSA) die vanaf februari 2024 alle “online misleiding en illegale informatie” aanpakt.
• Coördinatie van samenwerking op het gebied van de Europese marinevloten.
• Het gezamenlijk monitoren en beveiligen van het internet tegen hackers.
• Politieke dialoog onderhouden om wederzijdse transparantie inzake bijvoorbeeld Oekraïne te waarborgen.
• Het gezamenlijk houden van militaire oefeningen.
• Het uitwisselen van informatie over militair-industriële- en onderzoekszaken.
• De gezamenlijke ontwikkeling van een Europese defensie-industrie.
• Het gezamenlijk opbouwen van militaire capaciteiten.

Op 3 juni 2024 brachten de NAVO en EU de laatste gezamenlijke update van deze afspraken uit.

EU-oorlogsstrategie voor de periode 2024-2029

Voorafgaand aan haar herbenoeming tot president van de Europese Commissie, hield Ursula von der Leyen een toespraak waarin ze het belang van een Europese ‘Defensie-unie’ onder EU-vlag uiteenzette en aangaf dat de EU fors gaat investeren in de bouw van een Europese wapenindustrie.

Eind 2023 stelde de EU zelf voor om oorlogsobligaties uit te gaan geven: obligaties ter financiering van de Europese wapenindustrie vanuit een EU-initiatief en met EU-dekking. Volgens de voorzitter van de Europese Raad, Charles Michel, zou er minimaal 600 miljard euro nodig zijn aan oorlogsobligaties.

De EU wil haar defensie-industrie op oorlogsniveau brengen en heeft haar plannen hiervoor uiteengezet in een 27 pagina’s tellend concept van een Europese defensie-industriestrategie, aldus Politico. In dezelfde week dat dit nieuws naar buiten kwam, stelde voormalig minister van Defensie Kajsa Ollongren voor om de Nedcar-autofabriek in Limburg militaire voertuigen te laten produceren.

Forse onrust in Limburg over de geplande wapenproductie in Born

Een goede vriend van mij woont op 500 meter afstand van de Nedcar fabriek in Born, net als de meeste inwoners van de stad Sittard (37.000 inwoners). Hij vertelde me over de angsten van de inwoners van deze stad voor de ombouw tot wapenfabriek. De verwachting bij veel inwoners is dat – in geval van een oorlog met Rusland – deze fabriek als een van de eersten met een strategische kernraket wordt bestookt. Daarmee zou de provincie Limburg tot één groot kerkhof worden gereduceerd.

Er bestaan voornemens onder de inwoners om een grote petitie tegen dit voornemen van de Rijksoverheid in te dienen, ondanks dat een dergelijke ombouw de werkgelegenheid in de omgeving in stand houdt.

Hoe gaat die ombouw van Nedcar in zijn werk? Op de website van Regionale Omroep Limburg staat:

“’Nedcar is nu een autofabriek, het is niet zo dat je daar ineens legervoertuigen kunt bouwen’, zegt woordvoerder Miel Timmers van VDL Nedcar. ‘Maar VDL werkmaatschappij Special Vehicles bouwt wel al legervoertuigen, en dat gebeurt straks in Born.’”

Onteigeningen in Overijssel en Drenthe vanwege oorlogsplannen

Midden juni kwam de Overijsselse gemeente Dalfsen (vlakbij Zwolle) met de mededeling dat het ministerie van Defensie in overleg met de NAVO het voornemen heeft om een nieuw groot munitiedepot in die gemeente te bouwen.

Om dat munitiedepot te kunnen bouwen, moeten maar liefst 51 bedrijven en gezinswoningen onteigend en gesloopt worden. Uit dit bericht van de gemeente blijkt dat Defensie maar liefst acht locaties in Nederland aangewezen heeft voor grootschalige munitieopslag. Dat wil zeggen heel erg veel munitie en explosieven – van allerlei soorten en maten – voor alle geledingen van het Nederlandse én vooral het Amerikaanse leger. Amerika bereid zich blijkbaar voor op een grootschalige oorlog in Europa.

De sociale en zakelijke impact in Dalfsen is gigantisch en per direct. Bedrijven kunnen vanaf juni niet meer uitbreiden en woningen zijn onverkoopbaar totdat er een definitief besluit wordt genomen. De geplande nieuwe woonwijk in Dalfsen staat ook op losse schroeven, aangezien deze aan Explosie Zone-C grenst. Ook in Dalfsen zijn bewoners bang om doelwit van een Russische raketaanval te worden.

In de Drentse plaats Havelte bestaat het voornemen om een onverharde landingsbaan voor ‘tactisch luchttransport’ aan te leggen, aldus het AD. In datzelfde artikel staat ook dat de weerstand van burgers voor alle plannen veel hoger is dan gehoopt werd.

Hoe serieus zijn al die oorlogsplannen van de VS en de EU?

In nagenoeg alle EU-lidstaten worden serieuze voorbereidingen getroffen voor een ‘eventueel’ gewapend conflict met Rusland op een termijn van 2 tot 5 jaar. Die voorbereidingen betreffen allen miljarden euro’s aan investeringen in wapentuig en infrastructuur. Duitsland lijkt daarin het meest ver te gaan met een recentelijk plan om 800.000 soldaten en 200.000 legervoertuigen aan de oostgrens van het land gereed te houden.

Op de vraag hoe serieus die dreiging vanuit Rusland en China is, kun je van alles op internet vinden. Volgens geopolitiek onderzoeksjournalist Ben Norton is het echter niet de dreiging vanuit deze landen waardoor de westerse oorlogsplannen zijn gesmeed. De plannen vloeien voort uit de ambitie van de VS om de wereld te blijven domineren en de wens om, net als in Oekraïne, de staatsbezittingen en -bedrijven van deze landen onder VS-controle te krijgen. Dat wordt betoogd in onder andere deze reportage. Volgens Norton zou de dreigende oorlog met Rusland en China gaan om de grootste imperialistische zet in de geschiedenis van de VS.

Samen met ons impact maken? Dat kan! Of het nu gaat om een kleine eenmalige donatie of een maandelijkse donatie, wij zijn jullie dankbaar voor elke donatie! Doneren kan hier.

De asielopvang heeft vorig jaar 2,7 miljard euro gekost, zo staat in het pas gepubliceerde jaarverslag van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA). Dat is een flinke toename vergeleken met het jaar ervoor, toen het COA 1,6 miljard euro nodig had voor de opvang van vreemdelingen. De voornaamste oorzaak is de hoge prijs die betaald wordt voor (crisis)noodopvang. Hoe verhoudt deze ontwikkeling zich tot de ontwikkeling van armoede in Nederland?

Kosten van asielzoekers per persoon, per jaar

Volgens de website van Binnenlands Bestuur (24 juli 2024), kostte de opvang van asielzoekers in 2023 gemiddeld 30.400 euro per bewoner in de reguliere opvang. De zorg voor mensen in de noodopvang is ruim twee keer zo duur: daar wordt gemiddeld 69.400 euro per persoon per jaar voor betaald.

Voor een gezin van vier personen wordt dus per jaar 277.600 euro uitgegeven als zij in de noodopvang verblijven – wat doorgaans onder de hotelregeling valt. Onder deze opvang valt niet alleen het fysieke huis of de (hotel-)kamer waar iemand verblijft, ook de kosten voor onder meer de beveiliging, catering en zorg, aldus het COA.

In 2021 kwamen de totale kosten voor de asielopvang nog uit op ‘slechts’ 726 miljoen euro. In 2023 dus op 2,7 miljard, oftewel bijna vier keer zoveel als twee jaar eerder!

Langer verblijf door groeiend aantal asielzoekers

Ook de duur van de opvang zorgt voor de hoge kostenpost. Het aantal mensen dat in de asielopvang verblijft groeit snel, omdat ze door verschillende redenen vaak te lang in de opvang blijven. Zo wachten nog ongeveer 16.000 statushouders in een azc op een woning. Ook zorgen de achterstanden bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND), wegens een gebrek aan capaciteit ervoor dat asielprocedures een langere behandeltijd kennen waardoor de kosten steeds maar oplopen.

Explosieve toename alleenstaande minderjarige asielzoekers

Het COA meldt verder dat de instroom van alleenstaande minderjarige vreemdelingen vorig jaar steeg met 38 procent ten opzichte van 2022. Het ging om 5240 asielzoekers onder de 18 jaar. Kinderen die veelal door hun ouders (zonder begeleiding) op reis worden gestuurd in de hoop op een betere toekomst in het rijke Westen. Het COA verwacht dat er in 2024 ruim 8000 opvangplekken nodig zijn voor jongeren. Wederom een forse stijging van maar liefst 73 procent (!!) ten opzichte van vorig jaar.

Groeiende armoede in Nederland versus asielinstroom

Hoewel Nederland tot de rijkste landen van Europa behoort, is ook hier armoede. Uit onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) en het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) blijkt dat eenoudergezinnen, mensen met een niet-westerse achtergrond, mensen die bijstand ontvangen en alleenstaanden onder de 65 jaar een grote kans op ernstige armoede hebben. De armoede uit zich onder meer in (zeer) beperkte financiële middelen, sociale uitsluiting, gezondheidsproblematiek en beperkte toegang tot onderwijs, aldus het Armoedefonds. Het Centraal Economisch Plan 2024 meldt op pagina 3 dat de armoede in Nederland stabiel is, maar vanaf 2025 en daarna weer gaat stijgen. In 2025 groeit de asielinstroom ook weer fors, aldus de meerjarenprognose 2024 van het ministerie van Justitie en Veiligheid. Vooral door nareizende familieleden en “gezinshereniging”.

2025 wordt dus een nog spannender jaar dan dit jaar volgens de prognoses; zowel armoede als asielinstroom nemen dan toe.

Wanneer is er sprake van armoede?

Bij een netto-inkomen onder de lage-inkomensgrens spreekt het CBS over armoede. Sinds 2020 ligt die grens voor een alleenstaande op 1.100 euro per maand, voor een paar is dat 1.550 euro. Met twee minderjarige kinderen is de grens voor een paar 2.110 euro en voor een éénoudergezin 1.680 euro.

Zet deze bedragen even af tegen de bovengenoemde bedragen voor een asielzoekend gezin in de noodopvang. Voor een gezin van vier personen wordt in de noodopvang per jaar gemiddeld 277.600 euro uitgegeven. Een gezin van vier personen op de armoedegrens moet het met 25.320 euro doen.

Anders gezegd: één asielzoekersgezin in de noodopvang staat qua jaarlijkse kosten gelijk aan de inkomens van elf gezinnen op de armoedegrens.

Nog steeds leeft een grote groep Nederlandse gezinnen langdurig in armoede. We spreken van langdurige armoede als er sprake is van een armoedesituatie die ten minste vier jaar achtereen voortduurt. Van de huishoudens met een laag inkomen moesten er 221.000 al ten minste vier jaar achtereen van een laag inkomen rondkomen, aldus het Armoedefonds.

Top 10 steden met hoogste armoedepercentages

In 2022 was het aandeel huishoudens op de armoedegrens het hoogst in Rotterdam (8,7 procent), gevolgd door Den Haag (8,1 procent), Heerlen (7,2 procent), Vaals (6,9 procent) en Enschede (6,8 procent). De overige gemeenten in de top tien waren: Nijmegen, Leeuwarden, Maastricht, Amsterdam en Kerkrade.

We kunnen niet om een duidelijke conclusie heen: het huidige aantal gehonoreerde asielaanvragen per jaar kan de Nederlandse samenleving gewoon niet aan. Niet alleen vanwege de kosten, ook vanwege het schrijnende structurele tekort aan woningen. Dit wisten we allemaal al, maar door de harde cijfers naast de problemen te zetten, wordt het grote drama voor ons land pas echt duidelijk.

Wij zijn benieuwd wat de regering Schoof hieraan gaat doen, nu de EU alleen maar meer druk op het dossier asielbeleid lijkt te geven. Dit is een onderwerp dat totaal niets te maken heeft met de doelstellingen die de EU heeft gesteld bij de oprichting ervan!

Samen met ons impact maken? Dat kan! Of het nu gaat om een kleine eenmalige donatie of een maandelijkse donatie, wij zijn jullie dankbaar voor elke donatie! Doneren kan hier.