Edward Bernays; “manipulator van de publieke opinie” is terug!

Donald Trump begint op 20 januari 2025 aan zijn tweede presidentschap. Op die eerste werkdag zal hij – volgens The Wall Street Journal  – een vijftal besluiten tekenen waarmee de toon gezet moet worden voor de komende vier jaar leiderschap vanuit de VS. Veel Nederlanders zullen verheugd zijn als de oorlog in Oekraïne wordt gestopt en er meer steun komt voor het afremmen van immigratie. De Amerikaanse beperkingen voor Europese producten zal echter een groot remmend effect op de toch al – door de energietransitie – zwaar verzwakte Europese economie hebben. De Amerikaanse rem op import van Europese producten gaan wij in Nederland absoluut merken. Volgens de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland is de VS de grootste handelspartner van Nederland buiten de EU. Ons land exporteert jaarlijks voor circa 52 miljard euro naar de VS. Trek daar maar eens 10 tot 20 procent van af en we zijn 5 tot 10 miljard euro per jaar kwijt.

De VS heeft in de loop der jaren – met name vanaf 2000 – een beleid ontwikkeld waarbij Europese multinationals financieel worden verzwakt om daarna te pogen ze voor een habbekrats op te kopen. Op die manier hebben Amerikaanse multinationals en de VS-regering steeds meer grip op de EU verkregen ten koste van Europeanen. Een onderwerp waarover de reguliere media nooit bericht. De VS begon echter al na de Tweede Wereldoorlog met deze praktijken in Zuid-Amerika en het Midden-Oosten. Hoe dat in zijn werk gaat en welke voorbeelden daarvan zijn, wordt in dit artikel besproken.

De CIA ondersteunt al decennia Amerikaanse multinationals in het buitenland

Vanaf de jaren vijftig van de vorige eeuw is het gebruikelijk dat de CIA Amerikaanse multinationals in het buitenland ondersteunt. Dat gebeurde voornamelijk door het organiseren, of (doen) veroorzaken, van coups tegen zittende regeringen die de belangen van Amerikaanse multinationals dwarsbomen. Twee voorbeelden:

De United Fruit Company – later Chiquita Bananas – wist in 1954 de CIA in te zetten bij het plegen van een coup tegen de zittende regering van Guatemala. Die regering werd vervangen door een nieuwe, die de belangen van het bedrijf in Guatemala vooropstelde en daarmee de winsten van deze machtige multinational zeker stelde. Deze casus geldt als standaardvoorbeeld van Amerikaans kolonialisme aan Amerikaanse universiteiten. Als gevolg ervan kwamen ongeveer 200.000 burgers om het leven.

De Anaconda Copper Mine – in bezit van de Amerikaanse familie Rockefeller – werd in 1971 genationaliseerd door de Chileense regering. Dit leidde tot de inzet van de CIA bij het omverwerpen van die Chileense regering – onder leiding van Salvador Allende – in 1973. Doel daarbij was het herstellen van het Amerikaanse bezit van kopermijnen in Chili. Met hulp van de VS werd het totalitaire regime van legerleider Augusto Pinochet in het zadel geholpen. Dat regime heeft volgens Amnesty International duizenden doden en vermisten op zijn naam.

Amerikaanse wetgeving ondersteunt de afbraak van EU en Nederlandse multinationals

Naast het inzetten van de CIA bij het ondersteunen van het Amerikaanse bedrijfsleven, heeft de VS een nieuw juridisch instrument ontwikkeld om de belangen van de multinationals te behartigen; de zogeheten ‘extraterritoriale wetgeving’.

Dit artikel uit het Nederlands Juristen Blad (NJB) legt duidelijk uit wat er aan de hand is: “De Amerikaanse extraterritoriale regelgeving heeft een aanzienlijke impact op de belangen van Nederlandse individuen, Nederlandse ondernemingen en de Nederlandse Staat zelf. Nederlandse (rechts-)personen worden geconfronteerd met handelsbeperkingen en aangifteverplichtingen, terwijl de politieke ruimte om een zelfstandig Nederlands (en Europees) buitenlands beleid vorm te geven verkleint ….”

De VS gebruikt extraterritoriale economische regelgeving om hun nationale belangen veilig te stellen en is die regelgeving de laatste jaren steeds meer gaan gebruiken als geopolitiek wapen.

Het NJB stelt dat de VS op onrechtmatige wijze intervenieert in het buitenland en daarmee voor ontelbare miljarden euro’s schade creëert voor de EU.

Een recent voorbeeld van het bovenstaande, zijn de door de VS aan Nederland opgelegde beperkingen ten aanzien van export van technologie naar China. In dit NOS-artikel wordt helder uitgelegd hoe het Nederlandse ASML gedupeerd werd door de wetgeving en exportbeperkingen van de VS.

Volgens het NJB-artikel is de extraterritoriale wetgeving van de VS zo opgesteld, dat de VS zware sancties op kan leggen aan landen die zich niet aan die wetgeving houden. Ook kunnen boetes tot in de honderden miljoenen euro’s aan bedrijven opgelegd worden en zelfs gevangenisstraffen aan directeuren van Europese bedrijven die zich niet aan die VS-wetgeving houden.

De VS en CIA hebben nu het Europese bedrijfsleven en Oekraïne in het vizier

Na aanvankelijk vooral in Zuid-Amerika en het Midden-Oosten te hebben geopereerd, is sinds 2000 in toenemende mate het Europese continent doelwit van Amerikaanse economische belangen. Dat is niet beperkt tot de EU. De oorlog in Oekraïne mag ook als onderdeel van dit VS-beleid gezien worden volgens professor Robert H. Wade van de London School of Economics (LSE).

Volgens Wade – professor in de economische politicologie – heeft de VS Rusland uitgelokt tot een oorlog met Oekraïne op een vergelijkbare manier als destijds in Guatemala en Chili werd geopereerd. Het doel: de zittende macht – Poetin – vervangen door een president die Rusland opent voor Amerikaanse exploitatie. Ook de CIA heeft hierbij weer een bepalende rol, aldus deze analyse van professor Wade.

CIA en VS extraterritoriale wetgeving ingezet om EU-multinationals financieel te breken

Inmiddels zijn er ook meerdere dossiers bekend waarin de VS een combinatie van de CIA en extraterritoriale wetgeving inzet om in de EU gevestigde multinationals eerst financieel te ruïneren om ze vervolgens tegen een prikje op te kunnen kopen.

De werkwijze is simpel: eerst worden door de CIA belastende gegevens verzameld binnen een Europese multinational (target), vervolgens wordt – meestal door de U.S. Securities and Exchange Commission (SEC) – een rechtszaak tegen desbetreffende EU-multinational aangespannen. Daarna worden boetes opgelegd ter hoogte van vele tientallen tot honderden miljoenen euro’s. Die boetes leiden tot een naderend faillissement van desbetreffend bedrijf. Vervolgens koopt een Amerikaanse concurrent het zieltogende Europese bedrijf voor een habbekrats over.

Enkele praktijkvoorbeelden

Tegen het Duitse Volkswagen AG zijn enkele tientallen zaken vanuit de VS aangespannen. Dat begon in september 2015 met het Dieselgate emissieschandaal, aangespannen door de eerdergenoemde SEC. Diezelfde SEC spande daarna nog tientallen procedures tegen Volkswagen aan. De meest recente betreft de gedwongen verkoop van de Volkswagenproductie in China wegens beschuldigingen van de VS-regering inzake mensenrechtenschendingen. Ook in Duitsland is het bedrijf gedwongen om drie fabrieken te sluiten en tienduizenden werknemers te ontslaan.

De Franse multinational Alstom Power werd in 2015 overgenomen door zijn Amerikaanse concurrent General Electric, nadat Alstom eerder dat jaar tot een boete van een kleine miljard dollar was veroordeeld door het Amerikaanse ministerie van Justitie wegens vermeende omkoping. De EU verleende haar medewerking aan deze vijandelijke overname.

In de periode 2021-2023 legde het Amerikaanse ministerie van Justitie voor een bedrag van bijna 8 miljard euro aan boetes op waarvan het merendeel aan bedrijven die in de EU zijn gevestigd.

De nieuwswebsite over de EU – BrusselsReport – noemde de boetes vanuit de SEC en het Amerikaanse ministerie van Justitie (DOJ) aan de EU een grote vorm van financiële dwang.

Tot de bedrijven die elk voor minimaal honderden miljoenen, tot meer dan een miljard euro zijn beboet, horen onder andere:

• Airbus
• ING (619 miljoen dollar)
• HSBC
• Société Générale SA
• Siemens
• Daimler-Benz
• Volkswagen
• Alcatel
• ABB
• BAE

Kortom: met de VS als vriend, heeft de EU economische gezien verder geen vijanden meer nodig.

De meeste mensen denken dat de oorlog tussen Rusland en Oekraïne in 2022 begon omdat Oekraïne lid van de NAVO en EU wilde worden tegen de wil van Rusland. Sommige anderen vinden dat de oorlog in 2014 is begonnen met de bezetting van de Krim door Rusland, na de Maidan-revolutie. De aanleiding tot deze oorlog gaat echter veel langer terug en had dertig jaar geleden voorkomen kunnen worden. Maar…dat was niet de bedoeling van de VS en zijn vazallen: de EU en NAVO.

Oorlog in Oekraïne het gevolg van NAVO-uitbreidingen?

Na enkele maanden stug vol te houden dat er zeker geen inval in Oekraïne plaats zou vinden, gebeurde dat toch in de vroege ochtend van 24 februari 2022. De avond ervoor was Poetin op tv te zien en horen met een lange verklaring over het waarom. Samengevat komt het erop neer dat Rusland tot en met december 2021 had geprobeerd om van NAVO-baas de VS, verzekerd te krijgen dat Oekraïne nooit tot de NAVO toe zal treden. Hij had op dit verzoek een afwijzing ontvangen en daarop besloten tot specifieke militaire acties om de macht in Oekraïne af te nemen van de huidige regering aldaar. Wat daarna volgde, heeft de wereld verbaasd en heeft onvoorstelbaar verdriet, ontreddering en een nieuwe stroom vluchtelingen richting de EU veroorzaakt.

Niet nagekomen beloftes van de VS en EU aan Rusland

Op 7 maart 1992 lekte er een belangrijk document naar The New York Times, afkomstig van de VS-staatssecretaris van Defensie, Paul Wolfowitz. Het document – later genoemd ‘the Wolfowitz doctrine’ – bepaalt dat de VS de heersende macht in de wereld moet blijven. In het document wordt Rusland als een potentiële dreiging voor die Amerikaanse hegemonie bestempeld, vooral omdat dit het enige land in de wereld is met een kernwapenarsenaal dat de VS volledig kan vernietigen.

Zbigniew Brzeziński, Amerikaans veiligheidsadviseur van meerdere VS-presidenten, schreef vervolgens in 1997 ‘The Grand Chessboard’. Dit boek beschrijft onder andere de potentiële – voor de VS bedreigende – relatie tussen Rusland en Europa. Rusland met zijn enorme natuurlijke voorraden aan gas, olie, edelmetalen en hout én hoge opleidingsniveau, zou met de EU samen een existentiële bedreiging voor de hegemonie van de VS kunnen vormen. Dat zou – koste wat het kost – voorkomen moeten worden.

In 2017 werden door het Amerikaanse National Security Archive deze documenten vrijgegeven over de onderhandelingen tussen de VS en USSR inzake de hereniging van Duitsland eind 1990. Daarbij zijn aan Gorbatsjov heldere toezeggingen gedaan om de NAVO niet verder naar het Oosten uit te breiden. Bij die toezeggingen aan Gorbatsjov was niet alleen de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken – James Baker – betrokken, maar ook de toenmalige presidenten van het VK, Duitsland en Frankrijk.

De ultieme poging van de VS om Rusland tot bondgenoot te maken

Vanaf het uiteenvallen van de Sovjet-Unie in 1992, en in lijn met de Wolfowitz-doctrine, probeerde de VS in eerste instantie een direct verbond met het nieuwe Rusland van president Jeltsin te sluiten. Dat bondgenootschap, geïnitieerd door president Clinton, zou ervoor zorgen dat de VS zowel naar de EU als naar Rusland de leidende factor werd. Hoe dat allemaal in zijn werk is gegaan, is terug te vinden in deze documenten van het Amerikaanse National Security Archive (NSA).

Het NSA meldt tot hoever de relatie tussen de VS en Rusland werd uitgebreid:

• Het terugtrekken van Russische kermwapens uit Wit-Rusland, Oekraïne en Kazachstan.
• Toetreding van Rusland tot de G-7, waardoor (tijdelijk) de G-8 heeft bestaan.
• Gezamenlijke vredesmissie van de VS en Rusland in Bosnië.
• Russisch lidmaatschap van de Raad van Europa.
• Uitgebreide financiële steun vanuit de VS aan Rusland tijdens de economische crisis aldaar, begin jaren negentig.

Belangen van de VS bliezen de relatie met Rusland ook weer op

In dezelfde periode dat Clinton een hechte band met Rusland probeerde te smeden, was het ook de dezelfde VS onder Clinton die deze pogingen weer tenietdeed, aldus de documenten van het NSA. De VS had een dubbele agenda.

De geopolitiek onder Clinton leidde tot vele controversiële kwesties met Rusland. Tijdens het presidentschap van Clinton en Jeltsin, werd ook de NAVO uitgebreid en gaf de VS de instructie aan de NAVO tot de militaire campagne in Kosovo.

Achter alle retoriek van gelijkheid en vriendschap lag de realiteit van een enorme machts- en statusongelijkheid. Rusland was niet langer de supermacht van vroeger, de VS (nog) wel.

Moskou voelde zich vaak niet gerespecteerd en beweerde dat zijn belangen en prioriteiten niet naar behoren in overweging werden genomen. Van zijn kant was de VS alleen bereid om samen te werken – in de woorden van VS-minister Strobe Talbott – op “wat wij legitieme veiligheidszorgen achten, niet op alles wat de Russen beweerden belangrijk te vinden”, aldus documenten van het NSA.

Uitbreidingen EU en NAVO ten voordele van de VS en ten nadele van Rusland

Na het uiteenvallen van de USSR in 1992, begon ook de EU meteen met uitbreiden. Eerst met landen als Oostenrijk, Finland en Zweden (1995). Vervolgens met Polen, Slovenië, Tsjechië, Slowakije en voormalige USSR-landen Estland, Letland, Litouwen (2004). Daarna volgden Bulgarije en Roemenië (2007). Alle voormalige USSR-lidstaten die tot de EU toetraden, werden vrijwel gelijktijdig ook lid van de NAVO, in strijd met de aan Gorbatsjov gedane beloftes begin jaren negentig.

In lijn met de aanpak zoals verwoord door de Amerikaanse geopolitieke strategen Wolfowitz (1992) en Brzeziński (1997), wordt de EU door de VS vooral gezien als een verlengstuk van de VS. Dat is onder andere in deze analyse te lezen en beluisteren. De EU fungeert als een vazallenstaat van de VS in het gezamenlijk domineren van Eurazië.

Maidan-revolutie in 2014 veroorzaakt door VS en EU?

Op 18 februari 2014 braken gewelddadige protesten uit op het Maidanplein in Kiev waarbij talloze Oekraïners werden gedood door de eigen oproerpolitie. Voorafgaand aan die Maidan-revolutie, op 7 februari 2014, bracht de BBC een artikel uit waarin een onthullend telefoongesprek wordt weergegeven van de VS-staatssecretaris van Buitenlandse Zaken Victoria Nuland met de VS-ambassadeur in Oekraïne, Geoffrey Pyatt. In dat gesprek geeft Nuland aan hoe zij denkt dat de nieuwe Oekraïense regering eruit moet zien nadat de zittende president Janoekovitsj is verdreven.

Op 19 februari 2014, de tweede dag van de Maidan-revolutie, verschijnen opeens twee Europarlementariërs op het grote podium van het Maidanplein: VVD-er Hans van Baalen en Guy Verhofstadt, voormalig premier van België. Verhofstadt zegt tegen de menigte: “Er komt iedere week een nieuwe EU-delegatie hierheen tot jullie de strijd hebben gewonnen.” Van Baalen vult hem aan: “We blijven bij jullie.” Met deze uitspraken heeft de EU olie op het vuur van de Oekraïense revolutie gegooid, aldus dit NOS artikel.

Alleen als je het volledige geschiedkundige plaatje tot je wilt nemen, is een goed begrip van de vernietigende oorlog in Oekraïne mogelijk.

De redactie van Indepen verwerpt deze oorlog ten diepste, maar tracht met dit artikel een bijdrage aan begrip te leveren voor de oorzaken van deze oorlog, welke veel verder en dieper gaan dan de gewone media ons melden.

Zie de oorlog tussen de VS en Rusland over Oekraïne als een vechtscheiding na een mislukt huwelijk waarin de ene partner de andere te vaak heeft bedrogen en misbruikt. Zonder dat begrip en inzicht, wordt de escalatie tot een mogelijke wereldoorlog alleen maar groter. Dat wensen wij niet voor 2025.