Feodalisme 3.0 tegenover democratie 2.0

Huizenprijzen in Nederland zijn explosief gestegen terwijl huizenprijzen dalen in de rest van de EU. Twan Houben, bedrijfsstrateeg en Indepen-columnist, legt uit.

Een flink stuk van de dennenbossen in de duinen van Schoorl, vlak bij het Noord-Hollandse Bergen, is niet meer. De voorbije jaren kapte Staatsbosbeheer al zestienduizend dennen, ondanks verzet van omwonenden en milieugroepen. Dennenbos moet veranderen in stuifduin, vindt Staatsbosbeheer. En daarvoor moeten in de Schoorlse bossen nog meer bomen tegen de vlakte.

Wat gebeurt in de Schoorl staat niet op zichzelf. De website bomenkapmeldpunt.nl, waar bezoekers het kappen van gezonde bossen kunnen rapporteren, staat bol van de meldingen. Je zou bijna denken dat er iets goeds mis is met het beheer van onze bossen – en volgens wetenschappers zou dat wel eens kunnen kloppen. Wageningse onderzoekers berekenden recent dat het Nederlandse bosareaal sinds 2013 afneemt.

Niks aan de hand?

Als je denkt aan bossen, denk je aan Staatsbosbeheer. Staatsbosbeheer bezit 265.000 hectare natuur en is één van de grootste grootgrondbezitters van Nederland. Maar volgens Staatsbosbeheer is er geen vuiltje aan de lucht.

Op zijn website vertelt Staatsbosbeheer dat het alleen bomen kapt als dat echt nodig is. Staatsbosbeheer hanteert zo nu en dan de kettingzaag ‘om de natuur een handje te helpen’. Als er bomen ziek zijn, bijvoorbeeld. Of als bos moet veranderen in heide of duingebied ‘om zo te zorgen voor meer biodiversiteit’. Of als bos ‘oud’ is en eigenlijk moet ‘verjongen’.

In 2019 verkondigde de toenmalige landbouwminister Carola Schouten in een brief aan de Tweede Kamer hetzelfde verhaal. De bewindsvrouw had zich daarbij vooral laten influisteren door Staatsbosbeheer zelf. Schouten had ‘burgerbrieven’ gekregen over het kappen van bossen en wilde de schrijvers geruststellen. Met Staatsbosbeheer was afgesproken dat het oud bos kon verjongen door hier en daar een halve tot een hele hectare te kappen, vertelde ze. En daar was weinig mis mee. Toch?

Duister netwerk

In 2024 verscheen een onthutsend rapport dat duidelijk maakte dat er wel degelijk iets mis is met Staatsbosbeheer. Dat rapport heet Belangenverstrengeling politiek en directeuren Staatsbosbeheer en is geschreven door EDSP ECO, het project- en onderzoeksbureau van de milieuactivisten Jeroen Spaander en Marloes van de Pol.

Niet iedereen zal zich in de standpunten van Spaander en Van de Pol kunnen vinden. Het duo gelooft in de noodzaak van de energietransitie, maar is ook een fervent tegenstander van het verbranden van hout in ‘groene’ elektriciteitscentrales. Dat neemt niet weg dat het duo zich in zijn werk baseert op een indrukwekkende hoeveelheid publiek toegankelijke beleidsdocumenten, wetenschappelijke publicaties, persberichten en journalistieke producties. Alles wat Spaander en Van de Pol vertellen is onderbouwd, tot in het kleinste detail.

In hun rapport laten Spaander en Van de Pol zien hoe al in een vroeg stadium van de energietransitie elektriciteitsproducenten als Uniper, EFZ, RWE, Engie en Vattenfall zich realiseerden dat ze biomassa in de vorm van hout nodig hadden. Om die toevoer veilig te stellen, zijn de energiemaatschappijen sinds de jaren negentig gaan werken aan een complex en ondoorzichtig netwerk van organisaties.

In dat netwerk zitten om te beginnen lobbyisten die de politiek bewerken. In Brussel lopen voor deze energieleveranciers ongeveer twee dozijn lobbyisten rond die jaarlijks bijna zes miljoen euro kosten, schrijven Spaander en Van de Pol. Over lobbyactiviteiten in Den Haag is vrijwel niets bekend.

Tegelijkertijd financierden de energieproducenten wetenschappelijk onderzoek dat de voordelen van biomassa moesten aantonen. Dat onderzoek gebeurt volgens het rapport onder meer in het Copernicus Instituut, dat onderdeel is van de Universiteit van Utrecht. In 2015 kreeg dat instituut een tik op de vingers van de Koninklijke Nederlandse Academie voor Wetenschappen (KNAW). De KNAW vond dat energieproducenten te veel invloed hadden op het instituut.

Eén van de onderzoekers die is verbonden aan het Copernicus Instituut is Jacqueline Cramer, die tot 2010 voor de PvdA minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer was geweest. Onder Cramer kwam in het kabinet-Balkenende IV de basis tot stand van de huidige regelgeving rond biobrandstoffen. Daarbij leunde Cramer zwaar op de inbreng van andere medewerkers van het Copernicus Instituut.

Nietszeggende keurmerken

In de regelgeving rond biomassa spelen keurmerken een cruciale rol. Dat bleek bijvoorbeeld uit de kamerbrief van landbouwminister Schouten uit 2019. Daarin verzekerde Schouten het parlement dat er niets in de Nederlandse bossen gebeurt wat het daglicht niet kan verdragen. De bossen van Staatsbosbeheer waren immers gecertificeerd door de Forest Stewardship Council (FSC). Dat FSC-keurmerk bewees dat ze ‘duurzaam’ werden beheerd.

Spaander en Van de Pol doen uit de doeken dat de medeoprichter en bestuurder van FSC Nederland, Zwier van Olst, een hoge functie heeft bij Staatsbosbeheer. Van Olst is directeur van BioGrondstoffen BV. Dat bedrijf verkoopt hout van Staatsbosbeheer aan biomassacentrales. Van Olst is niet de enige werknemer van Staatsbosbeheer die is verbonden aan organisaties die certificaten aflevert en tegelijkertijd hout verkoopt aan energiemaatschappijen.

Ook de organisaties die certificaten afleveren behoren tot het schimmige netwerk dat de energieproducenten hebben opgezet, tonen Spaander en Van de Pol aan. Net als de organisaties die de Nederlandse bossen beheren, zoals Staatsbosbeheer.

Geldstromen

Als zo de vork aan de steel zit, kun je jezelf afvragen wat die keurmerken nog zeggen. Je kunt je zelfs afvragen in hoeverre Staatsbosbeheer nog wel bezig is met het beheren van natuur. Het begint er toch op te lijken dat Staatsbosbeheer is veranderd van een goedwillende boswachter in een stiekeme houthakker. Dat verklaart waarom volgens cijfers van de Algemene Rekenkamer tussen 2012 en 2022 de hoeveelheid biomassa die uit de bossen van Staatsbosbeheer is weggehaald is verdrievoudigd. Volgens het jaarverslag over 2023 leverde de verkoop van hout en biomassa Staatsbosbeheer een slordige twintig miljoen euro op.

Als Staatsbosbeheer door de corrumperende invloed van de energieproducenten is veranderd in een houthakker, dan is het wel een houthakker die er financieel een potje van maakt. Terwijl Staatsbosbeheer steeds meer geld binnenharkt door de verkoop van hout en biomassa, neemt de hoeveelheid overheidsgeld die Staatsbosbeheer jaarlijks opslokt alleen maar toe. Volgens het jaarverslag over 2016 kreeg Staatsbosbeheer in dat jaar ongeveer 85 miljoen euro aan overheidssubsidie. In 2023 was dat bedrag toegenomen tot 173 miljoen. Het is dus verdubbeld. En nog draaide Staatsbosbeheer in 2023 een verlies van 2,6 miljoen euro.

Ook goede dingen

Onder Staatsbosbeheer slinkt dus het bosareaal, regent het klachten van bezoekers, verdwijnt hout op onduidelijke manier in elektriciteitscentrales en betalen belastingbetalers zich blauw. Dat betekent natuurlijk niet dat Staatsbosbeheer alles fout doet. Welnee. De organisatie doet ook goede dingen. Het jaarsalaris van directeur Sylvo Thijsen is bijvoorbeeld helemaal in orde. In 2023 incasseerde Thijsen 223.000 euro. En daar kan Dick Schoof met zijn 190.000 euro nog een puntje aan zuigen.

Op 7 november 2024 versloeg Ajax de Israëlische voetbalclub Maccabi met een grandioze 5-0. Wat er echter voor en na deze wedstrijd gebeurde, haalde veel meer de (inter-)nationale pers dan de monsterzege van Ajax. Het ging vooral om de – door burgemeester Halsema en premier Schoof zwaar bestempelde – antisemitische aanvallen op de Israëlische voetbalsupporters. Maar dat verhaal blijkt niet te kloppen. Wat er precies gebeurde, moeten we uit buitenlandse media halen.

Schoof veroordeelt ‘antisemitische aanvallen’

Schoof veroordeelt ‘antisemitische aanvallen’ rondom Ajax-Maccabi, Netanyahu spreekt van ‘zeer gewelddadig incident’, aldus deze pagina van de Publieke Omroep Amsterdam (AT5).

Schoof spreekt van “volstrekt onacceptabele antisemitische aanvallen op Israëliërs.” Premier Netanyahu van Israël zegt een reddingsactie voor te bereiden vanwege een “zeer gewelddadig incident” tegen Israëliërs in Amsterdam. Hij meldt dat in een verklaring aan persbureau Reuters, aldus AT5.

Volgens de Israëlische ambassade in de Verenigde Staten zouden in Nederland honderden fans van Maccabi zijn aangevallen toen ze de Arena verlieten.

De Amsterdamse autoriteiten werden totáál verrast?

Op 16 november 2024 plaatst het Parool dit artikel (paywall) waarin de krant een analyse heeft gemaakt van de gewelddadigheden op 6,7 en 8 november. De krant stelt dat de Amsterdamse autoriteiten totaal verrast werden door het extreme geweld rond de wedstrijd.

Totaal verrast?

Verderop in het artikel komen we deze zin tegen: “Ja, er was vóór, tijdens en na het Europa League-treffen van Ajax en Maccabi Tel Aviv donderdag veel politie op de been, met op het hoogtepunt 800 agenten en volop mobiele eenheid.”

Ook lezen we in het artikel:

“Al sinds vorige week woensdagavond (6 november) circuleerden op sociale media beelden van Maccabi-hooligans die onder luid gejoel Palestijnse vlaggen van gevels scheurden. Op de Dam werd zo’n buitgemaakte vlag verbrand. Er klonken racistische leuzen over de oorlog in Gaza en over Arabieren. De vlaggenjacht en spreekkoren leidden in de loop van donderdag tot groeiende woede onder Amsterdammers”.

Dus: op 6 november – de dag voor de wedstrijd – circuleerden op sociale media beelden van Maccabi-hooligans die vlaggen van gevels scheurden en verbrandden en racistische leuzen riepen, maar de Amsterdamse autoriteiten werden totáál verrast.

Hoe geloofwaardig is dit?

Buitenlandse media spreken schande over het Nederlandse optreden en desinformatie

In het buitenland is ongeloof en verbazing omtrent de opstelling van de Nederlandse autoriteiten tijdens en na de agressie rondom de wedstrijd op 7 november.

In dit artikel van de Britse krant The Guardian wordt uitgebreid beschreven wat er allemaal in Amsterdam gebeurde op de dag vóór de wedstrijd:

• Kapotscheuren en verbranden van Palestijnse vlaggen.
• Spreekkoren met “f**k you Palestine” en “we will f**k the Arabs”.
• Amsterdamse taxi’s beschadigen.
• Afsteken van vuurwerk en brandstichting.
• Verklaring afleggen dat er geen scholen meer in Gaza zijn omdat daar geen kinderen meer in leven zijn.

Bovengenoemde acties zijn allen aan de Maccabi-fans toe te wijzen, aldus The Guardian.

Dus: de autoriteiten hadden op 7 november geen enkel idee van de ernst?

Dit filmpje van Guardian News laat duidelijk zien wat oorzaak en gevolg van de rellen op 6,7 en 8 november waren.

Het Amerikaanse televisiestation Democracy Now! maakt zich in dit filmpje ernstige zorgen over de leugens rond de toedracht van de rellen en de staat van de Nederlandse democratie als er door onze overheid eenzijdige informatie wordt verstrekt.

De Franse staatszender France 24 noemt de berichtgeving rondom de rellen op 7 november keiharde leugens in dit filmpje. Desinformatie dus.

Nederlandse veiligheidsdiensten geschokt door Israëlische invloed op nationale politiek

BNNVARA maakt op 16 november bekend dat de Nederlandse autoriteiten zich in de luren hebben laten leggen door de Israëlische regering. In dit artikel staat:

• “Het Israëlische ministerie van Diaspora en Bestrijding Antisemitisme stuurde deze week voorafgaand aan het Kamerdebat over de aanvallen op Maccabi-supporters in Amsterdam een ‘speciaal rapport’ met een eigen analyse naar politici. Onder meer BBB-leider Caroline van der Plas stond daar vervolgens in het debat driftig mee te zwaaien.”
• “Meerdere bronnen in en rond ministeries die zich bezighouden met veiligheid spreken van ongewenste Israëlische inmenging in de Nederlandse politiek. Tot op het hoogste ambtelijke niveau bestaan daarover zorgen, zeggen twee bronnen.”

Wij moeten ons ernstig zorgen maken over desinformatie vanuit de overheid

Na de rampzalige jaren onder Mark Rutte, hadden we weer even hoop op een verbetering van onze democratie en vrijheid van meningsuiting met een nieuwe regering. De wijze waarop de burgemeester van Amsterdam – Halsema – en premier Schoof met informatie rond de rellen op 7 november 2024 om zijn gegaan, hebben deze hoop weggeslagen. Vooral nu ook ons eigen veiligheidsdienst zich in de Volkskrant (15 november) heeft uitgesproken over ongewenste inmenging van Israël in de Nederlandse politiek.

Onze eigen NCTV omschrijft desinformatie als volgt:

“Desinformatie wordt verspreid om meningen te beïnvloeden, geld te verdienen of schade aan te brengen aan onze samenleving, de democratie of de volksgezondheid. Desinformatie bestaat niet altijd uit onjuiste informatie. Regelmatig is het juist een combinatie van feiten en verzonnen informatie, of een uit de context getrokken gebeurtenis.”

Deze raadsbrief van de gemeente Amsterdam van 11 november 2024 inzake de rellen is het levende bewijs van die desinformatie.

Ook als je bovenstaande buitenlandse artikelen en reportages beziet, kun je niet anders dan concluderen dat de burgemeester van onze hoofdstad en onze premier zich schuldig hebben gemaakt aan het verspreiden van desinformatie. En dat is een zeer ernstige zaak.

Een zaak die wij minstens zo erg vinden als de feitelijkheden rondom 7 november. Daarvan valt te betreuren dat zowel inwoners van Amsterdam, Palestijnen als Israëliërs de dupe zijn geworden. Gevolg van een manipulerende en een gemanipuleerde overheid.

Het laatste woord is hier nog niet over gezegd en kan tot een val van deze kersverse regering leiden.

Nederland moet weer op eigen benen gaan staan.