Oekraïne: Als helpen geen hulp is (deel 5)

In de jaren 2020 – 2021 namen de regeringen van veel Europese landen binnen korte tijd vergelijkbare maatregelen om de coronapandemie te bestrijden. De uitzondering was Zweden. Het leek wel of er een soort onzichtbare hand achter al die regeringen zat. Velen, waaronder ikzelf, speculeerden over welke organisatie achter de schermen de regie voerde. Was het de WHO? De G7, of toch de EU? Al deze partijen hebben een rol gespeeld tijdens de pandemie, maar de EU toch wel een heel specifieke. Over die rol gaat dit artikel.

Het Europees Semester

Het Europees Semester (ES) is een centraal onderdeel voor economische beleid in de Europese Unie (EU). Het is een jaarlijks terugkerend beleidsproces om het economisch, budgettair, werkgelegenheids- en sociaal beleid in de EU te centraliseren. Tijdens dit proces stemmen de lidstaten hun begrotings- en hun economisch beleid af op de regels die de EU daarvoor heeft ontwikkeld.

Deze aanvankelijk voornamelijk economische oefening is de afgelopen jaren uitgebreid met andere beleidsterreinen. In 2020 werd de organisatie van een EU brede bestrijding van de pandemie ook tot een onderdeel van het Europees Semester uitgeroepen, zoals verderop zal blijken. Het semester heeft een aantal doelen die erop gericht zijn om de verschillen tussen de EU-lidstaten te verkleinen en de economische groei en welvaart van alle lidstaten meer gelijk te verdelen. Dat uit zich volgens de EU in deze subdoelen;

• Te grote macro-economische onevenwichtigheden tussen landen in de EU voorkomen.
• Nationale herstel- en veerkrachtplannen opzetten en jaarlijks controleren (meer hierover in een later artikel).
• Werkgelegenheids- en sociaal beleid coördineren en monitoren.
• Europees centraliseren van oplossingen voor hedendaagse problemen op het gebied van gezondheidszorg, energie, voedsel, klimaat of water en daarmee de stabiliteit in de EU helpen te verzekeren.
• Gezonde overheidsfinanciën garanderen, onder meer door centraal vanuit Brussel eisen aan de rijksbegrotingen van de lidstaten te stellen (hierover meer in een artikel over Prinsjesdag).
• Economische groei bevorderen van de EU als totaal.

Coronaregie via het Europees Semester van 2020

Op 20 mei 2020 bracht de Europese Commissie (EC) onder leiding van Ursula von der Leyen haar plan uit voor de centrale aanpak van de coronapandemie in de EU-lidstaten. Daaraan voorafgaand had de EC in de maand april 2020 met de regeringen van alle individuele lidstaten via videoconferenties overleg gevoerd om de regie vanuit Brussel af te stemmen, aldus pagina 18 van dit plan. Afgesproken is om een ‘voortdurende dialoog’ tussen EC en lidstaten te onderhouden.

Een paar citaten uit dit stuk:

“De Europese Unie heeft te maken met een ongekende economische schok ten gevolge van de COVID-19-pandemie. De weerslag daarvan op de productie, de vraag en de handel hebben geleid tot (….) hogere overheidstekorten en toenemende verschillen binnen en tussen de lidstaten. Een sterke, gecoördineerde Europese economische respons is cruciaal. De negatieve economische en sociale gevolgen van de crisis, de mogelijke fragmentering van de eengemaakte markt en de aanzienlijke economische verschillen en onevenwichtigheden binnen de EU moeten tot een minimum worden beperkt.”

Verderop dezelfde pagina wordt door de Europese Commissie betoogd dat de EU ernstig is geschaad door “een aantal nationale maatregelen die de verspreiding van de pandemie moeten tegengaan”. Met andere woorden de EC is van mening dat plannen van individuele lidstaten om de pandemie te beteugelen, de EU hebben geschaad.

“Het Europees Semester is nu bijzonder noodzakelijk gelet op de omvang van de schok en de ongekende aard van de economische beleidsmaatregelen die de lidstaten nemen. Het is van het grootste belang dat de coördinatie van het economisch beleid in de EU doeltreffend wordt gewaarborgd. Het Semester biedt de mogelijkheid om een gemeenschappelijke aanpak af te spreken.”

Welke maatregelen zijn in 2020 en 2021 centraal afgesproken?

“Bij de heropstart van de economie moeten de lidstaten zich toeleggen op een herstelstrategie waarmee de weg wordt gebaand voor de groene en digitale transitie in overeenstemming met de Europese Green Deal. Een gecoördineerde reactie is noodzakelijk om de economische schade te beperken, een passende gezondheidszorg te verzekeren en een snel, robuust herstel van de economie te bevorderen in de richting van een duurzame en inclusieve groei.” Vervolgens worden er een aantal regelingen genoemd die in de lidstaten toegepast kunnen worden om de coronaproblemen breed aan te pakken:

• Regelingen voor deeltijdwerken (NOW-regeling)
• Loonsubsidies (Tozo voor zzp’ers)
• Discretionaire begrotingsmaatregelen zoals de TVL
• Tijdelijk belastingverlichting en verlenen van uitstel van betaling
• Optuigen van kredietverlening aan bedrijven via overheidsgaranties

Bij het toepassen van al deze regelingen, vreest de EC dat rijkere EU-lidstaten omvangrijkere financiële parketten aan bedrijfsleven en burgers kunnen verstrekken, dan armere lidstaten. “Deze verschillen zouden kunnen leiden tot een verstoring van het speelveld van de eengemaakte markt en tot grotere verschillen in de levensstandaard”, aldus de Europese Commissie.

Op laatstgenoemde vrees is dus ook wat op verzonnen; het coronaherstelfonds van juli 2020. Dit fonds waarin de lidstaten 750 miljard euro hebben ondergebracht, moet de ontstane financiële verschillen tussen de lidstaten als gevolg van de pandemie neutraliseren. Volgens een artikel van de NOS van 21 juli 2020 gaat 28 procent van het hele fonds naar de zwakste grote economie van de EU: Italië.

Vervolg op de gecentraliseerde plannen uit het Europees Semester van 2020

Het ES van 2020 kondigt op pagina 6 ook al een aantal gecentraliseerde corona vervolgstappen voor 2021 af. Daartoe behoren:

• Plannen voor een versterkte aanpak bij de realisering van de Sustainable Development Goals (SDG’s) van de VN, zoals later onder andere uitgewerkt in de ‘Fit for 55’ plannen om de CO2 uitstoot met 55 procent te reduceren voor het jaar 2023. Ik vraag me daarbij oprecht af wat dit in vredesnaam met corona te maken heeft. Het lijkt wel of de Europese Commissie alles aangrijpt om de SDG’s versneld erdoor te drukken.
• Onderzoek naar de vraag of ‘lidstaten wel daadwerkelijk bekwaam zijn om een crisis als corona zelfstandig aan te pakken’. Het antwoord op deze vraag wordt in 2021 door de EC met een harde ‘nee’ gegeven als op 1 juli 2021 het Europees Digitaal Coronacertificaat wordt geïntroduceerd dat later (1 juli 2023) door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) integraal wordt overgenomen voor een uitrol over de hele wereld. De WHO neemt hiermee het door de EU ontwikkelde systeem van digitale coronacertificaten over om een mondiaal systeem op te zetten dat burgers overal ter wereld ‘beschermt’ tegen huidige en toekomstige gezondheidsbedreigingen, waaronder pandemieën, aldus deze website van de EU.
• Het afschaffen van de mogelijkheden van nationale regeringen om de uitvoer van bepaalde essentiële medische producten in het belang van het eigen land te beperken.
• Het introduceren van een specifiek monitoringssysteem dat centraal vanuit Brussel macro-economische onevenwichtigheden tussen lidstaten gaat volgen en koppelen aan een Europees ‘waarschuwingsmechanisme’.

Kortom; de Europese Commissie heeft, via het ‘Europees Semester’ een centrale rol gespeeld bij de coördinatie van vele acties op de gebieden van economie, vaccinatie en reizen als vervolg op de coronapandemie. Daarnaast heeft de EC de pandemie als kapstok gebruikt om haar macht over nationale regeringen te vergroten, zoals blijkt uit de versterkte aanpak bij de implementatie van de SDG’s, versnelde uitrol van de Green Deal, reduceren van het zelfstandig optreden van lidstaten inzake medische ingrepen bij pandemieën en het opzetten van een systeem om de verschillen in economische groei tussen lidstaten zo klein mogelijk te maken.

De vraag is of Europese burgers beter worden van zo’n aanpak, of alleen de Europese machthebbers en het grootkapitaal.

INDEPEN LIVE VANUIT BRUSSEL

Opkomst globalisten baart ECR zorgen: ‘Als je woke ontkent, kom je in de problemen’

BRUSSEL – Studenten voelen zich op steeds meer Europese universiteiten onbehagelijk omdat het radicaal progressieve gedachtegoed volgens hen opgedrongen wordt. ,,Je kunt jezelf niet meer zijn’’, zei de net afgestudeerde Shauny Bronders afgelopen week tijdens een conferentie van de conservatieve partij ECR in het Europees parlement in Brussel.

De driedaagse meeting in Brussel was georganiseerd door het politieke blok ECR dat zich zorgen maakt over de opkomst van globalisme, cancelen en censuur. ,,We hebben jullie nodig. We zijn het gevecht aan het verliezen. Iedereen heeft de neiging te gaan geloven in een globalistische regering’’, zei de Nederlandse Europarlementariër Michiel Hoogeveen (ECR/JA21).

Tegen de studenten zei Hoogeveen, kritische vragen te blijven stellen aan hun linkse professoren op de universiteiten over de rol van de EU. Er moet volgens hem een fundamenteel debat komen over de toekomst van Europa. Tijdens de bijeenkomst klonken in Brussel zorgen van Europarlementariërs over de botsing van normen en waarden en de kokende druk op de Green Deal en woke.

De Belgische Shauny Bronders, die studentenvertegenwoordigster was, zei in Brussel dat woke en cancelen volop gaande is. ,,Je kan jezelf niet meer zijn.’’ Volgens een Italiaanse student zijn mensen met een andere mening in de ogen van steeds meer radicaal linksdenkenden een soort monsters. ,,We zijn geen opponenten, maar hun vijand. Dát is géén democratie.’’

Als je woke ontkent, kom je in de problemen, is de trend die de European Conservatives and Reformists Group (ECR) ziet. ,,Als je zegt dat er maar twee seksen zijn: man en vrouw,  wordt je gecanceld. Op je werk, tijdens je studie. Je wordt geïndoctrineerd. Links spiegelt voor dat woke staat voor tolerantie. Maar dít is geen tolerantie, maar het tegenovergestelde. We glijden af.’’

Ook op Nederlandse universiteiten bleek deze week dat de sfeer door andersdenkende studenten soms als dreigend te worden ervaren. Een groepje eerstejaars studenten van de universiteit in Leiden en hun ouders sloegen alarm bij nieuws- en opinieplatform Indepen omdat een gedragscode ingevoerd is op de faculteit der Geesteswetenschappen.

Die gedragscode legt beperkingen op aan uitingen die als onwettig, bedreigend, intimiderend of obsceen worden gedefinieerd. Studenten vrezen dat de code misbruikt kan worden om de mond te snoeren over gender, de regenboogvlag of klimaat. ,,Gedreven door de angst voor repercussies in het tijdperk van ‘woke en cancelcultuur’ houden deze studenten hun verontwaardiging vooralsnog binnenskamers’’, aldus een van de zwaar bezorgde ouders die vreest voor censuur.

De universiteit in Leiden voert echter aan dat de gedragscode studenten slechts bewust moet maken hoe ze met elkaar moeten omgaan, zonder enige verplichting tot naleving.

Volgens de Italiaanse Europarlementariër Carlo Fidanza wordt de radicaal progressieve ideologie momenteel in de hoofden gestampt van kinderen. In de EU  begint dat volgens hem tegenwoordig al op de lagere school. Hij schetste de situatie op 20 september in Brussel: ,,Ze worden met die progressieve boodschap gebombardeerd op school. Iets wat heel ver afstaat van gezond verstand.

’’ Tradities dreigen volgens hem in de vuilnisbak te verdwijnen, en er ontstaat in zijn ogen langzaam maar zeker eenheidsworst: het verlies van een eigen identiteit door de lidstaten. Een EU als superstaat. ,,Ik zie het thuis bij mijn eigen kinderen averechts werken. Ze komen in verzet. Ze zeggen: ‘Ze dringen ons op school op wat we moeten denken’.’’

Op de bijeenkomst in Brussel werd door professor Ferenc Hörcher van de universiteit in Budapest zelfs stilgestaan bij de opkomst van communisme en fascisme, waarbij oude waarden vernietigd werden in het belang van een voorgespiegelde perfecte toekomst. De EU is volgens de ECR aan bezinning toe, nu de democratie volgens deze partij zwaar onder druk staat. ,,An obscure power structure” werd het systeem genoemd. ,,Omdat de kleinere lidstaten verzwolgen worden door de ‘big guys’’’ (Duitsland en Frankrijk).

Titel van een van de bijeenkomsten was in Brussel dan ook: ‘Between more Europe, and no Europe: a euro-realist middle way’. Europarlementariërs van de ECR, onder wie het vooraanstaande lid professor Ryszard Legutko, beschuldigen leden van de Europese Commissie bovendien dat ze zichzelf een rol én macht toe eigenen, die hen volgens de verdragen nóoit gegeven zijn. ,,Maar niet één keer zijn deze oligarchen teruggefloten door het Europese Hof voor trashpassing.”

In heel de EU is volgens de ECR ondertussen grensoverschrijdend gedrag gaande op steeds meer universiteiten: een opdringerige sfeer van woke door progressieve professoren. ,,Er zit iets goed fout in de academische wereld.’’ Vrij denken, wordt aan banden gelegd, is de zorg. Vorige week barstte hij al los tijdens de plenaire zitting in het Europees Parlement, in Straatsburg. In zijn reactie op de jaarlijkse ‘State of the Union’ van Ursula von der Leyen, nam professor Ryszard Legutko van de ECR geen blad voor de mond dat zij de werkelijkheid volgens hem veel te mooi voorspiegelde: ,,To paraphrase Shakespeare’s Hamlet: Something is rotten in the State of the Union. There is more than ever instability, tension and uncertainty.”

In Brussel op de summit voor jongeren van het conservatieve blok, klonk deze week ook nog eens zware vertwijfeling over de in hun ogen eenzijdige berichtgeving in de ‘main stream media’: veel grote landelijke kranten, radiostations en tv-stations rennen volgens de ECR kritiekloos achter het verhaal van de globalistische linkervleugel aan.

Europarlementariër professor Zdzisław Krasnodębski uit Polen noemde het extreem zorgelijk dat wetenschappers door andere wetenschappers worden gecanceld. ,,Ben je andersdenkend, heb je tegenwoordig in de academische wereld een groot probleem.”

Een van de jongere conservatieve leden op de summit, ziet een oplossing om te voorkomen dat Europa samensmelt tot één superstaat met één gedachtegoed: ,,Laat de liberalen die naar links getrokken zijn, zich wéer aansluiten bij de conservatieven om tegenkracht te geven’’, zei hij. ,,De tirannie van een onzichtbare vijand’’ noemde een andere student de machtige krachten achter de globalistische beweging. ,,Who controls this oligarchy?’’ Wie heeft de controle over deze oligarchen, wil hij weten: Wie stuurt deze beweging aan? Wie trekt er aan de touwtjes?

Michiel Hoogeveen vindt de trend richting een EU als steeds machtiger superstaat zorgelijk, maar blijft vertrouwen houden in de toekomst van Europa. ,,Ik blijf een optimist. Ik geloof dat we veel kunnen veranderen. We need to step up by winning the elections.”  Ook zei hij: ,,Veranderingen kosten tijd”.

De ECR zei in Brussel tegen de Italiaanse, Poolse en Nederlandse studenten dat ze hun waarden en normen op de universiteiten en in de samenleving moeten blijven uiten en verdedigen: ,,Freedom of speech. Freedom of expression. Freedom of religion. These are our values.’’

Lampedusa wordt overspoeld door bootmigranten uit West-Afrika, omdat mensen uit deze regio tegenwoordig naar Tunesië kunnen reizen, zonder overgeleverd te zijn aan mensensmokkelbendes onderweg. Hun verdienmodel is overgenomen door luchtvaartmaatschappij Tunisair.

Op Lampedusa komen per dag meer illegaal overstekende migranten Europa binnen dan vorig jaar in de drukste wéken, en dan in heel Italië. Nu al zijn op het kleine eiland reeds tweemaal zoveel bootmigranten gearriveerd als heel vorig jaar: 116.000. Dit getal dateert van vóór afgelopen week (medio september). Toen kwamen op woensdag in één etmaal maar liefst 7000 migranten aan wal op het piepkleine eilandje met 6000 inwoners.

Vicepremier Matteo Salvini beschuldigde mensensmokkelaars van een oorlogsdaad, door opzettelijk met zoveel bootjes gelijktijdig de overtocht aan te vangen. De afgelopen maanden werd het al steeds drukker op zee, en in de haven. Als gevolg hiervan heeft Frankrijk de grens met Italië alweer gesloten, wat volgens het Verdrag van Schengen alleen mag in noodsituaties.

De mensensmokkelaars zouden de migranten-armada hebben beraamd om druk te zetten op de Europese Unie. Zowel in Brussel als in veel lidstaten is onvrede over de migratiedeal die in de zomer werd gesloten door premier Mark Rutte en zijn Italiaanse ambtgenoot Giorgia Meloni, samen met Ursula von der Leyen (voorzitter Europese Commissie). Die deal zou harteloos zijn, omdat er te weinig eisen zijn gesteld aan de regering in Tunis qua mensenrechten. Ongewenste migranten worden nu soms mishandeld of zelfs in de woestijn achtergelaten, nadat ze over de grens zijn ‘uitgezet’.

Deze excessen zijn in media wereldwijd breed uitgemeten. Maar er is veel te weinig aandacht voor volgens Clingendael-fellow Francesco Mascini, een specialist op het gebied van irreguliere migratie die eerder onder meer werkte vanuit de Nederlandse ambassade van Tunis. Daar was hij coördinator.

Hoe komt het dat de illegale migratiestroom naar Italië zo groeide? In het voorjaar is de termijn dat West-Afrikanen visumvrij mogen doorbrengen in Tunesië, verdubbeld naar 180 dagen. Ruim voldoende tijd om een mensensmokkelaar te vinden met een bootje. Die staan volgens Mascini al bij de aankomsthal van het vliegveld op de gelukszoekers te wachten.

Deze reis is bovendien oneindig veel veiliger en sneller dan wat lang gebruikelijk was: over land de tocht door de Sahara afleggen, met mensensmokkelaars. Dat is recent juist ingewikkelder geworden, omdat in transitland Niger een coup is gepleegd.

In de afspraken die premier Rutte met Meloni en Von der Leyen maakte, was over de luchtbrug naar Tunis niets afgesproken. De vluchten worden uitgevoerd door Tunisair, een staatsbedrijf. Het regime plukt dus de vruchten mee van de grote oversteek met de armada op Lampedusa.

Opvallend is hoe het overspoelen van dit eiland een spiegel is van wat zich afspeelt in de Verenigde Staten. Daar zijn het zelfs de democratische bestuurders van New York die waarschuwen dat de samenleving wordt ontwricht. Dat is opmerkelijk, want deze stad riep zichzelf eerder uit tot een ‘sanctuary city’, een stad die zegt migranten met open armen te willen ontvangen.

Maar nu het er tienduizend per maand zijn, is de rek eruit, waarschuwde de burgemeester onlangs. De vluchtelingen komen via de grens met Mexico het land binnen, en worden vaak daar op bussen gezet naar steden elders in de VS. Dit kwam op gang omdat de zuidelijke deelstaten de grote toestroom niet aan konden.