Politieke pyromanen in het Oekraïneconflict

Pyromanie (vuurzucht) is een stoornis in de impulsbeheersing, waarbij iemand meerdere keren opzettelijk en doelgericht brand sticht. Iemand die dit gedrag vertoont wordt een pyromaan genoemd.

Bij de hereniging van Oost- en West-Duitsland in 1990 maakten Kohl en Gorbatsjov één heldere afspraak: het losweken van Oost-Duitsland uit het Oostblok, en daarmee het toetreden van Oost-Duitsland bij de EU en de NAVO mocht nóóit aanleiding zijn voor verdere oostelijke uitbreiding van de NAVO. Dit was een mondelinge afspraak die op diverse plekken bestreden wordt. De onrust in Rusland in de negentiger jaren werd echter aangegrepen om de NAVO verder uit te breiden, en Rusland heeft het nooit onder stoelen of banken gestoken dit als een bedreiging te zien. In 1999 traden Polen, Tsjechië en Hongarije toe tot de NAVO, in 2004 gevolgd door Bulgarije, Estland, Letland, Litouwen, Roemenië, Slowakije en Slovenië en in 2009 Kroatië, stuk voor stuk landen uit het voormalige Oostblok. Dat dit vanuit Russisch perspectief bedreigend is, is begrijpelijk. De NAVO is geen fietsclub, maar een club die militair ingrijpt mocht één van haar leden in de ‘problemen’ komen, en de definitie van ‘problemen’ is in de geschiedenis nogal flexibel gebleken.

Vanaf het begin van het conflict in Oekraïne is er sprake van politieke pyromanen, politici die uitspraken doen of handelen om het conflict verder op te doen laaien. Politiek doen ze dat vooral op de thema’s NAVO en EU, want beiden zijn vanuit Russisch perspectief bedreigend. Zo kon Von der Leyen de verleiding niet weerstaan om al in een vroeg stadium het lidmaatschap van Oekraïne van de EU als ‘begrijpelijk’ of zelfs ‘wenselijk’ te beschouwen. Dat is simpelweg olie op het vuur gooien. Ook de plots bespreekbare uitbreiding van de NAVO met Zweden en Finland, bufferlanden naar het Oostblok, is een regelrechte provocatie vanuit Russisch perspectief. Maar de pyromanie beperkt zich niet alleen richting Rusland; ook de Europese bevolking wordt bestookt met vergeldingsacties die vooral de eigen bevolking treffen, door haar eigen politici notabene.  

De roep om sancties tegen Rusland was vanaf het begin enorm en vele politieke leiders buitelden over elkaar heen om nog krachtigere sancties aan te kondigen. Hebben deze sancties effect? Nou en of! Treffen ze doel? Totaal niet! De verdere prijsopdrijving door het conflict heeft gezorgd voor historisch hoge gasprijzen met als gevolg dat Rusland de overschotten gas, die ontstaan omdat Europa minder afneemt, verkoopt aan China en India tegen prachtige prijzen, hoger dan ooit tevoren. De USA kan nu LNG (vloeibaar aardgas) leveren aan Europa, iets wat in het verleden nooit mogelijk was wegens onbetaalbaar. Voor de olieleveringen geldt precies hetzelfde. Iedere blokkade zorgt voor verdere prijsopdrijving waarvan landen als China en India profiteren, en Rusland zelf nog het meeste. De verplichting om in roebels af te rekenen, een tegenreactie op alle sancties, pakt fantastisch uit voor Rusland. Doordat Rusland de roebel koppelde aan goud, en EU-landen via Gazprom en dus een omweg in roebels betalen, is de koers tot ongekende hoogte gestegen en heeft de Russische centrale bank al moeten ingrijpen om de stijging enigszins te dempen. Als gevolg van de stijging van de energieprijzen ontstaat door de hele Europese economie inflatie, die van Nederland voorop. Het doel om de financiering van de oorlog in Oekraïne te stoppen is in het gezicht van al die sanctie roepers ontploft. Wie zitten er op de blaren terwijl ze zich in Moskou en Washington een bult lachen? De Europese bevolking, niemand anders. Moskou en Washington varen er wel bij.

De tegenmaatregelen van Rusland, zoals de blokkade van de Oekraïense havens, hebben vooral effect op de voedselvoorziening van Afrika. De graanschuur van Europa produceerde voornamelijk voor Afrika, en niet voor Europa. Waar gaan straks de hongerlijdende Afrikanen naar vluchten? Niet naar Rusland. Landen die zelf voedselproducerend zijn en aan Europa leveren hebben een exportstop ingesteld om de eigen voedselvoorziening veilig te stellen. Rundvlees uit Brazilië komt bijvoorbeeld al maanden niet meer aan in Europa, met als gevolg een rundvleestekort in de Nederlandse schappen.

Het sturen van moderne wapens naar Oekraïne, geen lid van de EU en geen lid van de NAVO, trekt Europa steeds verder in een conflict buiten haar eigen landsgrenzen. Amerikaanse wapenproducenten beleven gouden tijden. Het impulsieve acteren en reageren van onze leiders hebben tot nu toe als enige gevolgen gehad; een verder oplaaiend conflict, een sterk toenemende inflatie, dreigende voedseltekorten, een energiecrisis, exploderende benzineprijzen, exploderende gasprijzen en een dreigende implosie mocht Moskou besluiten nog meer landen van het gas af te halen omdat ze hun rekening niet betalen. Dat zijn de gevolgen voor Europa, niet voor Rusland voor de duidelijkheid. Putin heeft betrekkelijk weinig gedaan als tegenreactie op alle sancties; betalingen in zijn eigen valuta en iedereen die zijn gas- of olierekeningen niet betaalt wordt afgesloten. De echte ‘wapens’ liggen bij Putin nog onder zijn bureau. Duitsland van het gas afhalen zou bijvoorbeeld een enorm effect sorteren. Biden sleept eindelijk LNG-contracten binnen en de Amerikaanse wapenindustrie draait overuren. China kijkt rustig toe. Putin kijkt rustig toe hoe het Europese continent, vervuld van zelfgenoegzaamheid en opportunisme, haar eigen graf graaft. Ondertussen buitelen de Europese leiders alweer over elkaar heen voor een volgende ronde sancties. Maar die sancties zouden toch Rusland moeten treffen en een mogelijk einde van de oorlog moeten forceren? Tot nu toe treffen ze maar één continent: het Europese. En dat maakt deze politici tot pyromanen.