Helpt BNR haar luisteraars economisch de vernieling in?

Binnen het neoliberale gedachtengoed – niet te verwarren met het kapitalisme – worden er sinds de jaren ‘80 van de vorige eeuw een aantal leugens verspreid om de gemiddelde burger in de waan te laten dat alle wetgeving en maatregelen betreffende de economie positief zijn. Het palet aan leugens is de laatste tien jaar fors uitgebreid teneinde te verbloemen, dat de kloof tussen arm en superrijk steeds groter wordt gemaakt. Een overzicht van de meest populaire leugens en manipulatie.

Privatisering leidt tot lagere kosten voor consumenten

Ronald Reagan en Margaret Thatcher verkondigden in de jaren ’80 het verhaal dat het privatiseren van overheidsdiensten – de verkoop van energieleveranciers, ziekenfondsen, spoorverbindingen en postbezorgers en dergelijke – tot lagere kosten voor de consument zouden leiden. Private ondernemingen zijn immers efficiënter in de bedrijfsvoering dan een ambtenarenapparaat, zo was hun gedachte.

We weten inmiddels hoe dit is afgelopen. De tarieven van ziektekostenverzekeraars, postbezorgers, telefoondiensten en openbaar vervoer vlogen door het dak sinds die privatiseringen. Tegelijkertijd nam het serviceniveau dramatisch af. Aandeelhouders willen zoveel mogelijk winst zien en dat krijg je het gemakkelijkst met hogere prijzen en minder investeringen in nieuw apparatuur. De consument was de sjaak.

Lagere rentes zijn in ieders belang – behalve de spaarder

Het lijkt simpel: lagere rentes – tot 0 of negatief – verlagen de kosten voor een lening en dat is in ieders belang, behalve van de spaarder. Helaas is dat te simpel. Lagere rentes deden de huizenprijzen exploderen waardoor huizen moeilijker betaalbaar werden dan in de tijd dat de hypotheekrente nog gewoon op 5 procent stond. Degenen die profiteerden van die lage rente waren de investeerders in onroerend goed en ‘de BlackRocks’ van deze wereld.

Naast het opdrijven van huisprijzen, ging ook de inflatie fors omhoog, werden investeringsgoederen aanmerkelijk duurder en staken ondernemers zich vaak in veel te hoge schulden die – met een normale rente – niet terug kunnen worden betaald, met faillissementen als gevolg.

Lagere rentes hebben ook tot een explosie geleid van de staatsschulden van een groot aantal EU-landen, waarvoor de belastingbetalers in sterkere lidstaten opdraai(d)en. Onderstaande grafiek spreekt voor zich.

Hoe groter de EU, hoe meer economische welvaart voor alle lidstaten

In 2004 kende de EU haar grootste uitbreiding ooit en groeide het blok met maar liefst tien lidstaten. Momenteel wil de EU weer uitbreiden. De toetredingsonderhandelingen met Oekraïne en Moldavië gingen formeel van start op 25 juni 2024. In maart 2024 kwamen de EU-leiders ook overeen om toetredingsonderhandelingen te starten met Bosnië en Herzegovina.

Onderstaande grafiek toont hoe het met de economische groei van de EU is verlopen sinds 1980 (begint als bovenste lijn): de EU ging van het rijkste naar het armste blok in de wereld.

Behalve de duidelijke afname in Europese welvaart in de afgelopen tien jaar heeft een grotere EU ook nog een ander groot nadeel voor Nederland: steeds meer overdracht van Nederlands vermogen naar het buitenland. De EU is een zogeheten ‘transferunie’: de rijke landen betalen voor de arme(re) landen.

De euro is in het belang van alle Europeanen

Je hebt een oud-minister van Financiën als Hans Hoogervorst nodig om de waarheid over de euro te kunnen ontdekken, deze is onhoudbaar. Volgens hem is de euro door de ongelijke situatie tussen noord en zuid “onhoudbaar” geworden en moet Nederland hier niet verder in meegaan. Dat zul je uiteraard geen net aangetreden minister van Financiën horen zeggen.

Het wetenschappelijk bewijs voor die onhoudbaarheid is er ook in de vorm van een studie van Centres for European Policy Network (cep).

Cep heeft twintig jaar na de invoering van de euro geanalyseerd welke landen hebben geprofiteerd van de euro en welke schade hebben geleden. Dit omvatte een analyse van hoe hoog het bbp per hoofd van de bevolking van een specifiek eurozoneland zou zijn geweest als de euro niet was ingevoerd. Dit onderzoek liegt er niet om. De resultaten staan in onderstaande tabel. Nederland en Duitsland zijn de enige twee landen die geprofiteerd hebben tot en met 2017. Italië is, ondanks de honderden miljarden euro’s steun van de afgelopen jaren, een zware netto verliezer als het om de euro gaat. Zowel voor het land zelf, als voor de sterkere lidstaten is uit de euro treden van Italië het beste voor iedereen, behalve voor Italiaanse multinationals.

Het mkb is de motor van de economie

Nog zo’n achterhaald kletsverhaal. Terwijl deze uitspraak nog wel geldt voor de meeste EU-lidstaten, is dat niet meer het geval voor ons land en dat heeft grote gevolgen gehad.

In 2021 publiceerde organisatieadviesbureau McKinsey een studie waarin van alle OESO-landen de verhouding tussen bruto nationaal product (bnp) uit multinationals, versus uit het mkb is weergegeven. Daaruit blijkt dat ons land op een twijfelachtige eerste plaats staat waar het gaat om bnp afkomstig van hier actieve multinationals.

Maar liefst 61 procent van ons bnp komt van multinationals en slechts 39 procent van het mkb. Met dank aan de regeringen Rutte. Zie grafiek hieronder.

Het grote probleem van die dominantie van multinationals binnen ons land is tweeledig:

• Multinationals betalen geen, of aanmerkelijk minder, vennootschapsbelasting dan het mkb. Dus hoe minder mkb, hoe meer belastingen door Nederlanders zelf betaald moet worden.
• Hoe meer multinationals, hoe minder democratie in een land.

Beide bovengenoemde feiten voelen we in toenemende mate in ons land. Nog los van de beperkingen die de EU ons in dit opzicht oplegt.

Het liegen, bedriegen en manipuleren van de economische realiteit is een topsport geworden voor de meeste mediahuizen. Het doel daarvan is uiteraard om de gemoederen rustig te houden en het risico op maatschappelijke onrust zoveel mogelijk te beperken.

De democratie en het vertrouwen in de politiek zijn echter niet gediend met halve of hele waarheden als het om financiën, welzijn en welvaart gaat.

Samen met ons impact maken? Dat kan! Of het nu gaat om een kleine eenmalige donatie of een maandelijkse donatie, wij zijn jullie dankbaar voor elke donatie! Doneren kan hier.

De Nederlandse overheid heeft – samen met de EU en in Nederland actieve multinationals – een grote invloed op het besteedbaar inkomen per inwoner van ons land. Ik schreef al eerder dat volgens onderzoek van de Rabobank het besteedbaar inkomen al veertig jaar stilstaat. Het CBS zegt echter wat anders, namelijk dat het besteedbaar inkomen pas vanaf 2001 meer negatief af is gaan wijken van het bruto nationaal inkomen. De conclusie is dat steeds minder groei van onze economie in de portemonnee van de Nederlanders terechtkomt en steeds meer bij de overheid en de aandeelhouders van multinationals. De coronatijd verdient bijzondere aandacht. Een update van de groeiende kloof tussen arm en rijk in ons land.

Besteedbaar inkomen van huishoudens staat al bijna veertig jaar vrijwel stil

Onderzoek van de Rabobank toonde in 2018 aan:

• Het reëel besteedbaar inkomen van huishoudens is sinds 1977 nauwelijks toegenomen.
• De groei van het inkomen per Nederlander is sinds 1977 sterk achtergebleven bij de economische groei.
• Het aandeel van huishoudens in het totale inkomen is sinds de jaren tachtig sterk gedaald.
• Het aandeel inkomen van multinationals in het nationaal inkomen is de afgelopen decennia het meest gestegen.
• Dit komt mede door hogere winstgevendheid van multinationals, die vervolgens minder is uitgekeerd als inkomen aan huishoudens.

Tabel: Uiteenlopen economische groei en inkomen per huishouden (Rabobank)

Het rapport meldt: “Een gemiddeld huishouden uit 2014 heeft, gecorrigeerd voor inflatie, vrijwel hetzelfde besteedbaar inkomen als een huishouden uit 1977. Dit staat in schril contrast met de huishoudinkomensgroei in de jaren zestig en zeventig: in deze periode verdubbelde het besteedbaar inkomen van huishoudens.”

Er wordt duidelijk dat huishoudens een steeds kleiner deel krijgen van de economische taart.

De overheid en (grote) bedrijven hebben een veel groter aandeel van het nationaal inkomen in handen gekregen.

Onderstaande grafiek geeft duidelijke aan hoe ernstig de ontwikkeling voor Nederlandse burgers is geweest. In de jaren 1980 tot en met 1990 ging het grootste deel van de economische groei direct naar de Nederlandse burger. Vanaf het jaar 2001 is een dramatische duik naar beneden zichtbaar en kreeg de Nederlandse burger steeds minder geld in handen van de groeiende economie.

In de periode 2010-2016 was de ontwikkeling nog dramatischer: wat niet bij de burger terechtkwam, verdween toenemend in de zakken van een explosief gegroeide overheid en in die van multinationals.

Tabel; Ontwikkeling inkomen huishoudens in procenten van het Bruto Nationaal Product (Rabobank)

Onderzoek van het CBS nuanceert de bevindingen van de Rabobank

Een CBS-rapport uit 2021 bevestigt de conclusies van het Rabo onderzoek, maar met een aantal nuanceringen. Zo staat er: “Het meest in het oog springt de stagnatie van het beschikbaar inkomen van de gemiddelde Nederlander in de eerste vijftien jaar van de huidige eeuw. Tussen 2001 en 2015 nam het gemiddelde inkomen per Nederlander 0,1 procent toe. In dezelfde periode steeg het bbp per inwoner met 10 procent.”

Dat zijn extreem negatieve ontwikkelingen voor alle Nederlanders die (toevallig?) parallel lopen met de introductie van de euro (2001) en de uitbreiding van de Europese Unie met 10 lidstaten in 2004.

Onderstaande CBS-grafiek toont duidelijk hoe de economische groei in Nederland steeds minder terecht kwam in de portemonnee van Nederlanders vanaf 2001.

Het coronajaar 2020 kende een zeer uitzonderlijke combinatie van een grote krimp van het bbp en een bovengemiddelde groei van het inkomen door nooit eerder vertoonde staatssubsidies.

Grootschalige overheidsmanipulatie in de coronaperiode

In 2020 hadden we een negatieve groei van het nationale inkomen van maar liefst minus 3,7 procent als gevolg van corona en de landelijke lockdowns. In datzelfde jaar hadden we tegelijkertijd de grootste groei van het netto beschikbare inkomen per Nederlander in twintig jaar tijd!

De gemiddelde Nederlander ging er in het lockdownjaar maar liefst 2,4 procent netto op vooruit door de megasubsidies aan het bedrijfsleven en aan zzp’ers ter compensatie voor het inkomensverlies door de lockdowns.

Zoals je uit onderstaande CBS-grafiek kunt aflezen, kregen de Nederlanders in coronajaar 2020 maar liefst 10 keer zoveel groei van het netto-inkomen dan in de jaren 2001 tot 2008 het geval was.

Dat moest ook wel gebeuren om de toch al enorme maatschappelijke onrust als gevolg van de vrijheidsbeperkingen het hoofd te kunnen bieden.

Wat is er sinds 2021 gebeurd met het inkomen per Nederlander?

Vanaf 2022 tot nu zijn er nog geen formele analyses gemaakt door bovengenoemde instituten, maar er is wel al het nodige over te zeggen.

2022 begon met de ellendige oorlog in Oekraïne die onmiddellijk tot Europawijd ingrijpen door de Europese Commissie leidde door middel van sancties, waardoor goedkope Russische olie en gas uit de EU werden verbannen. Dat had dramatische effecten op de inflatie in Europa en het netto-inkomen.

De gemiddelde inflatie over 2022 was maar liefst 10 procent. De loonstijging was in dat jaar slechts gemiddeld 3,4 procent, dus 6,6 procent láger dan de inflatie

In 2023 was de inflatie 3,8 procent, maar éxclusief de door het rijk gesubsidieerde energiekosten maar liefst 6,5 procent over het hele jaar. Daar stond een gemiddelde loonstijging van 6,3 procent tegenover, dus toch ook weer lager dan de inflatie in dat jaar.

Voor 2024 wordt een gemiddelde inflatie van 3 procent verwacht bij een gemiddelde loonstijging van 2,4 procent.

Gemiddeld genomen is de Nederlander er – alleen al door inflatie – de afgelopen 3 jaar meer dan 7 procent op achteruitgegaan!!

Het wachten is nu op nieuwe analyses van het CBS en de Rabobank. Dat kan nog wel even duren aangezien er momenteel alles aan gedaan wordt om een ‘goed gevoel’ over de economie te creëren in een tijd dat de economische groei vrijwel nul is.

De financiële gevolgen van de coronacrisis, de jarenlange te lage en nu gestegen rente, waardoor de staatsschuld opliep, de exorbitante uitgaven aan Oekraïense wapenleveringen en onvoorstelbare kosten voor immigratie gaan de komende jaren een ernstige tol eisen van alle Nederlanders in de vorm van explosieve stijgingen van belastingen. Dat is de sfeer op social media. Wat is daarvan waar?

Steeds meer Nederlanders willen weg, dus emigratiebelasting?

Het leefklimaat in ons land is de afgelopen jaren door politiek wanbeleid zodanig verminderd dat steeds meer mensen het land verlaten. In 2022 emigreerden 179.310 mensen, het jaar ervoor waren dat er nog maar 145.330. De emigratie volgt doorgaans na enige tijd de ontwikkelingen in het aantal immigranten, aldus dit CBS-rapport. Hoe meer immigratie, hoe meer emigratie.

Om te leegloop van ons land af te remmen, zou per 1 januari 2025 een zogenaamde ‘emigratietaks’ worden ingevoerd volgens paniekzaaiers op social media, zoals in dit filmpje te horen is.

In realiteit wordt een emigratiebelasting overwógen voor mensen, met een jaarinkomen boven de 223.000 euro, die naar een land buiten de EU willen emigreren. Dat lees je op pagina 146 en 147 van dit document van de Nederlandse overheid.

Forse verhoging gemeentelijke belastingen vanaf 2026

De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) treedt regelmatig (meerdere keren per maand zelfs) naar buiten over de grote financiële problemen bij gemeenten.

De keuze is in 2021 door kabinet-Rutte IV gemaakt om jaarlijks forse grepen uit de kas van het gemeentefonds te doen. De VNG en gemeenten hebben de afgelopen jaren keer op keer de noodklok daarover geluid.

De afgelopen jaren blijken door de regering Rutte grote grepen uit de gemeentekas te zijn gedaan, onder meer voor de landelijke onderwijshuisvesting, woningbouwimpuls en volkshuisvestingfonds. Dit gebeurde zonder overleg, zonder toetsing, zonder overleg met het parlement en zonder analyse wat de effecten hiervan zouden zijn, aldus de directeur van de VNG.

Voor het jaar 2026 wordt een tekort van 600 miljoen euro verwacht als gevolg van het Rutte beleid. Als dit niet door de nieuwe regering wordt opgelost, zullen de gemeentelijke belastingen mogelijk moeten worden verdubbeld.

Toekomstig box 3 stelsel: gedwongen je huis verkopen door 36 procent belasting op de overwaarde?

De afgelopen jaren is onderzocht hoe een nieuw vermogensbelasting kan worden vormgegeven, zodat de werkelijke inkomsten uit vermogen worden belast, het zogeheten werkelijk rendement. Dit werkelijk rendement bestaat uit het directe rendement, zoals rente, huur en dividend met aftrek van kosten. Daarnaast bestaat het behaalde rendement ook uit indirect rendement, de positieve of negatieve waardeontwikkeling van bijvoorbeeld aandelen of vastgoed.

Nieuw in deze discussie is het eigen huis! Dat zit tot dusver in box 1 en wordt gering belast via de WOZ-waarde. Als het eigen huis van box 1 naar box 3 gaat, is het volgens De Nederlandse Bank (DNB) de bedoeling dat:

• De hypotheekrente aftrek tevens vervalt
• Het eigen woningforfait vervalt
• Over de gestegen waarde sinds de aankoop van het huis belasting moet worden betaald

Al drie deze punten gaan de belastingbetaler aanzienlijke pijn opleveren. DNB stelt daarom voor deze drie maatregelen stapsgewijs in te voeren gedurende 20 jaar.

Volgens de grootste vereniging voor accountants in Nederland, de SRA, gaat dat mooie DNB-voorstel níét door en is het plan om de wijziging in één keer door te voeren per 1 januari 2027.

Op de website van SRA staat: “De 1e woning in box 3 wordt toch niet afwijkende behandeld door toepassing van een apart forfait, maar valt net als alle andere onroerende zaken onder de vermogenswinstbelasting.”

En die vermogenswinstbelasting is (schrik niet) 36 procent!

Dit betekent dat je 36 procent belasting betaalt over het verschil tussen de aankoopprijs van je woning en de verkoopprijs. Stel, je kocht in 1990 je huis voor 200.000 euro en verkoopt het in 2027 voor 600.000 euro. Je zou dan over de 400.000 euro vermogenswinst in één keer 144.000 euro belasting af moeten dragen in 2027! Verkoop je hetzelfde huis in 2026, dan betaal je níéts.

Dit draconische voorstel komt uit de bizarre hoge hoed van kabinet-Rutte IV en is op de valreep (op 19 juni) voor advies naar de Raad van State gestuurd. De nieuwe regering Schoof moet dit advies nog ontvangen en vervolgens beslissen om het naar de Tweede, en daarna Eerste Kamer te sturen.