Staat ons een gitzwart scenario te wachten voor 2024?

Het nieuws over de economie is uiterst verwarrend de laatste maanden. De één (waaronder de Nederlandse Staat) beweert dat de economie prima draait, terwijl vele anderen (waaronder ik) menen dat we dicht tegen een zware recessie aanzitten. Om dat te verbloemen, wordt er veel fakenieuws verspreid. Welke tegenstrijdige berichten zijn er zoal en waarom?

 Het gaat (niet) goed met de economie: 1. Arbeidsmarkt

“De afgelopen 20 jaar was de werkloosheid gemiddeld 6 procent. Nooit eerder was de arbeidsparticipatie zo hoog als in het eerste kwartaal van 2023. Al bijna 2 jaar staan er meer vacatures uit dan dat er werkzoekenden zijn. Dat is sinds het begin van de meting, in 2003, niet eerder voorgekomen”, aldus deze website van de overheid.

Het CBS zegt ons heel wat anders: ”De werkloosheid nam in de afgelopen drie maanden met gemiddeld 6 duizend per maand toe. Daarmee waren er in september 371 duizend werklozen van 15 tot 75 jaar. Dat is 3,7 procent van de beroepsbevolking. Deze ontwikkeling past bij de verslechtering van het conjunctuurbeeld.”

Het gaat (niet) goed met de economie: 2. Inflatie

Op 10 oktober 2023 liet het CBS ons weten dat de inflatie over september historisch laag is met slechts 0,2 procent. In september 2022 was deze nog maar liefst 14,5 procent volgens hetzelfde CBS bericht. De extreem lage inflatie is vooral te danken aan een nieuwe wijze om inflatie te berekenen, aldus de Rabobank in een bericht van 31 augustus dit jaar.

De Rabobank windt er geen doekjes om in hun analyse van 29 september dit jaar. “De sterke daling van de inflatie is vooral een kunstmatig effect als gevolg van de (inmiddels vervangen) oude CBS-methode om energieprijzen te meten. Volgens de officiële statistieken zouden huishoudens hun energierekening in september fors moeten hebben zien dalen met bijna 40 procent (ten opzichte van een jaar geleden). Maar als we terugrekenen met de nieuwe methode zien we juist een stijging van de gemiddelde energierekening van huishoudens met ruim 20 procent. Volgens onze inflatiestatistiek zou de inflatie in september op 8,8 procent uitkomen en niet op de door het CBS berekende 0,2 procent”, aldus de Rabobank.

We worden dus belazerd waar we bij staan. Waarom besteden mainstream media hier geen aandacht aan? Of het NOS Journaal? Wie verspreidt hier nu fakenieuws? De overheid wellicht?

Het gaat (niet) goed met de economie: 3. Huizenmarkt

De gemiddelde koopprijs van een Nederlandse woning is in het tweede kwartaal van 2023 weer licht gestegen, met zo’n 3 procent naar 410.000 euro, blijkt uit recente cijfers van makelaarsorganisatie NVM.

Volgens hoogleraar Boelhouwer gaan de huizenprijzen in 2024 zelfs weer volop stijgen omdat de lonen zo fors zijn gestegen in 2023 ter compensatie van de hoge inflatie (die volgens het CBS inmiddels weer superlaag is, maar volgens de Rabobank extreem hoog. Snapt u het nog?).

In een uitgebreid rapport over de huizenmarkt van De Nederlandse Bank (DNB) uit de zomer van dit jaar blijkt het verhaal van hoogleraar Boelhouwer apekool te zijn. Op pagina 10 van het DNB-rapport staat: “Een rentestijging van 2,5 procentpunt leidt volgens ons model tot een huizenprijsdaling van 14 procent na vijf jaar.” Maar de gemiddelde hypotheekrente in Nederland is momenteel 4,28 procent volgens de NVM, dus een stuk hoger dan die 2,5 procent. Dat zou dus tot nog grotere prijsdalingen moeten leiden.

Als je DNB volgt, gaan de huizenprijzen fors dalen in de komende jaren door de hogere rente. Wie moet je nu geloven? Een hoogleraar of De Nederlandse Bank? We verspreid hier fakenieuws? Vroeger hadden hoogleraren en DNB beiden een super betrouwbaar imago. Nu weten we het helemaal niet meer.

Het gaat (niet) goed met de economie: 4. Consumentenvertrouwen

“De stemming onder consumenten was in oktober 2023 iets minder negatief dan een maand eerder, meldt het CBS. Het consumentenvertrouwen steeg van -39 in september naar -38 in oktober. Zowel het oordeel over het economische klimaat als de koopbereidheid verbeterde”, aldus het bericht op 23 oktober.

Als je wat verder kijkt dan je neus lang is, bezie je de ontwikkeling van dat consumentenvertrouwen vanaf 2019 en dan ontstaat een plaatje dat inzake vertrouwen van -1 in 2019 naar -38 gaat in oktober 2023:

Het gaat zeker niet goed met de economie: 5. Producentenvertrouwen

De producenten in de industrie waren in september even negatief als in augustus. Het vertrouwen kwam volgens het CBS opnieuw uit op -2,2. Het producentenvertrouwen lag in september onder het gemiddelde van 1,4 van de afgelopen 20 jaar.

In de helft van de belangrijkste branches in de industrie verslechterde het producentenvertrouwen in september.

Het gaat absoluut niet goed met de economie: 6. Terugbetalen te veel ontvangen coronasteun

De website van EenVandaag meldt dat “Terugbetalen coronaschulden aan Belastingdienst brengt ondernemers in problemen.” Een horecaondernemer licht toe: “Ik weet niet wat de toekomst brengen gaat, maar die aflossing zit ons in de weg. Als ik dit alles geweten had, had ik de boel failliet laten gaan. Dan was de schade nu beperkt geweest.”

Van de de 10 bedrijven moeten er 7 coronasteun NOW terugbetalen, aldus de website van financiële dienstverlener Floryn. Daarnaast hebben nog eens 226.000 ondernemers een belastingschuld vanwege uitstel belastingbetaling tijdens corona. Volgens het blad Accountant hebben 43.000 daarvan nog niets afgelost. Vaak omdat ze in (grote) financiële problemen zitten en simpelweg niet terug kunnen betalen. Dat betekent naderende faillissementen.

De grootste financiële crisis sinds de jaren ’30 van de vorige eeuw komt eraan

Volgens meerdere Amerikaanse en Australische economen, is de grootste crisis sinds die van de jaren ’30 van de vorige eeuw in aantocht. Tot die professoren in de economie behoren onder anderen autoriteiten als Nouriel Roubini, Jeffrey Sachs, Michael Hudson en Richard Wolff. Hudson en Wolff wijten die aankomende mondiale megacrisis aan het wanbeleid van westerse politici die zich laten sturen door de belangen van de mondiale financiële sector en een aantal Amerikaanse kernindustrieën zoals ‘big tech’, farmacie, wapenproducenten, en voedingsmiddelenmultinationals. Deze bedrijfstakken nemen de (westerse) politiek over en streven naar het reduceren, of zelfs afschaffen, van de westerse democratieën ten gunste van een autocratische dictatuur waarin burgers (ja ook welgestelde burgers met miljoenen aan vermogen) slechts marginale maatschappelijke posities in kunnen nemen.

Prof. Jeffrey Sachs legt in dit filmpje van Bloomberg uit dat de VS (net als in 2007/2008) de oorzaak van de komende ellende zijn. Meer in het bijzonder zijn de rijkste 1 procent van de VS, lieden die een oorlog tussen de superrijken en de rest van de mensheid veroorzaken, hiervan de aanstichters. Wie dat zijn, is algemeen bekend.

Politici moeten weer leren het algemeen belang te dienen in plaats van de belangen van de superrijken. Dat vergt een cultuuromslag in de politiek. Aan alle kanten, ook links. Weet waar je op stemt op 22 november.

De inflatie over september is – volgens de eerste raming van het CBS – slechts 0,2 procent!! Fantastisch succes van het ECB beleid toch?. Het ongelooflijke nieuws kan je hier zelf nalezen. Maar hier klopt helaas geen biet van.

De snelle raming van het CBS

Bij de snelle raming was de inflatie in september 0,2 procent, meldt het CBS. Deze snelle raming is berekend op basis van nog onvolledige brongegevens. In augustus waren consumentengoederen en -diensten 3,0 procent duurder dan een jaar eerder. De inflatie wordt elke maand gemeten als de ontwikkeling van de consumentenprijsindex (CPI) ten opzichte van dezelfde maand in het voorgaande jaar.

De CPI geeft daarnaast ook inzicht in de prijsontwikkeling ten opzichte van een maand eerder. Volgens de snelle raming daalden de prijzen voor consumenten in september 2023 met 0,4 procent ten opzichte van augustus 2023. De definitieve cijfers van de CPI over september worden op 10 oktober gepubliceerd.

Inflatie per productgroep

Bij de snelle raming maakt het CBS naast het inflatiecijfer ook de prijsontwikkeling van een aantal productgroepen bekend. Deze productgroepen zijn samentellingen van bestedingscategorieën op een bepaald thema, zoals alle diensten. Op 10 oktober wordt van alle categorieën in de CPI de prijsontwikkeling gepubliceerd.

Uit die berekeningen voor september zou blijken dat de prijzen voor energie (benzine, diesel, gas en elektriciteit) in totaal met bijna 40 procent gedaald zouden zijn. Herkenbaar? Voor geen enkele Nederlander vermoed ik.

Grote invloed prijsontwikkeling energie op inflatie?

Het CBS stelt in het persbericht van 29 september; “De prijsontwikkeling van energie heeft al geruime tijd een grote invloed op het verloop van de inflatie. Dit komt met name door de hoge prijzen vorig jaar. In de tweede helft van 2022 namen de energieprijzen in de CPI fors toe. Mede daardoor werd er in die periode een hele hoge inflatie gemeten. De prijzen van energie in de CPI zijn nu een stuk lager dan in 2022. Omdat de inflatie wordt gemeten als de ontwikkeling van de prijzen ten opzichte van dezelfde maand in het voorgaande jaar, valt de inflatie nu lager uit.”

Einde citaat.

Datzelfde CBS beweert het tegenovergestelde over de energieprijzen in een artikel van 20 juli dit jaar. Daarin staat het volgende te lezen: ”Met de prijzen van juni 2023 gemeten ligt de energierekening 630 euro hoger dan een jaar eerder in juni 2022. De prijsstijgingen kwamen vooral door hogere belastingen.”

Einde citaat.

In juli dit jaar beweert het CBS dus dat de prijzen van energie een stuk hoger liggen dan in juni 2022 (630 euro per huishouden) om dan in september dit jaar het tegenovergestelde te beweren; de prijzen zijn nu een stuk lager.

Bekijk onderstaande tabel van het CBS uit juli dit jaar maar eens; vanaf januari 2023 zie je gemiddelde energiekosten per huishouden, per maand die 40 procent hoger liggen dan in 2022. En in september wordt het tegenovergestelde beweerd; 40 procent lagere energiekosten dit jaar. Beste CBS: hier is geen touw meer aan vast te knopen!

RABObank was de eerste die aan de bel trok

Analisten van de Rabobank voorspelden op 31 augustus dit jaar al dat de nieuwe CBS inflatieberekening voor september op ca. 0,8 procent uit zou komen. Maar het CBS maakt het zelf nog veel bonter: 0,2 procent! Volgens dezelfde Rabo analyse zou de inflatie voor september rond de 9,2 procent moeten liggen en dus geen 0,2 procent.

Het officiële CBS inflatiecijfer van september maskeert daarmee de daadwerkelijke inflatie die de gemiddelde Nederlander nog steeds zal ervaren. Zeker na de heftige stijgingen van brandstofprijzen aan de pomp tweede helft september.

Als de feitelijke inflatie rond de 46 keer zo hoog ligt (Rabo calculaties voor september) dan de door het CBS gerapporteerde cijfer, dan hebben we te maken met een extreem voorbeeld van desinformatie vanuit een belangrijke overheidsbron.

Desinformatie, misinformatie en fake news kunnen tot foute beslissingen leiden. Foute financiële beslissingen in dit geval. Immers, bij een inflatie van 0,2 procent gaat iedereen weer lekker sparen om tussen de 1,25 en 2 procent rente te ontvangen. Maar als de feitelijke inflatie rond de 9 procent  (Rabo calculatie voor september) zou liggen, ga je als de duvel edelmetalen aankopen!

Wie draait er straks weer op voor de schade die voortvloeit uit deze desinformatie? Juist, de Nederlandse burger. Een overheid die andermaal niet meer te vertrouwen is. Wat moet er veel puin geruimd worden door een nieuw kabinet. Bijna onvoorstelbaar.

Het CBS meldt op 12 september dat de inflatie over augustus op 3 procent uitkomt, een stuk lager dan vorig jaar en in de eerste maanden van 2023. Deze lagere cijfers zijn gebaseerd op een nieuwe berekeningsmethode die het CBS recentelijk is gaan hanteren. Analisten van de Rabobank wijzen erop dat volgens die nieuwe CBS-methode inflatiecijfers worden gepresenteerd die niet aansluiten bij de feitelijke ervaringen die Nederlanders met prijsstijgingen hebben. Dat kan behoorlijke negatieve gevolgen hebben voor financiële beslissingen. Wanneer gaat het CBS deze verwarring oplossen? 

De inflatie in Nederland houdt de gemoederen bezig. Vorig jaar bedroeg die inflatie in Nederland volgens het CBS maar liefst 11,6 procent, fors hoger dan het gemiddelde in de EU van 9,2 procent. Voor 2023 was er echter relatief goed nieuws: dit jaar zouden we op 4,8 procent uitkomen, lager dan het EU-gemiddelde, aldus het CBS. In september en oktober voorzien de analisten van de Rabobank dat de inflatie (volgens die nieuwe CBS-methode) naar de 0,8 procent (jaar op jaar) gaat. Maar dat strookt niet met de realiteit volgens de Rabobank.

De nieuwe CBS-methode zorgt voor verwarring met inflatiecijfers uit het verleden

Waarom heeft het CBS een nieuwe berekeningsmethode nodig? In de oude methodiek ging het CBS ervan uit dat ieder huishouden een variabel energiecontract heeft dat maandelijks werd vernieuwd. Met huishoudens die hun energietarieven langere tijd hadden vastgezet hield het CBS (abusievelijk) dus geen rekening. Juist deze huishoudens merkten langere tijd niets van de hogere energieprijzen door hun vaste contracten. In de nieuwe methode heeft het CBS wél de vaste contracten verwerkt.

Dat heeft nogal wat gevolgen. Wat blijkt is dat het CBS hierdoor de inflatiecijfers tot en met mei dit jaar aanmerkelijk te hoog heeft ingeschat. Dat is het goede nieuws. Het slechte nieuws is dat het CBS de huidige en toekomstige inflatie te laag weergeeft. Het is dus de aanname dat iedere Nederlander een variabel contract zou hebben, die voor deze vertekening heeft gezorgd.

Onderstaande tabel van Rabobank geeft aan uit welke onderdelen de inflatie in 2022 en 2023 is opgebouwd. Daarbij is de oude CBS-methode tot en met mei dit jaar gebruikt en de nieuwe methode vanaf juni dit jaar.

Volgens de nieuwe methode zou de inflatie in 2022 niet gemiddeld 11,6 procent zijn geweest, maar ‘slechts’ 7,3 procent, meldt de Rabobank in de analyse van 31 augustus jl.. En in 2023 zouden we niet op een gemiddeld inflatiecijfer van 4,8 procent uitkomen, maar op bijna het dubbele: 9,4 procent, volgens hetzelfde Rabo-rapport. In plaats van een afnemende inflatie, hebben we in ons land dus met een zeer forse toename van de inflatie in 2023 te maken!

Waarom corrigeert het CBS de onjuiste cijfers uit het verleden niet?

Een belangrijke reden waarom het CBS de reeds eerder gepubliceerde inflatiecijfers (tot en met mei 2023) niet heeft herzien, is dat de consumentenprijsindex wordt gebruikt om bijvoorbeeld huurcontracten, premies en andere tarieven te indexeren. Door de al gepubliceerde inflatiecijfers niet te herzien, heeft overschakelen op de nieuwe methode geen invloed op de indexatie over een tijdsbestek van twee jaar tijd en dat brengt rust op de genoemde fronten. Tegenover deze ‘rust’ staat het verontrustende gegeven dat de inflatie over 2022 dus te hoog is ingeschat en die voor dit jaar veel te laag.

Citaat uit het rapport: “Door de eerder gepubliceerde inflatiecijfers (vanaf begin 2022) niet te herzien, worden de huidige maandcijfers voor de inflatie schromelijk onderschat”, schrijven de analisten van de Rabobank. “In augustus was de HICP [inflatie index volgens de methodiek van Eurostat] inflatie volgens de officiële statistieken 3,4 procent, maar in werkelijkheid lag deze op 9,7 procent. Het verschil zit hem dus louter in de bijdrage van de energie-inflatie.”

Nederland zakt dit jaar verder af in het Europese inflatiemoeras. Als je naar de indexering van inflatie kijkt volgens de gegevens van Eurostat, dan zie je dat Nederland (NL) structureel slechter presteert dan de rest van de Eurolanden (EA) vanaf 2018.

Welke inflatie gaan we de rest van 2023 en in 2024 zien?

Volgens de Rabo-analisten zal de komende maanden het verschil tussen de officiële statistieken en de inflatiebeleving bij Nederlanders naar verwachting nog veel groter worden. In september en oktober voorzien zij dat de inflatie volgens de officiële statistieken naar de 0,8 procent (jaar-op-jaar) gaat dalen. Dit terwijl de werkelijke inflatie, berekend met teruggelegde cijfers volgens de nieuwe CBS-methode, in die maanden naar verwachting uitkomt op respectievelijk 9,2 en 8,0 procent.

Volgens de Rabo-analisten gaan we de verder oplopende inflatie vooral merken bij de gasprijs die de komende maanden naar de herfst en de winter toe oploopt van 35 euro/MWh op dit moment naar iets meer dan 50 euro/MWh.

Ook de benzineprijs gaat nog zeer fors stijgen in de komende maanden, vooral vanaf januari 2024. Voedselprijzen zullen niet dalen en de horeca heeft de prijzen fors verhoogd. Kortom; brandstofinflatie bepaalt het beeld in de komende maanden in sterke mate en de overige inflatiesoorten gaan niet dalen.