375 Miljard euro van Nederlandse pensioenen verkwanseld

Het kabinet blijkt vele miljarden te weinig hebben gespaard voor de pensioenen van militairen en oud-politici. Als de Eerste Kamer volgende week de omstreden Pensioenwet behandelt, kan eigenbelang dan ook wel eens de kop opsteken. Want als de wet wordt aangenomen, wil het kabinet voor enkel al de veteranen ineens 8,5 miljard euro in op de rekening van pensioenfonds ABP storten.

Dat kwam aan het licht in de voorjaarsnota, Tweede Kamerlid Pieter Omtzigt heeft er inmiddels Kamervragen over gesteld.  Door het niet inleggen konden de deelnemers van het pensioenfonds ook niet profiteren van rendementen. De problematiek speelt al 22 jaar.

Het is een pendant van de pensioenroof die aan het licht komt deze eeuw: in de jaren tachtig en negentig bulkte het Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds (ABP) voor ambtenaren van het geld, zoveel dat het kabinet begon af te romen door geen premies meer te betalen. ABP is desondanks nog steeds een van de grootste pensioenfondsen ter wereld.

Maar de greep uit de kas bleef niet zonder gevolgen. Nadat rond 2010 de eerste grote golf babyboomers met pensioen ging en de kredietcrisis uitbrak, konden pensioenen niet meer geïndexeerd worden.

Nieuwe slachtoffers van pensioenroof dreigen nu de hardwerkende soldaten in de uitgeklede krijgsmacht te worden. Veteranen en zelfs nabestaanden moesten de media opzoeken om hun onvrede uit te spreken over die omgekeerde vlaggen die boze boeren ophingen. De emotionele veteranen lijken zowat het laatste  wapen dat nog in de gereedschapskist ligt van de Ruttedoctrine.

Het pensioengat was onder deskundigen wel bekend maar kon voor het grote publiek onopgemerkt blijven, omdat de overheid de verplichtingen pas bij pensioenleeftijd hoeft na te komen, en dan kan bijstorten. Maar dan is geen sprake van pensioensparen, maar van een Ponzi-schema: zodra de inleg stokt, raken de kassen leeg en stort het stelsel in. Ook de AOW wordt op deze manier gefinancierd.

Genoeg reden dus voor de Eerste Kamer om kritisch te zijn, maar het ziet er naar uit dat de vertrekkende senatoren nog snel even instemmen met de nieuwe pensioenwet. Die zorgt voor een gigantische stelselwijziging waarin de collectieve pot van een bedrijf(stak) wordt omgezet in individuele potjes voor afzonderlijke deelnemers. De berekeningen daarvoor zijn ondoorzichtig en straks als het plan in de huidige vorm doorgaat, nauwelijks aan te vechten door werknemers die benadeeld worden in de overgang. Na de overgang wordt de ontwikkeling van de beurs veel doorslaggevender voor de hoogte van het pensioen.

Nu al zijn Nederlandse pensioendeelnemers volgens Ab Flipse benadeeld door de torenhoge kosten van de pensioenuitvoerders. Maar individuele pensioenpotten zijn natuurlijk per definitie duurder om te beheren dan collectieve.

Heeft het kabinet met de plotse melding over zijn eigen pensioengat voor militairen en oud-politici nu een breekijzer in de vorm van chantage in handen?

Mocht de senaat overwegen in meerderheid tegen te stemmen, dan kan dat door het kabinet zo worden geframed, dat de storting van 8,5 miljard euro niet doorgaat, en daarmee het pensioen van de senatoren en andere politieke ambtsdragers minder kan groeien.

Politici horen zich afzijdig te houden van besluiten die hen persoonlijk raken. Maar als die gouden regel ergens op grote schaal in de wind wordt geslagen, dan is het wel in de Eerste Kamer.

De Eerste Kamer moet pas in de nieuwe samenstelling gaan stemmen over de hervormingen van de pensioenen en de regels bij een toekomstige pandemie. Die hartenkreet uit Ilona Lagas. Het is daarmee een politieke waarschuwing van formaat: uit de mond van de beoogd fractievoorzitter van de BoerBurgerBeweging in de senaat. Ze ziet hoe haastig de vertrekkende senatoren te werk gaan, net als het kabinet, op twee zeer complexe thema’s.

Dat kan niet, vindt Lagas. “Wie hier nu nog snel mee door wil, moet nooit meer het woord ‘democratie’ in de mond nemen, het is schandalig.”

Dat zei ze gisteren in Utrecht op een evenement van de NPO, waar ze werd geïnterviewd voor de podcast ‘Op z’n Kop!’ van Marianne Zwagerman en Rick van Velthuysen. “Je zit in de Eerste Kamer voor de mensen, de bedrijven en maatschappelijke organisaties in het land, niet voor jezelf. Als je niet wil wachten met zulke ingrijpende wetten dan doe je dat alleen maar voor je ‘eigen ikkie’ en niet voor het belang van het algemeen.”

Nederlanders maken zich vooral zorgen over de Pensioenwet. Daarover is tien jaar vergaderd en gepolderd, en toch is het kabinet bang dat er straks geen meerderheid in de senaat voor is (de Tweede Kamer stemde al in met de wet). Een van de vaakst gehoorde redenen om de wet nu nog voor 30 mei in stemming te brengen in de Eerste Kamer, is ‘dat wij als politiek er nu al zo lang mee bezig zijn geweest’. Ook zou het de nieuwe senatoren weer tijd kosten om de taaie juridische kost te doorgronden.

Maar dit wekt steeds meer argwaan in de samenleving, en dat is niet verwonderlijk gezien de prestaties van de kabinetten-Rutte, na de kredietcrisis op stoom gekomen dankzij allerlei belastingverhogingen, om de laatste jaren ineens geldkranen wagenwijd open te zetten voor een scala aan ongecontroleerde overheidsuitgaven.

De pensioenpotten zijn van de werkgevers en werknemers, maar moeten volgens de wet die voorligt, kapotgeslagen worden en het geld daarna verdeeld worden in allemaal persoonlijke potjes voor werknemers. Juist dit zogenaamde invaren is het meest omstreden.

Omdat alle collectieve potten moeten worden opgesplitst in persoonlijke potjes, gaat voor iedereen een verrekening plaatsvinden op basis van de leeftijd. Dit gebeurt omdat jongeren niet volop kunnen profiteren van de beleggingsresultaten, terwijl zij naar verhouding wel veel bijdragen aan het fonds. De oudere werknemers hebben bovendien vaak betere voorwaarden.

Geleerden hebben zich hierop stuk gerekend, en het kabinet stelt dat grosso modo dit eerlijk zal gebeuren. Maar er zijn wél groepen die grotere risico’s lopen dat ze tekort komen, of anderszins er op achteruit gaan. Het wordt  lastig gemaakt om als individu hierover een rechtszaak te starten.

Lagas sprak via de podcast van PowNed voor Radio 2 dan ook de senatoren aan op hun persoonlijke verantwoordelijkheid. Voor ze bij BBB kwam was ze tientallen jaren lid en bestuurder van de VVD. “Iedereen die dit nu nog snel even doet, mag het woord democratie niet meer in de mond nemen. Je zit daar niet voor jezelf. Het is schandalig, vasthouden aan het eigen gelijk, ‘we doen het nog even anders krijgen we onze zin niet’.”

Ook ‘mr. pensioen’ in de Tweede Kamer, Pieter Omtzigt, roept in een uitgebreide, technisch onderbouwde blog de Eerste Kamer op de wet pas te behandelen als de nieuwe Eerste Kamer is geïnstalleerd. Over deze timing zal vandaag (15 mei) en in ieder geval dinsdag gedebatteerd worden. Henk Otten heeft een motie ingediend over de haast op een heel ander voorstel: een geheel nieuw Reglement van Orde, met aangepaste vergaderregels. Lagas: “Dat willen ze ook nog even er doorheen rammen. Ik vrees dat dit met de pensioenwet ook gebeurt.”

‘Ik vind het schandalig dat deze wetten zo kort voor de installatie van de nieuwe Eerste Kamer worden behandeld, zegt BBB leider in de Eerste Kamer @ilona_lagas 'Als je dit er nu nog doorheen jast doe je dat niet voor het algemeen belang.’ #Pandemiewet https://t.co/Iul3aqEBoM pic.twitter.com/jfgs4AE42Q

— Marianne Zwagerman (@mariannezw) May 14, 2023

Lagas heeft niet in de achterkamertjes ingepraat op fractievoorzitters. BBB heeft als grootste partij overal in de provincies coalitieonderhandelingen, en heeft ook onder senatoren momenteel wel degelijk al invloed. “Maar dan zou ik koehandel achter de gordijn bedrijven, dat wil ik juist niet.”

Pandemiewet

Deze maandagmiddag begint de Eerste Kamer met minister Kuipers (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) eerst de behandeling van een wijziging van de Wet publieke gezondheid. De aanpassingen voor ‘betere pandemische paraatheid’ die minister Kuipers nog snel even wil verankeren in de Wet publieke gezondheid, zorgen volgens critici onder meer dat de WHO teveel macht krijgt, en dat via wettelijke achterdeurtjes nieuwe lockdowns kunnen worden ingesteld.

Stan Baggen van collectief De Vierde Golf waarschuwde tijdens de uitzending van Op z’n Kop!, die bij uitzondering met publiek werd opgenomen, dat zelfs het verguisde coronatoegangsbewijs mogelijk nog terugkeert in de gereedschapskist bij toekomstige zorgcrises. Die mogelijkheid laat Kuipers open, ziet hij. Nu is dit middel uit de wet gehaald, omdat de Tweede Kamer dat niet zag zitten.

De haast is opvallend omdat de coronamaatregelen nog niet eens goed geëvalueerd zijn. Dat wíl het kabinet dan ook helemaal niet, constateert Baggen. “Dat zie je heel duidelijk aan minister Kuipers: hij negeert opnieuw doodleuk een uitspraak van de rechter, door niet openbaar te maken hoe de modellen werken die het RIVM tijdens de pandemie gebruikte. Dat had hij uiterlijk voor dit weekend moeten doen.” De modellen voorspelden keer op keer torenhoge ziekenhuiscijfers. Dat die niet uitkwamen was niet alleen het resultaat van gedragsverandering door de lockdowns, zoals het narratief lang was. Wetenschappers en politici schermden lang met dit argument, de preventieparadox. Het effect hiervan is alleen vele malen kleiner dan de te verklaren verschillen tussen de werkelijkheid en het RIVM-model. Door de grote beschikbaarheid van real world data kon dat in buurlanden al vrij snel worden aangetoond.

Zonder dat u het in de gaten had, is de afgelopen maanden de Nederlandse pensioenpot 500 miljard euro kleiner geworden, 500 miljard op een totaal van 2.000 miljard! Dat is een reductie van 25% in enkele maanden! Hoe dat mogelijk is? Door daling van de obligaties die in vele pensioenfondsen zitten. En alsof dit niet al vervelend genoeg is, staat Pieter Omtzigt in een vrijwel lege Kamer de nieuwe pensioenwet te fileren omdat deze een casinowet is, waarbij iedere zekerheid die u nog dacht te hebben te grabbel wordt gegooid op de beursvloer. Tijdens deze masterclass ‘pensioenen’ waren Pieter Omtzigt, Olaf Ephraim en Leon de Jong de enigen die met verstand van zaken konden discussiëren in de Kamer, de rest was niet aanwezig ofwel zat op zijn of haar mobieltje te staren. Logisch ook, het is een complexe materie en het is niet het geld van de parlementariërs of van de overheid, maar het geld van ú! Het is het uitgestelde loon van politieagenten, verplegers, onderwijzers en loonslaven die in het slechtste geval 40 jaar lang iedere maand verplicht hun eigen geld hebben toevertrouwd aan een pensioenfonds. En plots wil de overheid met uw geld gaan jongleren op de beursvloer? De pensioengerechtigde gaat in het nieuwe plan meebewegen met de conjunctuur op de beursvloer en met de rentekoersen. Van de beursvloer weten we al dat een verlieslijdende startup net zoveel waard kan zijn als een bedrijf zoals Philips. Van de rentestanden weten we dat ze een politiek instrument van overheden is geworden die niet de waarde van de munt bewaakt, maar bekijkt of de zuidelijke Europese landen nog kunnen overleven.

In alle ‘modellen’ (daar zijn ze weer) is geen rekening gehouden met een inflatie van meer dan 5%, terwijl de huidige inflatie al op 17% zit… en voor iedereen die nog vertrouwen heeft in wat zij democratie noemen: de nieuwe pensioenwet is er al lang doorheen! Niet via de Tweede Kamer, maar via Brussel… De nieuwe pensioenwet moet worden goedgekeurd.

Dat is wat Brussel wil en dus volgen VVD, D66, CDA en CU slaafs, wat de gevolgen ook zijn. Zo raken we stap voor stap ons pensioen kwijt.