De gitzwarte slagschaduw van Dick Schoof

Als de overheid gaat bepalen wat we wel en niet mogen zeggen, zal de overheid die macht uiteindelijk misbruiken. Daarvoor waarschuwt politicus en ondernemer Rob Roos in Indepen Nieuws. “Het zal leiden tot tirannie. Tirannie begint altijd met censuur. Tirannen gebruiken censuur om hun tegenstanders uit te schakelen.”

Rob Roos zat van juli 2019 tot juli 2024 in het Europarlement. In die periode onderhandelde hij onder meer met de onlangs vertrokken Eurocommissaris Thierry Breton over de Digital Services Act (DSA). Toen Roos hamerde op het belang van de vrijheid van meningsuiting, vertelde Breton hem dat de DSA alleen uitlatingen op het web zou verbieden die nu ook al illegaal waren.

Het liep anders. De DSA verbiedt het verspreiden van ‘harmful content’ en ‘hatespeech’. “Dat zijn vage en voor emotionele termen”, zegt Roos. “Wat kwetsend is voor één, is dat niet voor de ander.”

Op het moment dat Europese bureaucraten op grond van zulke vage criteria gaat bepalen wat nog gezegd kan worden, is het einde zoek. Dat werd pijnlijk duidelijk toen Thierry Breton Elon Musk bedreigde toen hij Donald Trump live wilde interviewen op X. Als Musk de kwetsende opmerkingen van Trump (waarvan Breton kennelijk al wist dat Trump die zou maken) niet zou censureren, dan zwaaide er wat. Brussel zou kunnen overwegen om X te verbieden, suggereerde Breton.

“Vrijheid van meningsuiting is niet bedoeld voor de aardige dingen die we tegen elkaar zeggen”, vindt Roos. “Vrijheid van meningsuiting is bedoeld om te kunnen zeggen wat we niet willen horen.” Dat kunnen kwetsende dingen zijn, of lelijke dingen, maar in een democratische samenleving moeten we die tegen elkaar kunnen zeggen.

De burger als vijand

Bovendien verbiedt de DSA het verspreiden van ‘desinformatie’. Oorspronkelijk was het bestrijden van desinformatie het tegengaan van propaganda van een buitenlandse vijand. Tegenwoordig is de strijd tegen desinformatie een strijd tegen eigen burgers met een afwijkende mening. Tijdens een noodtoestand geeft de DSA Brussel bijvoorbeeld de mogelijkheid om door het onderdrukken van onwelkome meningen, visies en feiten het juiste narratief te beschermen. Maar tijdens grote crises is een functionerende democratie niet met censuur gediend, stelt Roos. “Als we een noodtoestand hebben, hebben we juist behoefte aan open debat.”

Mondiaal staat de vrijheid van meningsuiting onder druk, constateert Roos. Hij wijst op de arrestatie van Telegram-oprichter Pavel Durov in Frankrijk, het verbieden van X in Brazilië en de draconische censuurwetten in Schotland die zelfs het bespreken van verschillen tussen mannen en vrouwen strafbaar hebben gemaakt.

Als deze ontwikkeling doorgaat, betekent dat het einde van de vrijheid waarin de westerse bevolking een paar generaties heeft geleefd. “Die vrijheid is bijzonder”, zegt Roos. “Maar we zijn hem vanzelfsprekend gaan vinden.” En daarom laten we maar gebeuren dat onze overheid telkens weer een plakje van die vrijheid af snijdt.

Hoe laks en verwend die houding is, leerde Roos in het Europarlement van zijn Poolse, Tsjechische en Hongaarse collega’s die tot dertig jaar geleden onder het communisme hadden geleefd. Zij wisten dat de vrijheid van meningsuiting niet vanzelfsprekend is – en hoe het is om te leven zonder.

De meeste landen van deze wereldbol staan aan de vooravond van een langdurige economische instorting. Niet als gevolg van een gevaarlijke ziekte of een meteoorinslag, maar door gestaag teruglopende geboortecijfers. Pieter Omtzigt vroeg daar voorzichtig aandacht voor in zijn HJ Schoo-lezing. Dat heeft hij geweten.

In zijn lezing, die Omtzigt uitsprak op 2 september in de Rode Hoed, vertelde hij dat de Nederlandse bevolking snel groeit door de immigratie. Zonder immigratie zou de Nederlandse bevolking sinds 2014 licht zijn afgenomen. Dat komt omdat het aantal dat de gemiddelde Nederlandse vrouw in haar leven op de wereld zet, te klein is om de bevolking op peil te houden.

Nu is het effect van dat lage geboortecijfer op de bevolkingsgroei nog bescheiden, maar dat zal eerder dan ons lief is veranderen. “Als we migratie fors beperken en het geboortecijfer blijft laag, dan zullen we te maken hebben met een snel krimpende bevolking”, zei Omtzigt. “Geen aantrekkelijk scenario.”

Om een bevolking op peil te houden, moet de gemiddelde vrouw in haar leven 2,1 kinderen op de wereld zetten. De Nederlandse vrouw kwam in 2023 niet verder dan 1,4. Dat is nog steeds meer dan de gemiddelde Zuid-Koreaanse vrouw, die op dit moment tijdens haar leven 0,7 kinderen op de wereld zal zetten. In stedelijke gebieden ligt dat cijfer nog lager en de verwachting is dat het nog verder zal dalen.

Omdat rekenmodellen voorspellen dat ergens halverwege de volgende eeuw de Zuid-Koreaanse bevolking nog maar enkele procenten zal zijn van de huidige bevolking, spreken Koreaanse politici inmiddels over ‘nationale uitsterving’. Ze hopen dat het goedkoper maken van woningen voor jongvolwassenen de trend kan keren. Dat is ook een maatregel die Omtzigt in zijn HJ Schoo-lezing voorstelde.

Of sociaaleconomische maatregelen in staat zijn om vrouwen meer kinderen te laten krijgen, is trouwens nog maar de vraag. De Zweedse overheid heeft diep in de buidel getast om moederschap aantrekkelijker te maken, maar ook in Zweden dalen de geboortecijfers al tientallen jaren. In 2023 noteerde het Zweedse statistiekbureau het allerlaagste geboortecijfer sinds de eerste metingen in 1749.

De geboortecijfers dalen niet alleen in westerse landen en de geavanceerde Oost-Aziatische naties. Ook China en de Russische Federatie kampen met het probleem, net als Zuid-Amerikaanse landen en Zuid-Afrika. Een paar landen zijn tot nu toe de dans ontsprongen. Ethiopië hoort daarbij, vertelde Omtzigt. In dat land werden in 2023 meer kinderen geboren dan in alle 27 landen van de EU samen. Dat dit op de langere termijn de geopolitieke invloed van Europa ondergraaft, spreekt vanzelf.

Xenofoob

In het progressieve en liberale Nederland kun je dalende geboortecijfers niet straffeloos ter sprake brengen. Ook niet als je dat voorzichtig doet. Tenminste, niet als je ook nog de suggestie wekt dat je perk en paal wilt stellen aan de huidige oncontroleerbare massa-immigratie. In het NRC schreef de Leidse hoogleraar Leo Lucassen, zelf een fervent voorstander van immigratie, dat de ‘xenofobe’ Omtzigt ‘demografische oplossingen’ in de weg zou staan. Lucassen vergeleek de politicus met Anders Breivik.

In Nederland ligt het thema van de dalende geboortecijfers kennelijk zo gevoelig dat hardop nadenken over de beste aanpak niet mogelijk is. In zo’n klimaat zal een oplossing voor het probleem niet worden gevonden.

Instortende economieën

De Amerikaanse geopolitieke analist Peter Zeihan heeft de hoop op het vinden van zo’n oplossing laten varen. Zeihan timmert al jaren aan de weg met zijn sombere visie op de consequenties van de dalende geboortecijfers. In zijn boek The End of the World is Just the Beginning (2022) voorspelt hij dat de komende decennia de ene na de andere economie zal instorten door de dalende geboortecijfers.

De problemen die Zeihan voorziet, zijn ingrijpender dan de sociale en economische ontwrichting die zich nu voortdoet in Japan – en straks onherroepelijk ook bij ons. Japan heeft een geboortecijfer dat iets lager is dan dat van ons. Nu al dreigt de Japanse gezondheidszorg te bezwijken onder de vergrijzing en raken verarmde en vereenzaamde ouderen in een isolement. Media berichten over de tienduizenden Japanners die jaarlijks thuis in eenzaamheid overlijden, en de schokkende taferelen die schoonmakers aantreffen als ze hun ontbindende lichamen moeten verwijderen en hun huizen weer bewoonbaar moeten maken.

Hoe schrijnend de situatie in het huidige Japan ook is, dit is nog maar het begin. Zeihan verwacht dat wereldwijd de werkende bevolking zo snel en zo sterk zal afnemen, dat het wereldhandelssysteem zal ophouden te bestaan. Dat betekent dat er een einde komt aan goedkope grondstoffen en goedkope arbeid. Lokale economieën zullen voor hun eigen krimpende en verouderende bevolking moeten produceren. Door het wegvallen van schaalvoordeel en exploderende grondstofprijzen zal de levensstandaard abrupt verlagen.

Over pakweg tien tot twintig jaar zullen in Europa de gevolgen van de bevolkingsimplosie voor iedereen duidelijk zijn, verwacht Zeihan. Ook immigratie is dan geen oplossing meer. Door de economische ravage zal Europa niet meer aantrekkelijk zijn voor immigranten.

In gebieden waar de bevolkingsdruk niet al te hoog is, zullen schaarste en armoede terugkeren. Gebieden met een hoge bevolkingsdichtheid die zichzelf niet kunnen voeden wacht iets ergers, vreest Zeihan. In die landen zullen zich ongekende humane catastrofes afspelen. Honger en andere ellende zullen de verouderde bevolking versneld decimeren.

Eén van die landen is Nederland. Maar vertelt u dat nog maar niet aan Leo Lucassen. Dat bederft de verrassing.

Wie maken deel uit van de elite in de VS die – vaak achter de schermen – bepaalt wat de president van de VS al dan niet uitvoert, hoe dat uitgevoerd wordt, wie daaraan meewerken en met welke effecten. In dit deel gaan we het hebben over de belangrijkste CEO’s van Amerikaanse bedrijven die directe invloed op de Amerikaanse – en daarmee de EU – politiek uitvoeren.

The New Power Elite

Het eind 2023 uitgekomen boek The New Power Elite van professor Heather Gautney maakt een onderverdeling van de Amerikaanse elite in:

• Wall Street elite (CEO’s/ directeuren van multinationals)
• Militaire elite (bekende legerleiders, vaak met banden met de defensie-industrie)
• Miljardairs (de rijkste mensen in de VS met politieke connecties op regeringsniveau)
• Nationale beroemdheden (met directe contacten en invloed op de VS-regering)

Dit deel gaat over de Amerikaanse Wall Street elite: wie zijn daar onderdeel van en hoe bepalen zij de agenda en koers van de VS en diens president?

Wall Street elite

De meeste CEO’s met directe macht binnen de Amerikaanse en wereldpolitiek, zijn werkzaam in de financiële en Big Tech sector, aldus het boek van Gautney. Je moet hierbij vooral denken aan de CEO’s van bedrijven als BlackRock, Vanguard, State Street, Citibank, J.P. Morgan, Goldman Sachs, Apple, Microsoft, Meta en Alphabet Inc. (Google). Naast CEO’s op het gebied van financiën en Big Tech, zijn er ook nog enkele CEO’s van bedrijven uit de ‘oude economie’ actief binnen de Amerikaanse politieke macht.

Bij het noemen van namen van de huidige generatie die momenteel de politieke agenda bepalen, moet je denken aan:

• Larry Fink (BlackRock)
• Salim Ramji (Vanguard)
• Ronald O’Hanley (State Street)
• David Solomon (Goldman Sachs)
• Jamie Dimon (J.P. Morgan)
• Donald Trump Jr. (Trump Organization)
• Tim Cook (Apple)
• Sundar Pichai (Alphabet Inc./ Google)
• Charles Koch (Koch Industries)

Als je het boek The New Power Elite leest, wordt het duidelijk dat bovengenoemde namen vaak ‘slechts’ voorbijgangers zijn in een geschiedenis van bedrijven die al decennialang de politiek in de VS en westerse wereld domineren.

Om uit te leggen hoe deze elite de Amerikaanse politiek bestuurt is daarom gekozen voor drie voorbeelden uit vele. De meest bepalende daarvan is toch wel Larry Fink van BlackRock.

BlackRock – Larry Fink

‘s Werelds grootste investeringsmaatschappij BlackRock heeft onder leiding van CEO Larry Fink een aantal initiatieven ontwikkeld die direct invloed hebben op de Amerikaanse en Europese politiek en economie.

President Joe Biden heeft in de aanloop naar de verkiezingen van 2020 een innige band met BlackRock opgebouwd om de gezamenlijke klimaatambities voor 2050 te realiseren. Op 12 augustus 2022 meldt Bloomberg dat Eric van Nostrand, voormalig BlackRock directeur voor duurzame investeringen, is aangenomen als senior-adviseur binnen het Amerikaanse ministerie van Financiën.

Op 16 augustus 2022, vier dagen na de benoeming van Eric van Nostrand, tekende president Biden de Inflation Reduction Act (IRA); het grootste investeringsprogramma in de geschiedenis van de VS (bijna 400 miljard dollar) om de ‘groene transitie’ te realiseren.

Eind 2023 werd bekend dat Eric van Nostrand één van de belangrijkste auteurs van dat 400 miljard dollar omvattende Amerikaanse Green Deal-plan is geweest. Hij moet daar dus al aan hebben gewerkt toen hij nog bij BlackRock in dienst was.

De rol van Larry Fink op het wereldtoneel is zelfs zo groot dat hij kon meedenken en beslissen tijdens de G7 top van 11 juni 2024 in Italië. Op die top werd bedacht dat de meeste westerse landen zoveel schulden hebben opgebouwd, dat er wereldwijd meer geld geleend moet worden bij private partijen zoals BlackRock, en dit vooral om infrastructuur als wegen en spoorlijnen te financieren.

Dit G7 besluit wordt gezien als de top van machtsoverdracht van het publieke naar het private domein in deze tijd van neo-feodalisme.

Goldman Sachs

De Amerikaanse bank Goldman Sachs kreeg twee van hun directeuren tot minister van Financiën gepromoveerd in respectievelijk de regeringen van George W. Bush (Henry ‘Hank’ Paulson) en Donald Trump (Steven Mnuchin). Interessant is wat beide heren als minister gingen doen, nadat ze de directiefunctie bij Goldman Sachs hadden ingeruild.

Henry Paulson werd op 3 juli 2006 minister van Financiën onder George Bush junior. Op het moment van vertrek als CEO bij Goldman Sachs, zat ‘zijn’ bank al fors in zware financiële problemen door het verstrekken van ‘rommelhypotheken’ aan Amerikanen die zich geen huis konden permitteren. De meeste ongedekte hypotheken verkocht Goldman Sachs in de periode dat Henry Paulson CEO was.

Nadat Paulson minister van Financiën was geworden, trok hij op 6 oktober 2008 zijn voormalige rechterhand bij Goldman Sachs – Neil Kashkari – aan als baas voor het Departement voor Financiële Stabiliteit van de VS. Op 28 oktober 2008 verschaften de twee oud-directeuren vanuit het ministerie van Financiën een donatie van 10 miljard dollar aan Goldman Sachs om te voorkomen dat de bank failliet zou gaan aan zijn eigen rommelhypotheken. Deze hypotheken waren onder de verantwoordelijkheid van Paulson afgesloten.

Steven Mnuchins ‘grootste’ prestatie was het ontwerpen van een belastingwet die de belastingen voor de rijkste Amerikanen fors naar beneden bijstelde en tevens de belasting op waardevermeerdering van onroerend goed halveerde. Van die laatste belastingwijziging profiteerden ongeveer 500 vastgoedbedrijven onder de holding van de Trump Organization, aldus de website van het Amerikaanse Centre for Public Integrity.

Elon Musk

Momenteel (weer) de rijkste man op aarde. Hij heeft besloten om de verkiezingscampagne van Trump te steunen met 45 miljoen dollar per maand.

Musk beschrijft zichzelf als ‘politiek gematigd’. Binnen de context van de Amerikaanse politiek heeft Musk gezegd dat hij Barack Obama in 2008 en 2012 steunde, Hillary Clinton in 2016, Joe Biden in 2020 en Donald Trump in 2024.

In 2022 zei Musk dat hij zou beginnen met stemmen op kandidaten van de Republikeinse Partij. Hij heeft zijn steun uitgesproken voor een universeel basisinkomen, wapenrechten, vrijheid van meningsuiting, een belasting op koolstofemissies en verzet tegen overheidssubsidies. Hij is ook een criticus van illegale immigratie.

Musk wordt door het merendeel van de elite uit de VS en de EU momenteel als controversieel weggezet vanwege zijn motief om Twitter – nu X – aan te kopen; het overeind houden van een platform voor vrije meningsuiting.

Zijn inspanningen om X vrij van overheidsbemoeienis te houden, leverde hem een juridische strijd met de EU op.

Volgende week gaat over de miljardairs achter de schermen van de politiek. Daarin kom je bekende namen als Gates en Musk tegen, maar ook veel onbekenden die de agenda bepalen.