Einde van de dollar door BRICS?

De inflatie over september is – volgens de eerste raming van het CBS – slechts 0,2 procent!! Fantastisch succes van het ECB beleid toch?. Het ongelooflijke nieuws kan je hier zelf nalezen. Maar hier klopt helaas geen biet van.

De snelle raming van het CBS

Bij de snelle raming was de inflatie in september 0,2 procent, meldt het CBS. Deze snelle raming is berekend op basis van nog onvolledige brongegevens. In augustus waren consumentengoederen en -diensten 3,0 procent duurder dan een jaar eerder. De inflatie wordt elke maand gemeten als de ontwikkeling van de consumentenprijsindex (CPI) ten opzichte van dezelfde maand in het voorgaande jaar.

De CPI geeft daarnaast ook inzicht in de prijsontwikkeling ten opzichte van een maand eerder. Volgens de snelle raming daalden de prijzen voor consumenten in september 2023 met 0,4 procent ten opzichte van augustus 2023. De definitieve cijfers van de CPI over september worden op 10 oktober gepubliceerd.

Inflatie per productgroep

Bij de snelle raming maakt het CBS naast het inflatiecijfer ook de prijsontwikkeling van een aantal productgroepen bekend. Deze productgroepen zijn samentellingen van bestedingscategorieën op een bepaald thema, zoals alle diensten. Op 10 oktober wordt van alle categorieën in de CPI de prijsontwikkeling gepubliceerd.

Uit die berekeningen voor september zou blijken dat de prijzen voor energie (benzine, diesel, gas en elektriciteit) in totaal met bijna 40 procent gedaald zouden zijn. Herkenbaar? Voor geen enkele Nederlander vermoed ik.

Grote invloed prijsontwikkeling energie op inflatie?

Het CBS stelt in het persbericht van 29 september; “De prijsontwikkeling van energie heeft al geruime tijd een grote invloed op het verloop van de inflatie. Dit komt met name door de hoge prijzen vorig jaar. In de tweede helft van 2022 namen de energieprijzen in de CPI fors toe. Mede daardoor werd er in die periode een hele hoge inflatie gemeten. De prijzen van energie in de CPI zijn nu een stuk lager dan in 2022. Omdat de inflatie wordt gemeten als de ontwikkeling van de prijzen ten opzichte van dezelfde maand in het voorgaande jaar, valt de inflatie nu lager uit.”

Einde citaat.

Datzelfde CBS beweert het tegenovergestelde over de energieprijzen in een artikel van 20 juli dit jaar. Daarin staat het volgende te lezen: ”Met de prijzen van juni 2023 gemeten ligt de energierekening 630 euro hoger dan een jaar eerder in juni 2022. De prijsstijgingen kwamen vooral door hogere belastingen.”

Einde citaat.

In juli dit jaar beweert het CBS dus dat de prijzen van energie een stuk hoger liggen dan in juni 2022 (630 euro per huishouden) om dan in september dit jaar het tegenovergestelde te beweren; de prijzen zijn nu een stuk lager.

Bekijk onderstaande tabel van het CBS uit juli dit jaar maar eens; vanaf januari 2023 zie je gemiddelde energiekosten per huishouden, per maand die 40 procent hoger liggen dan in 2022. En in september wordt het tegenovergestelde beweerd; 40 procent lagere energiekosten dit jaar. Beste CBS: hier is geen touw meer aan vast te knopen!

RABObank was de eerste die aan de bel trok

Analisten van de Rabobank voorspelden op 31 augustus dit jaar al dat de nieuwe CBS inflatieberekening voor september op ca. 0,8 procent uit zou komen. Maar het CBS maakt het zelf nog veel bonter: 0,2 procent! Volgens dezelfde Rabo analyse zou de inflatie voor september rond de 9,2 procent moeten liggen en dus geen 0,2 procent.

Het officiële CBS inflatiecijfer van september maskeert daarmee de daadwerkelijke inflatie die de gemiddelde Nederlander nog steeds zal ervaren. Zeker na de heftige stijgingen van brandstofprijzen aan de pomp tweede helft september.

Als de feitelijke inflatie rond de 46 keer zo hoog ligt (Rabo calculaties voor september) dan de door het CBS gerapporteerde cijfer, dan hebben we te maken met een extreem voorbeeld van desinformatie vanuit een belangrijke overheidsbron.

Desinformatie, misinformatie en fake news kunnen tot foute beslissingen leiden. Foute financiële beslissingen in dit geval. Immers, bij een inflatie van 0,2 procent gaat iedereen weer lekker sparen om tussen de 1,25 en 2 procent rente te ontvangen. Maar als de feitelijke inflatie rond de 9 procent  (Rabo calculatie voor september) zou liggen, ga je als de duvel edelmetalen aankopen!

Wie draait er straks weer op voor de schade die voortvloeit uit deze desinformatie? Juist, de Nederlandse burger. Een overheid die andermaal niet meer te vertrouwen is. Wat moet er veel puin geruimd worden door een nieuw kabinet. Bijna onvoorstelbaar.

Het CBS meldt op 12 september dat de inflatie over augustus op 3 procent uitkomt, een stuk lager dan vorig jaar en in de eerste maanden van 2023. Deze lagere cijfers zijn gebaseerd op een nieuwe berekeningsmethode die het CBS recentelijk is gaan hanteren. Analisten van de Rabobank wijzen erop dat volgens die nieuwe CBS-methode inflatiecijfers worden gepresenteerd die niet aansluiten bij de feitelijke ervaringen die Nederlanders met prijsstijgingen hebben. Dat kan behoorlijke negatieve gevolgen hebben voor financiële beslissingen. Wanneer gaat het CBS deze verwarring oplossen? 

De inflatie in Nederland houdt de gemoederen bezig. Vorig jaar bedroeg die inflatie in Nederland volgens het CBS maar liefst 11,6 procent, fors hoger dan het gemiddelde in de EU van 9,2 procent. Voor 2023 was er echter relatief goed nieuws: dit jaar zouden we op 4,8 procent uitkomen, lager dan het EU-gemiddelde, aldus het CBS. In september en oktober voorzien de analisten van de Rabobank dat de inflatie (volgens die nieuwe CBS-methode) naar de 0,8 procent (jaar op jaar) gaat. Maar dat strookt niet met de realiteit volgens de Rabobank.

De nieuwe CBS-methode zorgt voor verwarring met inflatiecijfers uit het verleden

Waarom heeft het CBS een nieuwe berekeningsmethode nodig? In de oude methodiek ging het CBS ervan uit dat ieder huishouden een variabel energiecontract heeft dat maandelijks werd vernieuwd. Met huishoudens die hun energietarieven langere tijd hadden vastgezet hield het CBS (abusievelijk) dus geen rekening. Juist deze huishoudens merkten langere tijd niets van de hogere energieprijzen door hun vaste contracten. In de nieuwe methode heeft het CBS wél de vaste contracten verwerkt.

Dat heeft nogal wat gevolgen. Wat blijkt is dat het CBS hierdoor de inflatiecijfers tot en met mei dit jaar aanmerkelijk te hoog heeft ingeschat. Dat is het goede nieuws. Het slechte nieuws is dat het CBS de huidige en toekomstige inflatie te laag weergeeft. Het is dus de aanname dat iedere Nederlander een variabel contract zou hebben, die voor deze vertekening heeft gezorgd.

Onderstaande tabel van Rabobank geeft aan uit welke onderdelen de inflatie in 2022 en 2023 is opgebouwd. Daarbij is de oude CBS-methode tot en met mei dit jaar gebruikt en de nieuwe methode vanaf juni dit jaar.

Volgens de nieuwe methode zou de inflatie in 2022 niet gemiddeld 11,6 procent zijn geweest, maar ‘slechts’ 7,3 procent, meldt de Rabobank in de analyse van 31 augustus jl.. En in 2023 zouden we niet op een gemiddeld inflatiecijfer van 4,8 procent uitkomen, maar op bijna het dubbele: 9,4 procent, volgens hetzelfde Rabo-rapport. In plaats van een afnemende inflatie, hebben we in ons land dus met een zeer forse toename van de inflatie in 2023 te maken!

Waarom corrigeert het CBS de onjuiste cijfers uit het verleden niet?

Een belangrijke reden waarom het CBS de reeds eerder gepubliceerde inflatiecijfers (tot en met mei 2023) niet heeft herzien, is dat de consumentenprijsindex wordt gebruikt om bijvoorbeeld huurcontracten, premies en andere tarieven te indexeren. Door de al gepubliceerde inflatiecijfers niet te herzien, heeft overschakelen op de nieuwe methode geen invloed op de indexatie over een tijdsbestek van twee jaar tijd en dat brengt rust op de genoemde fronten. Tegenover deze ‘rust’ staat het verontrustende gegeven dat de inflatie over 2022 dus te hoog is ingeschat en die voor dit jaar veel te laag.

Citaat uit het rapport: “Door de eerder gepubliceerde inflatiecijfers (vanaf begin 2022) niet te herzien, worden de huidige maandcijfers voor de inflatie schromelijk onderschat”, schrijven de analisten van de Rabobank. “In augustus was de HICP [inflatie index volgens de methodiek van Eurostat] inflatie volgens de officiële statistieken 3,4 procent, maar in werkelijkheid lag deze op 9,7 procent. Het verschil zit hem dus louter in de bijdrage van de energie-inflatie.”

Nederland zakt dit jaar verder af in het Europese inflatiemoeras. Als je naar de indexering van inflatie kijkt volgens de gegevens van Eurostat, dan zie je dat Nederland (NL) structureel slechter presteert dan de rest van de Eurolanden (EA) vanaf 2018.

Welke inflatie gaan we de rest van 2023 en in 2024 zien?

Volgens de Rabo-analisten zal de komende maanden het verschil tussen de officiële statistieken en de inflatiebeleving bij Nederlanders naar verwachting nog veel groter worden. In september en oktober voorzien zij dat de inflatie volgens de officiële statistieken naar de 0,8 procent (jaar-op-jaar) gaat dalen. Dit terwijl de werkelijke inflatie, berekend met teruggelegde cijfers volgens de nieuwe CBS-methode, in die maanden naar verwachting uitkomt op respectievelijk 9,2 en 8,0 procent.

Volgens de Rabo-analisten gaan we de verder oplopende inflatie vooral merken bij de gasprijs die de komende maanden naar de herfst en de winter toe oploopt van 35 euro/MWh op dit moment naar iets meer dan 50 euro/MWh.

Ook de benzineprijs gaat nog zeer fors stijgen in de komende maanden, vooral vanaf januari 2024. Voedselprijzen zullen niet dalen en de horeca heeft de prijzen fors verhoogd. Kortom; brandstofinflatie bepaalt het beeld in de komende maanden in sterke mate en de overige inflatiesoorten gaan niet dalen.

Op 12 september berichtte het CBS over de faillissementen in augustus; een toename van 5 procent ten opzichte van juli.  Al 16 maanden op rij is het aantal faillissementen hoger dan in dezelfde maand een jaar eerder, maar dat valt nog reuze mee in verhouding tot rampjaar 2013. Waar om politiek begrijpelijke redenen nauwelijks aandacht voor is, zijn de aantallen vrijwillige bedrijfsbeëindigingen. Daar wordt door de media, noch de politiek aandacht aan besteed en dat vind ik ernstig verwijtbaar. De huidige economische informatie is daarmee verre van compleet. Hoe ziet dat totaalplaatje eruit?

Faillissementen bedrijven

Als een bedrijf zijn schulden niet meer kan betalen, kan het failliet worden verklaard door de rechter. In economisch slechte tijden gaan meer bedrijven failliet dan in economisch goede tijden. Het aantal faillissementen neemt de laatste jaren structureel toe, maar is nog niet vergelijkbaar met rampjaar 2013 waarin er 8376 bedrijven failliet werden verklaard, aldus het CBS in deze rapportage.

Als je naar onderstaande grafiek kijkt, zie je de ontwikkeling sinds 2019 grafisch weergegeven. Na een korte, felle piek in mei 2020, daalt het aantal faillissementen weer. Hoofdzakelijk door de massale coronasteun van de overheid. Vanaf najaar 2021 begint het aantal echter weer te stijgen. In het eerste half jaar van 2023 gingen 1.513 bedrijven failliet. In de eerste helft van rampjaar 2013 waren dat er 4.150.

In welke branches zien we de meeste faillissementen?

De handel behoort tot de bedrijfstakken met de meeste bedrijven. Daarom zie je daar in absolute zin de meeste faillissementen. Relatief gezien, dus het aantal faillissementen als percentage van het aantal bedrijven, werden er in augustus de meeste faillissementen uitgesproken in de sector vervoer en opslag. Belangrijkste redenen hiervoor zijn de ongekende verhogingen van de brandstofprijzen en de loonstijgingen ter compensatie van de uit de hand lopende inflatie. Dat valt onder andere te lezen in deze analyse van kredietverzekeraar Allianz Trade.

“De toename van het aantal bedrijfsfaillissementen is voor de meeste landen al een feit, met name voor de Europese topmarkten (het VK, Frankrijk, Spanje, Nederland, België en Zwitserland), die twee derde van de stijging vertegenwoordigen”, aldus het Allianz rapport.

Ook in de bouw zien we een forse toename van het aantal faillissementen in augustus. Dat heeft te maken met de rem op bouwactiviteiten door de verlammende stikstofdiscussie, maar ook met de gestegen grondstof- en energieprijzen.

Wat is de verwachting voor de rest van 2023 en 2024?

Volgens de researchafdeling van Allianz loopt het aantal faillissementen nergens zo hard op als in Nederland. In totaal zijn 44 landen onderzocht. Nederland komt daarbij als koploper uit de bus. Johan Geeroms, Director Risk Underwriting Benelux: “Nederland is als open exportland altijd ultragevoelig voor internationale ontwikkelingen. De neergang van de economie komt hier hard aan. Daarbij zou je ook vraagtekens kunnen zetten bij de overheidssteun. Veel mkb-bedrijven klagen over de effectiviteit. Wat ook meespeelt is dat een groot aantal bedrijven hun corona-schulden moeten terugbetalen. Bijna 300.000 ondernemers hebben samen een schuld van ruim 19 miljard euro.”

De verwachting is dus een verdere toename van het aantal faillissementen per maand in de komende anderhalf jaar. De gevoeligste sectoren zijn daarbij de handel, bouw en industrie.

Hoogste aantal vrijwillige bedrijfsbeëindigingen sinds 2007

Bij een vrijwillige bedrijfsbeëindiging heeft de eigenaar/ DGA zelf besloten om tijdig te stoppen en daarmee een faillissement te voorkomen. Die vrijwillige beëindiging heeft uiteraard een dringende reden; doorgaans een gebrek aan toekomstperspectief, incidenteel een geval van pensionering.

In tegenstelling tot de faillissementscijfers, bericht het CBS niet maandelijks over het aantal vrijwillige bedrijfsbeëindigingen. Rapportages gebeuren ad hoc. Een laatste grote inventarisatie hield het CBS in augustus 2022.

In het eerste halfjaar van 2022 zijn 76 duizend (!) bedrijven opgeheven. Sinds de start van de meetmethode in 2007 was dit aantal niet eerder zo hoog, aldus het CBS. In dezelfde periode 2021 ging het nog om bijna 52 duizend bedrijfsopheffingen. Van alle bedrijfsopheffingen in het eerste halfjaar van 2022, betrof het in 64 duizend van de gevallen een bedrijf met één werkzame persoon, vooral zzp’ers. In 2021 waren dat er in het eerste halfjaar bijna 44 duizend. Dus een toename van maar liefst 20 duizend in één jaar tijd, oftewel 45 procent.

Het wordt heftiger als we naar de bedrijven met meer werkzame personen kijken. In de eerste zes maanden van 2022 werden iets meer dan 12 duizend bedrijven met meer werkzame personen opgeheven. In dezelfde periode van 2021 ging het nog om bijna 8 duizend bedrijven. Een stijging met 50 procent in slechts een jaar tijd!

Branches met de meeste vrijwillige bedrijfsbeëindigingen

In de eerste helft van 2022 zijn vooral meer webwinkels opgeheven, vergeleken met dezelfde periode in 2021. In totaal legden 6.785 webwinkels de werkzaamheden neer. Met name webwinkels in kleding (bijna 1.700), huis- en tuinartikelen (1.185) en een algemeen assortiment (1.180) stopten de werkzaamheden.

Naast webwinkels, zijn er in de eerste zes maanden van 2022 ook meer organisatieadviesbureaus (ruim 5 duizend) en financiële holdings (ruim 3 duizend) opgeheven. Het aantal opgeheven financiële holdings verdubbelde zelfs, vergeleken met dezelfde periode vorig jaar. In de horeca werden 1.160 restaurants opgeheven.

Hoe staat het in 2023 met de vrijwillige bedrijfsbeëindigingen?

Duidelijk is dat het aantal vrijwillige bedrijfsbeëindigingen een veelvoud betreft van het aantal maandelijks geregistreerde faillissementen. Daar zit vaak veel persoonlijk leed achter, om nog maar niet te spreken van verloren werkgelegenheid.

Redenen waarom vrijwillige bedrijfsbeëindiging toeneemt, variëren van het niet terug kunnen betalen van te veel ontvangen coronasteun, het nog moeten betalen van achterstallige belastingen na de coronatijd, of de extra kosten die zijn veroorzaakt door de explosief toegenomen wetgeving en regeldruk vanuit de EU. Over dit laatste onderwerp maakt onder andere MKB-Nederland zich druk. Veelal tevergeefs, want de EU-wettenfabriek kent geen pauzestand.

Op de website bedrijfsbeëindigingen is te lezen dat het gemiddelde aantal vrijwillige beëindigingen per jaar rond de 150 duizend ligt. Dan praat je over 40 tot 50 keer het aantal faillissementen per jaar!

Hoe zit het met de ontwikkelingen tot op heden? Het aantal lijkt voor dit jaar gelijke tred te houden met 2022. Op deze pagina van de site kun je per branche onderzoeken hoeveel bedrijven er vrijwillig zijn gestopt. Duidelijk is dat de cijfers over vrijwillige bedrijfsbeëindigingen een aanmerkelijk minder rooskleurig verhaal laten zien dan alleen de maandelijkse faillissementscijfers.