Wanneer staat de wetenschap op tegen de utopie van de politiek?

Een nieuw demissionair kabinetsvoorstel met minimum CO2-prijzen, hogere energiebelasting en kolenbelasting voorziet onomwonden een verslechterde concurrentiepositie van Nederland. Het voorstel ligt opmerkelijk genoeg in lijn met campagnes van Milieudefensie en Extinction Rebellion tegen als ‘fossiele subsidies’ geframede lastenverlichtingen.

Milieudefensie eist in advertenties op Facebook nu ‘klimaatrechtvaardigheid’. Voor reclames als deze krijgt de club jaarlijks 10 miljoen euro subsidie per jaar van het ministerie van Buitenlandse Zaken voor ‘pleiten en beïnvloeden’ (…) Maar wat is ‘klimaatrechtvaardigheid’? “Niets meer en minder dan samen en eerlijk de klimaatcrisis oplossen”, aldus Milieudefensie. Zij stellen dat ‘de grote bedrijven’ maar liefst 37 miljard euro ‘fossiele subsidies’ zouden krijgen. “De overheid blijft vervuiling subsidiëren. En jij betaalt de rekening.”

Wat activisten hier als ‘subsidies’ framen bleek volgens het kabinet in zijn Kamerbrief in 2020 nog uitsluitend te gaan om belastingvrijstellingen- en verlagingen, zoals accijnsvrije kerosine voor de luchtvaart, om Schiphols concurrentiepositie te beschermen. Maar nu lijkt de overheid plots de kant te kiezen van pressiegroepen die de klimaatagenda van de Verenigde Naties steunen. Dat blijkt uit de nieuw voorgestelde ‘Wet fiscale klimaatmaatregelen en elektriciteit’. Dit betreft een wetswijziging in de ‘Wet belastingen op milieugrondslag’ (Wbm).

Een onderdeel uit de wetswijziging is de afschaffing van belastingvrijstellingen voor ‘duaal gebruik’ (energie en staalproductie) van kolen per 2028. Dat zou volgens het voorstel (bladzijde 11) werken als “extra stok achter de deur voor het grotendeels uitfaseren van kolen in Nederland”, en “het genereren van een budgettaire opbrengst”, oftewel hogere belastinginkomsten. Deze staan per 2028 begroot op 84 miljoen euro extra per jaar.

Op bladzijde 10 staat letterlijk toegegeven (op gezag van onderzoeksbureau Kalavasta) dat de maatregel de “ijzer en staalproductie in Nederland meer verliesgevend maakt.” Het wetsvoorstel van Rutte IV stelt onomwonden vast, dat staalproducenten zo kunnen worden verjaagd. “In andere landen wordt niet overwogen deze vrijstellingen te laten vallen. Dit zal waarschijnlijk de winstgevendheid van internationaal concurrerende bedrijven beperken.” Maar vervolgens concludeert het wetsvoorstel op bladzijde 11 ook opmerkelijk genoeg dat “de maatregel vrijwel geen effect heeft op het reduceren van broeikasgasemissies”.

Klimaatcashcow
Volgens Power Magazine (11 november) kondigde de Chinese regering juist aan om per 2024 de bouw van kolencentrales extra te steunen. Met daadwerkelijke ‘echte’ subsidies, staatssteun die 30 procent van de kosten dekt. Europa, met Nederland voorop, zet nu precies de tegengestelde weg verder in, om de klimaatagenda van de Verenigde Naties nauwgezet te volgen. Zo zit in het nieuwe wetsvoorstel ook een ‘minimumprijs CO2’ opgenomen. De industrie zou voortaan een minimumtarief voor een ton CO2 moeten betalen, oplopend naar ruim 70 euro per ton in 2030.

Dat onderdeel kreeg afgelopen jaar al de voor-stem van zowel de BBB als Pieter Omtzigt, naast de coalitiepartijen en Groen Links. Volgens de Nederlandse Emissieautoriteit moet op een ton CO2 in 2030 in totaal 130 euro belasting zitten. Daarin zit een vast belastingtarief verwerkt, en de prijs die een ton CO2 nu kost in het Europese emissiehandelssysteem (ETS). Voor dat ETS moet de industrie al wettelijk verplicht onkosten maken. Dankzij de Green Deal en Klimaatwet is in Europa de prijs van een ton CO2 al tot wereldrecordhoogte gestegen: van een tientje enkele jaren terug tot 80 euro nu.

De minimumprijs in het wetsvoorstel van demissionair kabinet Rutte IV moet garanderen dat de industrie in Nederland nooit minder CO2-belasting betaalt, dan wat ze nu aan CO2-lasten krijgen via emissiehandel. Het kabinet stelt weliswaar dat die minimumprijs geen ‘extra lastenstijging’ zou geven, maar dat is half waar: via de wettelijke plicht om 80 euro voor een ton CO2 te betalen wordt energieopwekking en -gebruik kunstmatig duurder ten opzichte van landen die de VN-agenda uitsluitend lippendienst bewijzen.

De met CO2-belasting opgedreven lasten voor elektriciteitsopwekking sijpelen vervolgens door naar burgers en bedrijfsleven via een verder stijgende energierekening. Volgens de Wereldbank werd (voornamelijk dankzij de hoge Europese CO2-prijs) afgelopen jaar al 100 miljard euro extra aan CO2-lasten opgehaald. Alleen het Canada onder Justin Trudeau lanceerde wetsvoorstellen, die een vergelijkbaar CO2-tarief beogen voor 2030, namelijk 127 Canadese dollars.

‘Klimaatbeprijzingstekort’
Volgens het voortgangsrapport dit voorjaar van de Verenigde Naties’ klimaatagenda in 2030, zou middels CO2-belastingen mondiaal maar liefst 1360 miljard dollar opgehaald kunnen worden, oftewel 1271 miljard euro. Dat is meer dan wat de NATO jaarlijks uitgeeft aan wapens en legers. Het kabinet-Rutte lijkt met dit voorstel andermaal op die agenda voor te sorteren. Daar bovenop komen dus de extra lastenverzwaringen op kolengebruik. Die lastenverzwaring zou ertoe moeten leiden, dat anders niet renderende energievormen meer kunnen concurreren met fossiele brandstoffen.

Oftewel, wanneer je brandhout via lastenverzwaringen duur genoeg maakt, wordt het rendabel om Louis Vuitton-tassen in je open haard te stoken. Met diezelfde redenering wil het kabinet-Rutte nu ook grotere bedrijven met hogere energielasten opzadelen. Dat constateert adviesbureau Berenschot in een PowerPointpresentatie van 12 augustus dit jaar. Zij interviewden in opdracht van de regering 50 bedrijven die getroffen worden door hogere energiebelastingen:

“De verhoging van de tarieven voor de energiebelasting leidt bij bedrijven tot hogere kosten voor energie en daarmee economisch gezien tot een betere business case voor verduurzaming.”

Op die wijze moet ’het klimaat’ jaarlijks nog eens tientallen miljarden euro’s extra staatsinkomsten kunnen opleveren. Dat toont ook het op 6 oktober uitgekomen rapport “Afschaffing fossiele-energiesubsidies: eerder een hersenkraker dan een no-brainer” van het Centraal Planbureau en het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL).

De overheidsinstanties reageren in dat rapport instemmend op de claims van Milieudefensie en Extinction Rebellion. Volgens het rapport, geschreven door Tilburgs milieueconoom Herman Vollebergh, zou de overheid meer dan 35 miljard euro per jaar aan ‘fossiele energie’-belastingen mislopen. Dat heet bij PBL het ‘klimaatbeprijzingstekort’, oftewel minder CO2-belastingheffing dan mogelijk is.

Belastingteruggaaf ‘fossiele subsidie’
Om lasten te verzwaren uit naam van ‘het klimaat’ zou bijvoorbeeld de belastingvermindering energiebelasting moeten sneuvelen op je energierekening. Die energiebelasting is onderdeel van de Wet belasting op milieugrondslag, die nu aangescherpt wordt. Volgens Vollebergh, namens het PBL, is belastingteruggaaf een ‘fossiele subsidie’ (bladzijde 45): “Het vaste bedrag was 461,62 euro in 2021 en de totale teruggave in 2021 bedroeg 3,8 miljard euro. Op basis van het aandeel fossiel (62 procent) komt het bedrag uit op 2,3 miljard euro voor het fossiele-energiegebruik. Dit bedrag verlaagt de energierekening voor huishoudens en wordt verstrekt omdat de Belastingdienst een deel van het energiegebruik als basisbehoefte ziet. Door deze argumentatie zien we dit als een fossiele subsidie.”

In 2022 en dit jaar verlaagde het kabinet die energiebelasting om burgers tegemoet te komen in stijgende energielasten. Wanneer het aan het PBL ligt en klimaatclub Extinction Rebellion, dan worden deze tegemoetkomingen aan burgers dus afgeschaft als ‘fossiele subsidies’. Andere ‘subsidies’ waarmee klimaatclubs tot hun hoge bedragen komen, betreffen lagere accijns voor diesel tanken ten opzichte van benzine, die gelijkgetrokken zouden worden, en de vrijstelling van kerosine in de luchtvaart die zou moeten sneuvelen.

De staatsschuld van 500 miljard euro met rentelasten van 8 miljard euro in 2023 lijkt ‘klimaatrechtvaardigheid’ alvast goed te kunnen gebruiken. Wie de miljoenennota voor 2023 vergelijkt met de belastinginkomsten van het jaar 2000, ziet dat het kabinet in euro’s nu meer belastingen en premies binnenhaalt dan 23 jaar geleden in guldens: 364 miljard euro nu tegenover 334 miljard gulden in 2000. Met milieu- en klimaatbelastingen werd ruim 20 miljard euro bijeengehaald in 2021, aldus het CBS. Energieheffingen uit naam van ‘het klimaat’ maakten daar 8 miljard euro van uit.

Het was daarom afgelopen zomer opmerkelijk: voor het eerst in de wereldgeschiedenis protesteerde een actiegroep die zich ‘Rebels’ noemt vóór (nog) hogere belastingen. In een land waar de lastendruk al groter werd in euro’s, dan in het jaar 2000 in guldens. ‘Klimaatrechtvaardigheid’ betekent dus niet het ontzien van burgers. Maar iederéén dood belasten.

https://milieudefensie.nl/actie/manifest-klimaatrechtvaardigheid

https://www.rijksoverheid.nl/documenten/kamerstukken/2023/09/19/wetsvoorstel-fiscale-klimaatmaatregelen-industrie-en-elektriciteit

https://www.powermag.com/china-will-guarantee-financial-support-for-coal-fired-power-plants/

Terwijl het al drie weken pijpenstelen regent, staan de kranten vol met een ‘watertekort’ in ons waterrijke land in 2030. Terwijl de kranten vol staan met skipistes die opdrogen en zouden moeten sluiten, zijn in de tweede week van november de eerste skipistes al open in Oostenrijk. Zodra je klimaatactivisten dat voor de voeten gooit is het ‘ja maar dat is een uitzondering’ of ‘ja maar dat is een momentopname’. Is het omgekeerd, vallen de mussen van het dak, dan zijn het de klimaatcritici die de dagopname als uitzondering zien. Wie lineair denkt, trekt ook alleen maar lineaire conclusies. Al dagen spuwt een vulkaan in IJsland een equivalent uit van 60 miljard euro aan CO2-belasting, terwijl moeder aarde geen cent in de kassa in Brussel zal bijdragen. Wat gaan ‘we’ daaraan doen dan als mensheid, want volgens alle modellen zou dit de aarde behoorlijk moeten doen opwarmen toch?

De illusie dat de mensheid het klimaat kan sturen komt uit modellen, lineaire modellen. En de conclusie van die lineaire modellen is het absolute Armageddon voor de mensheid, als we maar lineair blijven denken. Deden we ook in de zeventiger jaren trouwens, maar toen zou er een ijstijd aanbreken volgens weer andere modellen. De werkelijkheid is vele malen complexer, alle modellen en conclusies ten spijt. Wat wél werkelijkheid is, is de illusie dat als we maar veel geld naar Brussel en Den Haag brengen en warmtepompen en elektrische auto’s als burger kopen, het tij zou moeten keren. Het enige tij dat keert is de inkomstenbron van Brussel en Den Haag en de inkomstenbron van de bedrijven die zich laven aan de illusie dat uitgerekend hún producten de illusie van de politiek in stand houdt.

Zodra u dat door heeft, lacht u alleen nog maar om de politiek en alles en iedereen die het omarmt. Ook de politiek omarmt alleen maar een thema als het stemmen en dus macht oplevert, of geld in het laatje, net als al die bedrijven die eraan meedoen. De politiek geeft bedrijven gemeenschapsgeld als ze meedoen aan hun politieke illusie, en bestraft bedrijven die niet meedoen. Bedrijven hebben een toekomst als ze meedoen met de politiek, en geen toekomst als ze niet meedoen. Dus storten marketeers van bedrijven zich op ‘CO2’, en plots zijn alle producten ‘klimaatneutraal’, ‘CO2-reducerend’ of ‘klimaatvriendelijk’. De hele wereld weet inmiddels dat elektrische auto’s geen enkele bijdrage vormen, uitermate milieuonvriendelijk worden geproduceerd, een CO2-footprint ‘van heb ik jou daar’ hebben en absoluut geen enkele bijdrage leveren aan het tegengaan van de opwarming van de aarde. Beetje sneu ook als er dan een vulkaan uitbarst en alle zogenaamde inspanningen binnen enkele dagen teniet gedaan worden.

Het enige dat de Nederlandse burger doet aan de klimaatillusie is deze omarmen als het hem financieel voordeel oplevert. Een elektrische auto is voor een vertegenwoordiger wel zo lekker met veel minder bijtelling, ‘de zaak’ betaalt de veel hogere aanschafwaarde wel en zelf profiteren ze ervan. Zonnepanelen zijn alleen leuk als ze geld opleveren, zodra ze onder aan de streep geld kósten is er geen burger meer te vinden die ze op zijn dak legt. De politiek ‘stuurt’ niet de klimaatillusie, zij stuurt slechts hen die de illusie omarmen door de geldstromen dusdanig te sturen dat alleen de politieke volgelingen ervan profiteren.

De Nederlander kijkt alleen naar zijn portemonnee, en is een ideaal slachtoffer voor de Nederlandse politiek die alleen illusies omarmt als het macht of geld oplevert. Je kunt erin trappen, maar klaag dan ook niet als het plots in je nadeel blijkt te zijn; als je opeens tóch wegenbelasting moet betalen voor je elektrische mastodont, of als opeens je zonnepanelenstroom geen cent meer oplevert, of als de financiële voordelen opeens als ‘oneerlijk’ worden gezien door dezelfde politieke partijen die het eerst gepromoot hebben. En als het machtige Amerika zich uitspreekt tégen een verkleining van Schiphol, dan draait de politiek in één klap om, de klimaatillusie ten spijt die ze jarenlang gepredikt hebben. Het gaat niet om het klimaat, het gaat om geld en macht, veel duidelijker kunt u het niet hebben.

Het gaat om geld en macht, in de politiek, in het bedrijfsleven én bij u! Erken het gewoon en schiet niet in een kramp als de mussen van het dak vallen of de sneeuwpistes veel te vroeg opengaan. ‘We’ zijn er met boter en suiker ingegaan, en kunnen het tij alleen maar keren door de realiteit onder ogen te zien. Met elektrische busjes in Amsterdam redden we het klimaat echt niet, we ondersteunen slechts de partijen die daar hun macht en inkomstenbron aan ontlenen. Met een verkleining van Schiphol redden we het klimaat ook niet, we ondersteunen slechts de partijen die daar hun macht en inkomstenbron aan ontlenen.

Doorzie de illusie en omarm de realiteit.

Dagelijks waarschuwt linkse lijsttrekker Frans Timmermans voor vervuiling en verwoesting van planeet mensheid en klimaat, maar ook dit afgelopen weekend is hij naar het buitenland, dit keer letterlijk gevlogen. Groen en links zijn weinig passend bij de CO2-footprint van een weekendje Frans in functie elders.

Indepen rekende twee weekendjes weg door met Frans Timmermans op campagne voor GroenLinks en de PvdA, naar Montreal en Malaga. Als die uitstoot door de roodgroene achterban gecompenseerd moet worden, dan zouden vier vleesetende sociaaldemocraten een jaar lang moeten afzien van biefstuk en bal.

Solidariteit uit de partij is niet onlogisch: reizen naar partijpolitieke bijeenkomsten (ze kennen hem op wereldpolitiek toneel) hoort erbij. En twee keer vliegen sinds eind september de verkiezingscampagne begon, da’s niks voor Timmermans, die is meer gewend. Maar toch: die twee tripjes hebben al een enorme ecologische prijs: zo is de klimaatimpact van zijn ticket en hotel al even hoog als die van opgeteld vier Ethiopiërs in een heel jaar.

De Limburgse lijsttrekker van PvdA/GroenLinks is deze zaterdag in het Spaanse Malaga, waar de PES vergadert, de club die in Europa sociaaldemocratische partijen verenigt. Terwijl hij waarschuwt dat er maar een aardbol is, wijst op ‘global boiling’ en dat de ‘klimaatnoodtoestand’ is uitgeroepen, vliegt hij er op vrijdagen schijnbaar graag even uit. Zo was hij vorig weekend ook al weg: toen naar Berlijn.

Cityhoppen is voor de oud-Eurocommissaris routine. Maar in de Nederlandse verkiezingen staan energiearmoede en belastingdruk centraal in de campagne, en Timmermans heeft daarin het hoogste woord. Van alle vervuilende westerse levensgeneugten is veel vliegen hetgeen dat het snelste en meest direct impact heeft op de opwarming van de aarde. Dat blijkt bijvoorbeeld uit studies van het IPCC.

Natuurbescherming per privéjet

Als klimaatpaus van de Europese Commissie vloog Frans Timmermans de planeet over, om die te redden van de ondergang door uitlaatgassen. Dat kon niet anders. Onvermijdelijk zijn niet de buitenlandse reizen sinds hij campagne voert als leider van GroenLinks/PvdA in Nederland. Hoeveel klimaatschade richtte hij tot nu toe aan?

Doorrekening klimaatschade

Maar wat kost zo’n vlucht nou aan CO2? Dat kost per persoon tussen de 3.800 kilo en soms zelf wel 5.000 kilo CO2 per retour, dat hebben we business class geregeld. Het is natuurlijk wel een baas, Frans Timmermans.

Dit weekend is Frans Timmermans naar Malaga op en neer, eventjes een dagje, voor het congres van de PES, de Europese familie van sociaaldemocratische politieke partijen. Arme moeder aarde: dat kost volgens Milieu Centraal toch ook weer 600 kilo CO2.

Biefstuksocialist wordt tofu-burger

Timmermans is al door zijn ‘fair share’ van CO2-uitstoot heen. Wat kan de achterban nog doen, zodat de campagne de aarde niet nog sneller opwarmt? Nou, als er vier biefstuksocialisten zijn, echte rooie carnivoren, die gedurende een heel jaar niet zes keer maar slechts éénmaal per week vlees eten, dan zijn twee tripjes gecompenseerd. Timmermans alleen kun je zoiets niet aandoen: vlees laten staan gedurende vier jaar. Het kan ook minder ingrijpend: één kameraad uit de rood-groene achterban verkoopt de auto. Dat moet het wel een stevige, fatsoenlijke gezinsauto zijn waar goed mee gereden wordt, 20.000 kilometer per jaar.

Afrika

Wat is één middenklasser nou, afgezet tegen het redden van de aarde?

Omdat het volgens Timmermans zo slecht gaat met de wereld, mag je de vraag wel wat indringender stellen: vergelijk die klimaatschade nou eens met de footprint van die arme kindertjes daar in Afrika? Ook daarover is nagedacht, door het Duitse atmosfair.de, waar je CO2-aflaten kunt kopen om reizen zogenaamd groen te compenseren.

Vergelijken met arme kindertjes is natuurlijk niet helemaal eerlijk, maar dat doen de Duitsers dan ook niet. Ze hebben iets slimmers: vergelijking van de klimaatimpact met de gemiddelde CO2-footprint van een gemiddelde Ethiopiër per jaar. De twee vliegreizen van Air Frans zijn vergelijkbaar met de jaarlijkse klimaatimpact van vier inwoners van het Oost-Afrikaanse land.

Individueel CO2-budget

Vanaf januari eist het kabinet dat bedrijven met meer dan 100 werknemers de kilometers gaan bij houden van woon-werkverkeer van al hun personeel. Dat is om inzicht te krijgen, aldus het kabinet, maar dat inzicht leidt onvermijdelijk tot een nieuwe grondslag om belasting te heffen.

Als Eurocommissaris heeft Timmermans volop meegewerkt aan de voorbereiding van de digital id wallet en cbdc, de digitale euro. Zodra deze twee zaken voor EU-burgers beschikbaar zijn, is het voor Brussel en de lidstaten mogelijk om CO2-rantsoenen te gaan verdelen onder burgers, net zoals nu voor sommige industrie geldt dat zij via emissiehandel moeten betalen voor hun milieuvervuiling.

In de uitwerking het VN-klimaatverdrag van Parijs is berekend hoe groot zo’n individueel CO2-budget per jaar per persoon zou moeten zijn: maximaal 1500 kilo CO2 per jaar. Alleen al met de twee vliegtrips die Timmermans deed tijdens de Nederlandse campagne, zit hij al op anderhalf keer dat persoonlijke klimaatbudget, maar dan voor een heel jaar.

Cijfermatige verantwoording

Berekeningen CO2-uitstoot via MilieuCentraal:

AMS – Montreal businessclass, 1570 kg (milieucentraal: inclusief 3 dagen + hotel, samen 70 kg CO2)

AMS – Malaga economy class 600 kg (2 dagen + hotel)

 Footprint-vergelijkingen: atmosfair.de (auto en Ethiopiërs) en Milieu Centraal (vlees)

 Indepen heeft de klimaatschade van de twee reizen ook berekend met drie andere calculators. Opvallend is dat de gemeten CO2-uitstoot per passagier in alle vier de rekentools volstrekt verschillend is. Milieu Centraal berekende van deze vier, op de IATA-calculator van de luchtvaartindustrie na, de laagste uitstootcijfers.