Economie

Klaas Knot, geschikt of ongeschikt?

3 jaar geleden

11 mei 2022

Door

Bart Brands

Foto: Indepen

Autoriteit en vertegenwoordiger

Klaas Knot is bij de meeste mensen bekend als de president van De Nederlandsche Bank (DNB) en als hoogleraar Bankwezen aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij was voorheen directeur Financiële Markten aan het ministerie van Financiën en hij was werkzaam bij het Internationaal Monetair Fonds (IMF). Al deze economische functies kon hij bekleden na het behalen van zijn doctoraat economie in 1995. In het kort staat zijn hele academische leven in het teken van de economie en de werking ervan.

Het is dan wellicht ook niet vreemd dat juist deze man op een bepaald moment in zijn leven de president van DNB zou worden, en daarmee de hoogste onafhankelijke economisch autoriteit van Nederland. Niet alleen dat; als president van DNB is Klaas Knot ook de vertegenwoordiger van het nationale economische belang binnen de Europese Centrale Bank (ECB).

Nationaal belang versus Europese strategie

Sinds de introductie van de euro als gezamenlijke valuta lopen we collectief tegen de pijnlijke gevolgen aan van de gedwongen samenvoeging van de landen in Europa. De hele gedachte dat landen in het zuiden van het continent zich financieel zouden kunnen voegen in de landen in het noorden en ook andersom is op z’n minst een utopische gedachte en heeft, zoals we de afgelopen 20 jaar allemaal hebben ervaren, tot economische crises geleid die zijn weerga niet kennen.

De weeffouten in de gezamenlijke valuta leiden dus onvermijdelijk tot misallocaties, financiële instabiliteit en daarmee crises. Vervolgens probeert de ECB middels het monetair beleid deze crises te bestrijden. Dit is op termijn een onmogelijke opgave omdat de instrumenten die ze hebben de enorme verschillen tussen de verschillende financiële culturen nooit kunnen overbruggen.

De onmogelijke taak toch op zich genomen hebbend, komen de vertegenwoordigers van de verschillende nationale banken, waaronder Klaas Knot, met regelmaat samen om belangrijke besluiten over bijvoorbeeld de rente te bespreken alvorens het besluit genomen wordt. En daar knelt het wat betreft de functie van de president van DNB.

Welke mogendheid dient men

De afgelopen jaren heeft de ECB enorme ‘steunpakketten’ aan liquiditeit verschaft; een eufemisme voor het digitaal bijdrukken van biljoenen euro’s met als doel te voorkomen dat het europroject zou falen. Dit door de DNB ondersteund beleid resulteert, zoals altijd na het bijdrukken van valuta, natuurlijk in prijsinflatie. Logisch, want als er meer munteenheden moeten concurreren om dezelfde hoeveelheid producten en diensten, dan zal er altijd prijsinflatie optreden.

Die prijsinflatie noemen we voor het gemak kortweg ‘inflatie’ en hoewel menig econoom al jaren waarschuwt voor de risico’s en gevaren hiervan, heeft de ECB en diens vertegenwoordigers stug verkondigd dat dit niet zou optreden.

Inflatierealiteit

Die inflatie trad niet direct op, en dat heeft de ECB alleen maar aangemoedigd. Er zijn biljoenen euro’s uit het niets de wereld in getoverd. Deze euro’s hebben enorme bubbels veroorzaakt op zo ongeveer iedere markt. Denk aan vastgoed, aandelen, cryptocurrencies, private equity, kunst en luxegoederen. Deze producten worden, heel handig en wellicht ook logisch, niet meegenomen in de berekening van inflatie.

Er komt echter een moment waarop prijsinflatie doorsijpelt in de reële economie en dat is enige tijd geleden dan ook gebeurd; schijnbaar vanuit het niets steeg de officieel gemeten inflatie in Nederland naar 12% en binnen de EU gemiddeld naar een nooit eerder gemeten 7,5%.

Ontkennen, erkennen of liegen

Dat de eerdergenoemde inflatie zou optreden en dat deze, verergerd door de coronacrisis en de daaruit volgende lockdowns, fors zou zijn, kon iedereen met basiskennis van economie van mijlen ver zien aankomen. Toch hebben alle betrokkenen, waaronder Klaas Knot, bij het formuleren van het beleid altijd ontkent dat het zoud leiden tot hoge inflatie.

Toen de inflatie in rap tempo opliep, werd het eerst omhelst. Het was het effect waar men naar streefde. Toen werd ons allemaal verteld dat de enorme inflatie slechts een tijdelijk fenomeen zou zijn. Pas énkele weken geleden gaf de hoogste economische autoriteit van Nederland toe, dat de inflatie noch onder controle, noch tijdelijk zou zijn. Wat hierbij opvalt is dat de gevólgen van deze ongekende inflatie wel nog steeds werden ontkend.

Stagflatie en loon-prijsspiraal

Deze gevolgen zijn inmiddels duidelijk zichtbaar. Prijzen van essentiële goederen en diensten exploderen en Nederlanders met een vast inkomen raken daardoor ook massaal in de financiële problemen. De werkgevers worden geconfronteerd met enorme stijging van kosten en proberen waar mogelijk hun werknemers nog te compenseren met een hoger loon. Dit veroorzaakt een zogenaamde loon-prijsspiraal omdat de oplopende kosten weer leiden tot hogere prijzen, welke werknemers weer aanzetten om te vragen om een hoger loon.

Maar ook de uiterst giftige cocktail van een stagnerende economie met enorme inflatie die we stagflatie noemen is inmiddels ingezet. Ook in Nederland zien we contractie van de werkgelegenheid en dreigen honderdduizend bedrijven failliet te gaan.

Stagflatie is zoals aangegeven een buitengewoon gevaarlijk financieel fenomeen omdat het buitengewoon moeilijk te bestrijden is. Verhóging van de rente verergert de contractie van de economie waardoor meer mensen zakken in werkloosheid en armoede. De rente láág houden verhevigt de inflatie, wat mensen met vaste en lage inkomens de armoede in drukt.

Onkunde of alternatieve agenda

Nog het meest kwalijk van dit alles lijkt het gedrag van de financiële autoriteiten. Zij hebben ons structureel verkeerd geïnformeerd, en dat lijkt zelfs statistisch bijzonder uitzonderlijk. Je zou immers denken dat, net zoals een chimpansee die pijltjes richting een dartbord werpt en één keer een bull’s eye gooit, de informatie ook een keer zou moeten kloppen. En dan ga ik uit van hoogst incompetente, onopgeleide en omhooggevallen bestuurders van essentiële financiële instituten als de ECB en DNB.

De waarheid is dat Klaas Knot helemaal niet onopgeleid is. Hij heeft alle mogelijke economische graden gehaald. Dan dringt zich toch een andere mogelijkheid op; de bijzonder kwalijke mogelijkheid dat Klaas Knot heel goed weet waar hij mee bezig is en welke gevolgen zijn besluiten hebben. Dat hij, ondanks dat hij dit weet, ervoor kiest om ze niet alleen door te zetten, maar ons allemaal ook nog probeert te misleiden door ons verkeerd te informeren over de gevolgen van zijn besluiten. Dat hij deze besluiten dus niet voor ons neemt, maar voor iemand of iets anders dat wel baat heeft bij deze besluiten.

Verwante Onderwerpen:economie politiek Uitgelicht

Voor de warmtepomp is juist meer gas nodig!

Niet te Missen

Wat is de gedachte achter de slogan ‘You’ll own nothing and you’ll be happy’..?

Verder Lezen

Marijke Hauwert

22 juni 2022 in 11:49

Wat Klaas Knot betreft is zijn persoonlijkheid de grootste drijfveer van zijn beslissingen. Het geeft hem een gevole van onbeperkte macht. Neem alleen alle gepensioneerden, die hij ruim TIEN jaar in een neerwaartse financiele situatie heeft gebracht, door zijn 2%-eis. Gepensioneerden hebben daardoor een inkomensverlies geleden van ruim TWAALF procent, iets wat zij nte niet konden missen. Zij hebben daardoor veel zaken die een gepensioneerde zou moeten kunnen doen, je hebt uiteindelijk je hele leven betaald om van een redelijk pensioen te kunnen genieten. Dat is toch wel een fantastische bijdrage van Klaas Knot aan de Nederlandse economie en het begin van een devaluatie van pensioenen (waar blijven de pensioenafspraken ooit gemaakt) verleden jaar is men begonnen, maar het is dodelijk stil van regeringszijde. Wat betekent dat?????

Beantwoorden

Laat een reactie achter
Reactie annuleren

Economie

Hoe gaat 2025 er economisch uitzien?

Gepubliceerd

2 weken geleden

2 januari 2025

Door

Twan Houben

Foto: ANP

Ieder jaar vind ik het een uitdaging om te voorspellen hoe het nieuwe jaar er uit gaat zien in termen van economische en maatschappelijke ontwikkelingen. Daarbij kijk ik naar wat organisaties als de ECB, DNB en CBS daarover schrijven. Maar toch ook naar wat vermogensbeheerders als BlackRock en vakbladen als The Economist te melden hebben.

Hoe de Europese Centrale Bank naar 2025 kijkt

Op deze website is in detail na te lezen wat de Europese Centrale Bank (ECB) in 2025 ziet gebeuren:

De gemiddelde inflatie in de EU daalt vanaf april 2025 naar circa 2 procent.
Lonen zullen nog significant stijgen (heeft dat geen invloed op stijgende inflatie?).
Nieuwe ‘groene’ wetgeving voor CO₂-reductie zal de EU-economie in 2025 met 0,1 procent doen krimpen, terwijl het de inflatie met 0,2 procent verhoogt.
Totale groei van het bruto nationaal product (bnp) van de EU zal in 2025 op 1,2 procent uitkomen.
Om die 1,2 procent groei te realiseren, moet de ECB de rente in 2025 zeer fors verlagen tot 2 procent of lager. Dat is meer dan een halvering ten opzichte van de 4,5 procent medio 2024.
Als gevolg van de renteverlagingen, gaan mensen weer meer uitgeven omdat de spaarrente weer richting nul procent gaat. Bedrijven gaan door het goedkopere geld weer meer investeren dan in 2024.
Als gevolg van de renteverlagingen in 2025 zullen de huizenprijzen in de EU nog verder gaan stijgen. Dat geldt ook voor de huurprijzen.

Al met al geen erg rooskleurig beeld voor de gemiddelde Europeaan.

(Bron: ECB)

Wat gebeurt er in 2025 volgens De Nederlandsche Bank?

De Nederlandsche Bank (DNB) heeft voorspellingen gedaan voor Nederland in 2025. Samengevat komt 2025 op het volgende neer:

De Nederlandse economie groeit met 1,5 procent. Dat is ietsje (0,3 procent) beter dan het EU-gemiddelde.
De inflatie van 3,2 procent is helaas aanmerkelijk slechter dan gemiddeld in de EU (2 procent).
De Nederlandse inflatie wordt in belangrijke mate aangedreven door binnenlandse factoren: hoge vraag, hoge loongroei en stijging van huren. Ook de verhoging van belastingen op bijvoorbeeld tabak en hotelovernachtingen dragen bij aan de inflatie in Nederland.
De grootste bedreigingen van de bovengenoemde cijfers zijn de plannen voor een handelsoorlog met de EU vanuit de Trump- regering en een verdere escalatie van de spanningen rond Oekraïne. Alleen al de plannen van Trump kunnen de groeicijfers voor 2025 in Nederland halveren.

Hoe kijkt BlackRock tegen 2025 aan?

De meeste lezers van Indepen zijn, net als ik, geen fan van BlackRock. Toch is het verstandig kennis te nemen van zijn inzichten, gebaseerd op gegevens uit het grootste economische IT-netwerk ter wereld, Aladdin.

In dit jaarrapport geeft BlackRock zijn visie op 2025. BlackRock hanteert daarbij de visie dat de wereld niet meer in een normale conjunctuurcyclus zit, maar een trendbreuk meemaakt van alles dat economisch voorspelbaar was door megakrachten zoals AI. Die krachten brengen een ongekende economische transformatie teweeg. De details zijn in dit document uitgewerkt, samengevat:

De centrale bank van de VS – FED – zal de rente niet onder de 4 procent verlagen omdat de inflatie aan blijft houden. De ECB zakt wel helemaal weg met de rente in 2025 omdat de EU-economie veel zwakker staat dan die van de VS.
De kloof tussen EU- en VS-groei neemt verder toe in 2025.
De zeven grootste VS-multinationals nemen gezamenlijk meer dan 30 procent van de hele aandelenmarkt voor hun rekening en zijn daarmee bepalend voor het verloop van de wereldeconomie.
De VS profiteert het meest van de vele crises in de wereld en zal daarom ook de best presterende bedrijven en economie wereldwijd behouden. Zie de grafiek hieronder:

Bron: BlackRock

Gezien de onhoudbare VS-staatsschulden, is het niet wijs om in VS-staatsobligaties te investeren.
De investeringen met het hoogste rendement betreffen; AI, privatiseren van infrastructuur in landen en groene technologieën gericht op CO₂-reductie.
Staatsobligaties, investeringen in onroerend goed en ‘private equity’ hebben hun beste tijd gehad.

De drie grootste risico’s voor afbreuk van groei in 2025 zijn:

Handelsoorlog VS-China,
Ontkoppelen handelsketens China-VS,
Escaleren van de strijd tussen Rusland en VS/NAVO over Oekraïne.

De visie van The Economist op de EU in 2025

De Inlichtingendienst van The Economist brengt ieder jaar een visie op Europa en de EU uit.

De rode draad voor 2025 is dat de oudere, West-Europese EU-lidstaten zoals Nederland een verdere afname van hun welvaart zullen ervaren, terwijl de lidstaten in Centraal- en Zuid-Europa een gezonde groei doormaken. Daardoor zal de EU verder versplinteren in steeds meer teleurgestelde oudere lidstaten en enthousiaste nieuwe lidstaten.

Een versnelde afbraak van de welvaart in de West-Europese lidstaten zou voornamelijk door de VS worden veroorzaakt. Volgens The Economist zullen de hogere VS-importtarieven eind 2025 ingevoerd zijn, waardoor vanaf die tijd tot in 2026 een serieus gevaar voor een recessie in de EU ontstaat.

Duitsland, Nederland, België, Ierland en Italië zijn het meest kwetsbaar voor een recessie. Daartegenover zal de groei in 2025 in Oost-Europa worden gestimuleerd door het verplaatsen van fabrieken vanuit China naar landen met goedkopere arbeidskrachten zoals Roemenië, Polen, Hongarije en de Baltische staten.

In Zuid-Europa wordt groei door toerisme verwacht waarbij de prijzen aanzienlijk zijn verhoogd ten opzichte van de periode voor corona.

Bron: The Economist Intelligence Unit

Wat betekent dit allemaal voor Nederland?

Nederland gaat dus een jaar met een bescheiden groei van 1,5 procent tegemoet; hoger dan het EU-gemiddelde van 1,2 procent, maar lang niet zo hoog als een aantal Zuid- en Midden-Europese EU-lidstaten.

De Nederlandse groei van 1,5 procent is een optimaal scenario, want als de VS-importtarieven onder Trump snel ingevoerd worden, kan dat een halvering van onze groei in 2025 betekenen. Verder blijft de inflatie in Nederland hoog, bijna het dubbele van de EU. Dat komt door de belastingverhogingen door onze regering en de hoge loongroei in 2025. Ook heeft de halvering van de rente door de ECB in 2025 een dramatisch effect op te toch al krankzinnige huizen- en huurprijzen in ons land.

Kortom; tijd om te verhuizen naar een EU-lidstaat waar het beter gaat. Denk dan vooral aan de nieuwe lidstaten in het Oosten die vanaf 2004 toetraden, of het zonnige Zuid-Europa!

Verder Lezen

Economie

Verontrustende ontwikkeling Nederlandse economie

Gepubliceerd

1 maand geleden

15 december 2024

Door

Redactie Indepen

Verontrustende ontwikkeling Nederlandse economie

Welkom bij aflevering 5 van Indepen Business Nieuws. In deze aflevering gaan we verder in op de verontrustende ontwikkeling van de Nederlandse economie. Kim Tjoa gaat in gesprek met bedrijfsstrateeg en columnist bij Indepen, Twan Houben.

Verder Lezen

Economie

Economische groei in 2021 en 2022 kunstmatig gecreëerd

Gepubliceerd

1 maand geleden

13 december 2024

Door

Twan Houben

Economische groei in 2021 en 2022 kunstmatig gecreëerd

Foto: ANP

Op 25 september 2024 bracht het CBS de jaarlijkse analyse uit van de ontwikkelingen van bedrijfswinsten versus de lonen van werknemers. Daaruit blijkt dat de economische groei in de jaren 2021 en 2022 grotendeels kunstmatig is gecreëerd en dat loonstijgingen achterbleven bij de gestegen bedrijfswinsten. Dat laatste is een fenomeen dat al decennia in Nederland zichtbaar is en te maken heeft met het gestegen aandeel van multinationals bij de totstandkoming van ons bnp.

Fors gestegen winsten ondanks hogere energieprijzen en inflatie

Het CBS schrijft in zijn analyse van 25 september dat tijdens de periode 2019 tot en met 2023 de Nederlandse economie twee zware schokken te verduren kreeg: eentje “door COVID-19” en een tweede door de “sterke stijging van de energieprijzen als gevolg van de Russische invasie in Oekraïne”.

Ondanks de twee economische schokken groeiden de winsten van bedrijven en de beloning van werknemers. De winsten stegen harder dan de lonen; met 32 procent voor de bedrijven tegenover 24 procent voor de werknemers. Dat blijkt uit het artikel ‘Lonen en winsten in tijden van pandemie en prijsstijgingen, 2019-2023’ van het CBS.

Sterke economische groei in 2021 en 2022 kunstmatig gecreëerd

De economische groei in de jaren 2021 en 2022 zorgde ervoor dat de winsten van niet-financiële bedrijven (= alle bedrijven buiten de bankensector) omhooggingen. De hoge winsten werden vooral bereikt door verschillende subsidies die onderdeel waren van de steunmaatregelen in de coronaperiode, aldus het CBS.

Hogere winsten betekenen niet automatisch een hogere winstgevendheid, want dit kan ook komen door meer productie. Een standaard die veel gebruikt wordt voor de winstgevendheid is de winstquote. In 2022 was de winstquote 44,3 procent, het hoogste niveau sinds 1995, het eerste jaar waarvan dit cijfer bekend is. In 2023 nam de winstquote iets af door de dat jaar afgenomen economische groei als gevolg van de afbouw van staatssubsidies. De winstquote bleef op een historisch hoog niveau door de eerder verleende staatssteun in de jaren 2021 en 2022. Zie de grafiek hieronder.

Bron: CBS

Beleid van de kabinetten Rutte leidden tot winstgroei multinationals

Organisatieadviesbureau McKinsey Global Institute publiceerde een geruchtmakend onderzoek naar de groei van het aantal multinationals. Het onderzoek vermeldt ook hoe groot het percentage van het bruto nationaal product (bnp) is uit het mkb en hoe groot deze is vanuit de in een land gevestigde multinationals. Voor Nederland is dat enorm schrikken geblazen.

Maar liefst 61 procent (!) van ons bnp in 2018 kwam van bedrijven met een jaaromzet van minimaal 1 miljard euro. De rest van ons bnp komt van de kleinere bedrijven, mkb-bedrijven tot 250 fte en tot 50 miljoen euro jaaromzet. Als je daarbij bedenkt dat in 1996 nog maar 34 procent van ons bnp van die multinationals kwam en 66 procent van het mkb, snap je dat het mkb geen motor van onze economie meer is.

En dat heeft gevolgen gehad!

Hogere winstgevendheid multinationals komt niet bij werknemers terecht

Ik schreef er al eerder over op Indepen; het besteedbaar inkomen van Nederlanders staat al minimaal zo’n twintig jaar stil. Het aandeel van huishoudens in het totale inkomen is sinds de jaren tachtig sterk gedaald.

Het aandeel van multinationals in het nationaal inkomen is de afgelopen decennia het meest gestegen (zie hierboven), maar is vervolgens nauwelijks uitgekeerd als inkomen aan huishoudens.

Onderstaande grafiek geeft duidelijke aan hoe ernstig de ontwikkeling voor Nederlandse burgers is geweest. In de jaren 1980 tot en met 1990 ging het grootste deel van de economische groei direct naar de Nederlandse burger. Vanaf 2001 is een dramatische duik naar beneden zichtbaar en kreeg de Nederlandse burger steeds minder geld in handen van de groeiende economie.

In de periode 2010-2016 was de ontwikkeling nog dramatischer: wat niet bij de burger terechtkwam, verdween toenemend in de zakken van een explosief gegroeide overheid en in die van multinationals.

Tabel; Ontwikkeling inkomen huishoudens in procenten van het Bruto Nationaal Product (Rabobank)

Bij deze ontwikkelingen passen een paar conclusies:

Er is een duidelijk overheidsbeleid noodzakelijk om de balans tussen mkb en grootbedrijf weer te herstellen. Het mkb was immers de motor van de economie.
Onder kabinet-Rutte IV is het ambtelijk apparaat explosief gegroeid, vooral om de toegenomen EU-wetgeving te bewaken. In lijn met het regeerakkoord moet er gereorganiseerd worden in het ambtelijk apparaat. Vooral in Den Haag zelf.
Nederland heeft meer economen nodig in de politiek en Tweede Kamer.

Verder Lezen